جرم اسرارآمیزی که نه ستاره است و نه سیاره

* جرم سرگردانی در فاصله‌ی ۲۰ سال نوری زمین با میدان مغناطیسی بی‌اندازه نیرومند و باورنکردنی‌اش اخترشناسان را به شگفتی واداشته.

پژوهشگران میدان مغناطیسی این جرم بیش از ۲۰۰ برابر نیرومندتر از مشتری اندازه گرفته‌اند؛ بر پایه‌ی داده‌های ناسا، میدان مغناطیسی خود مشتری چیزی میان ۱۶ و ۵۴ برابر زمینست. این جرم به نام "سیمپ جی۰۱۳۶۵۶۶۳+۰۹۳۳۴۷۳" (SIMP J01365663+0933473) نامیده شده و این که چگونه می‌تواند میدان مغناطیسی‌ای به این نیرومندی را نگه‌دارد و همچنین شفق‌هایی چشمگیر پدید بیاورد هنوز روشن نیست.

برداشت هنری (نقاشی) از جرم اسرارآمیز سیمپ جی۰۱۳۶۵۶۶۳+۰۹۳۳۴۷۳

نویسنده‌ی اصلی این پژوهش، اخترفیزیکدان ملودی کائو از دانشگاه ایالتی آریزونا می‌گوید: «این جرم چیز هیجان‌انگیزیست زیرا بررسی سازوکارِ (مکانیسمِ) دینام مغناطیسی‌اش می‌توانند بینشی تازه درباره‌ی کارکرد همین سازوکار در فراسیاره‌ها -سیاره‌هایی بیرون از سامانه‌ی خورشیدی- به ما بدهد.»

البته به جز سازوکار مغناطیسی، از زمان یافته شدن این جرم در سال ۲۰۱۶ تاکنون پرسش‌های بسیاری درباره‌ی آن بی‌پاسخ مانده- انبوهی از رازهای ناگشوده.

این جرم چیزیست که دانشمندان به نام کوتوله‌ی قهوه‌ای می‌شناسند. این کوتوله‌ها که لقب "ستارگان ناکام" بر آنها گذاشته شده از سیاره‌ها بزرگ‌ترند ولی به اندازه‌ی کافی بزرگ نیستند که بتوانند مانند ستارگان، همجوشی هیدروژن به راه بیاندازند. مرز میان این دو هنوز مورد بحث و گفتگوست، ولی دانشمندان مایلنداین  مرز را چیزی نزدیک به ۱۳ برابر جرم مشتری بدانند.

دانشمندان در آغاز فکر می‌کردند سیمپ جی۰۱۳۶۵۶۶۳+۰۹۳۳۴۷۳ یک کوتوله‌ی قهوه‌ای پیر و بسیار بزرگ است. ولی بررسی‌های بیشتر نشان داد که با سن ۲۰۰ میلیون سال، به نسبت جوان است، و جرمش هم تنها ۱۲.۷ برابر مشتریست. همچنین دانشمندان در آن هنگام نشان دادند که این جرم سیاره‌ای سرگردانست و به گرد هیچ ستاره‌ای نمی‌گردد.

کائو می‌گوید: «این جرم درست روی مرز میان سیاره‌ها و کوتوله‌های قهوه‌ای یا "ستارگان ناکام" است و شگفتی‌هایی دارد که می‌توانند به ما در شناخت فرآیندهای مغناطیسیِ هم در ستارگان و هم در سیاره‌ها کمک کند. به گمان ما این سازوکارها نه تنها در کوتوله‌های قهوه‌ای، بلکه در غول‌های گازی و همچنین سیاره‌های سنگی هم می‌توانند رخ دهند.»

چیزی که بیش از همه در پژوهش تازه دانشمندان را به هیجان آورده اینست که بخشی از آن بر پایه‌ی داده‌های رادیویی از شفق‌های این جرم انجام شده- این نشان می‌دهد که شاید بتوانیم در آینده فراسیاره‌های تازه‌ای را از روی شفق‌هایشان پیدا کنیم.

گزارش این دانشمندان در شماره‌ی ۳۱ ژوییه‌ی نشریه‌ی آسترونومیکال جورنال منتشر شده.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

planet - Earth - magnetic field - Jupiter - NASA - SIMP J01365663+0933473 - aurora - magnetic dynamo - extrasolar planet - solar system - Melodie Kao - Arizona State University - National Radio Astronomy Observator - brown dwarf - failed star - hydrogen - star - failed star - gas giant - terrestrial planet - aurora - Astrophysical Journal

برگرفته از: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان