ستاره پیری که با یک تغییر چهره انفجاری، خود را جوان نشان داده

اخترشناسان به کمک یک تلسکوپ در جزایر قناری، ستاره‌ای رو به مرگ در مرکز یک سحابی سیاره‌نما به نام "هابی ۱" (HuBi 1) را رصد کرده‌اند که [مانند یک ستاره‌ی جوان] باد انفجاری کوتاه مدتی از آن وزیده است. این رویداد یک اثر جانبی شگفت‌انگیز داشته: یک موج شوک که از این ستاره به گازهای پیرامون برخورد کرده، و با این برخورد، باعث شده این سحابی "وارونه" به نظر بیابد.

سحابی سیاره‌نمای "هابی ۱" (HuBi 1) که با وجود پیر بودن، رفتار انفجاری یک جوان را پیدا کرده بوده

نخستین بارست که اخترشناسان چنین رفتاری را از یک ستاره‌ی خورشیدسان می‌بینند. و این می‌تواند ما را در چگونگی مرگ ستاره‌ی خودمان راهنمایی کند.

هنگامی که یک ستاره‌ی خورشیدسان می‌میرد، به طور معمول یک هسته‌ی پایدار کربنی-اکسیژنی در دل یک ابر گازی زیبا از خود به جا می‌گذارد. ولی اگر لایه‌ی نازکی از هلیوم روی سطح این هسته باشد، می‌تواند دوباره روشن شود.

این همان چیزیست که به گمان اخترشناسان برای این ستاره روی داده.

مارتین گوئررو از بنیاد اخترفیزیک اندلس اسپانیا می‌گوید: «بر پایه‌ی برخی برآوردها، ۱۰ تا ۱۵ درصد سحابی‌های سیاره‌نما این پدیده برایشان رخ می‌دهد. این رویدادِ پرتاب شدن مواد با سرعت بالا و پراکنده شدن در مدت کوتاهی رخ می‌دهد، شاید کمتر از ۲۰۰ سال. بنابراین شانس دیدن پیامدهایشان بر روی سحابی کم است.»

این موج شوک با دور شدن از ستاره‌ی مرکزی هابی ۱، سحابی گازی پیرامونش را دگرگون کرد.

به طور معمول، پرتوهای فرابنفشی که از این این جنازه‌های ستاره‌ای می تابد، باعث جدا شدن الکترون‌های گازهای پیرامون، در حقیقت یونش آنها می‌شود [و از آنها پلاسمای داغ می‌شازد]. ولی گازهای سحابی هرچه از مرکز دورتر باشند، از این پرتوها کمتر اثر می‌گیرند و در نتیجه خنثا می‌مانند [گاز سرد].

اگر یک موج شوک در سحابی منتشر شود، گازها را به شدت یونیده و داغ می‌کند. ولی در مورد هابی ۱، با پیشروی موج شوک در سحابی، مواد بخش درونی که پیش از این یونیده بودند، به سرعت الکترون‌هایشان را پس گرفته و سرد شدند [ولی در عوض بخش بیرونی که سرد و خنثا بود، یونیده و داغ شد]. و این همان چیزی بود که به سحابی "هابی ۱" نمایی وارونه داد: درون سرد و بیرون گرم.

این پژوهش که گزارش آن در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده، یکی از سرنوشت‌های احتمالی خورشید را به ما نشان داد. گوئررو می‌گوید شانس ۱ از ۱۰ وجود دارد که خورشید ما هم نفس آخرش را مانند هابی ۱ بکشد. گفتن ندارد که تا پیش از این نفس آخر، خورشید پف کرده و یک غول سرخ شده و به احتمال بسیار، زمین ما را هم در خود فرو برده است. امیدواریم تا آن زمان بشر توانسته باشد برای خود ستاره‌ای دیگر و سیاره‌ای دیگر پیدا کند. [یک ستاره در هفت آسمان: من که امیدوارم تا اون زمان نسل آدمیزاد نیست و نابود شده باشه!]

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Canary Islands - star - HuBi 1 - shockwave - Nature Astronomy - sun - carbon - oxygen - nebula - helium - planetary nebula - Martin Guerrero - Instituto de Astrofísica de Andalucía - Spain - ultraviolet - electron - ionization - neutral - red giant - planet

منبع: astronomy

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان