همزیستی انفجاری دو ستاره

اگر تصویر اینجا دیده نشد می‌توانید روی خود آن بکلیکید- تصویر بزرگ‌تر

تغییرات نور این ستاره را می‌توانید با یک دوربین دوچشمی در مدت یک سال ببینید.

ستاره‌ی متغیر "آر دَلو" (R Aquarii) در حقیقت یک سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی برهم‌کنشی است، دو ستاره که به نظر می‌رسد با هم در یک همزیستی نزدیک به سر می‌برند.

این سامانه که با فاصله‌ی حدود ۷۱۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی دلو جای دارد، از یک غول سرخ سرد و یک کوتوله‌ی سفید داغ و چگال تشکیل شده که به گرد مرکز جرم مشترکشان در چرخشند.

بیشتر نور دیدنی (مریی) که از این سامانه دیده می‌شود از آنِ غول سرخ است که خودش یک ستاره‌ی متغیر بلند-دوره‌ از گونه‌ی ستاره‌ی "شگفت‌اختر" (میرا) است. ولی کوتوله‌ی سفید دارد با گرانش خود مواد سردِ درون پوشش گسترده‌ی غول سرخ را به سوی سطح خود می‌کشد، فرآیندی که هر از گاهی [با انباشته شدن بیش از حد مواد-م] به یک انفجار گرماهسته‌ای می‌انجامد و مواد را به فضا پرتاب می‌کند [انفجاری نامتقارن به نام "نواختر"-م].

این تصویر که از تلسکوپ فضایی هابل دریافت شده حلقه‌ای از مواد را نشان می‌دهد که همچنان دارد گسترده می‌شود و اکنون به حدود ۱ سال نوری رسیده. این مواد از انفجاری سرچشمه گرفته‌اند که می‌بایست در اوایل دهه‌ی ۱۷۷۰ دیده شده باشد.

دانشمندان از سال ۲۰۰۰ تاکنون، به کمک رصدخانه‌ی پرتو X چاندرای ناسا فرآیندهای پرانرژیِ کمتر شناخته‌ شده‌ای که به تابش‌های پرانرژی سامانه‌ی آر دلو می‌انجامد را زیر نظر گرفته‌اند.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

binoculars - variable star - R Aquarii - binary star system - star - symbiotic - red giant - white dwarf - common center of mass - Mira - thermonuclear explosion - Hubble Space Telescope - Chandra X-ray Observatory

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان