آیا کهن‌ترین سنگ‌های زمین دستاورد بمباران زمین بوده‌اند؟

* کهن‌ترین سنگ‌هایی که تاکنون روی زمین یافته شده احتمالا در یک بمباران سیارکی که بیش از ۴ میلیارد سال پیش رخ داده بود پدید آمده‌اند.

کهن‌ترین سنگِ شناخته شده ۴.۰۳ میلیارد سال سن دارد

این سنگ‌های خارا (گرانیت)، یا فلسیکِ باستانی که حدود سه دهه پیش در رود آکاستای کانادا یافته شده بودند، تقریبا ۶۰۰ میلیون سال پس از پیدایش زمین ساخته شده‌اند، پیش از آفرینش هر گونه زندگی. آمیزه‌ی عنصرهای آنها تفاوت ویژه‌ای با سنگ‌های دوره‌های بعدی دارد که نشان می‌دهد احتمالا در فرآیند زمین‌شناختی متفاوتی پدید آمده‌اند.

تیم جانسون از دانشگاه کرتین استرالیا به همراه همکارانش شرایط احتمالی را که این سنگ‌ها می‌توانسته‌اند در آن پدید آمده باشند شبیه‌سازی کردند. آنها نتیجه گرفتند که آب شدنِ (ذوب شدنِ) بخشی از سطح زمین در یک دمای ۸۰۰ تا ۹۰۰ درجه‌ی سانتیگراد و فشار بسیار پایین می‌توانسته در ساخته شدن این سنگ‌ها نقش داشته باشد.

به گفته‌ی جانسون، زمین جوان نمی‌توانسته به خودی خود و بی‌دلیل به چنین دماهایی برسد. ولی "آخرین بمباران سنگین"، دوره‌ای که زمین به شدت زیر بمباران سنگ‌های آسمانی بود و بسیاری از دهانه‌های ماه هم در آن دوره پدید آمد می‌توانسته عامل این گرمایش بوده باشد.

وی می‌گوید: «می‌دانیم که زمین تا ۶۰۰-۷۰۰ میلیون سال پس از تولدش بمباران می‌شده. من با توجه به این واقعیت که این تکه سنگ‌ها تنها سنگ‌های فلسیکِ کهن‌تر از ۴ میلیارد ساله‌ای هستند که می‌شناسیم، بی‌درنگ به آن برخوردها به عنوان یک دلیل احتمالی فکر کردم.»

جانسون می‌گوید آن بارش‌های شهابی بسیار سنگین و شدید بوده‌اند، پس سنگ‌هایی مانند آنچه در رود آکاستا یافته شده می‌توانسته‌ در آن روزگار فراوان بوده باشند. ولی زمین‌ساخت‌های صفحه‌ای که در روزگاران بعدی رخ داد احتمالا بیشترشان را بلعیده؛ این بدان معناست که سنگ‌های رود آکاستا می‌توانند تنها بازماندگان برخوردهای فرازمینی باشند که در آغاز تاریخ زمین رخ داده بوده.

جانسون امیدوارست در آینده به هدف یافتن شواهد زمین‌شناختیِ بیشتر برای تایید نظرش، جاهایی مانند سیبری در روسیه را هم بکاود.

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر جئوساینس منتشر شده.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Earth - asteroid - Acasta River - Canada - granite - felsic - element - Tim Johnson - Curtin University - Australia - late heavy bombardment - crater - moon - meteorite shower - plate tectonics - Siberia - Russia

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان