یادگار یک فضاپیمای اروپایی بر روی ماه

این تصویر سیاه و سفید بخشی از سطح ماه را که ساختاری شگفت‌انگیز روی آن پدید آمده نشان می‌دهد. این در حقیقت اثریست که یک فضاپیما از خود در ماه گذاشته- نشانه‌ای از خودکشی فضاپیمای اروپایی اسمارت-۱ روی سطح ماه.

اسمارت-۱ که از ۲۰۰۳ در مدار ماه بود، در ۳ سپتامبر سال ۲۰۰۶ با پایان یافتن ماموریتش، به سوی سطح ماه هدایت شد تا به آن برخورد کند. این برخورد که با سرعت ۲ کیلومتر بر ثانیه انجام شد و به خراشیدن سطح و جهیدن از روی آن انجامید، در حقیقت نخستین تماس یک کاوشگر اروپایی با سطح ماه بود.

در پی برخورد، برق نوری در مرز شب و روز ماه پدید آمد که تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی آن را دید. ولی چون در آن زمان هیچ فضاپیمایی در مدار ماه نبود، پیدا کردن نقطه‌ی دقیق برخورد اسمارت-۱ به سطح ماه هم ناممکن بود. دانشمندان برای برآورد تقریبی این نقطه از شبیه‌سازی‌های مداری و نیز آنچه از نور برخورد دیده بودند کمک گرفتند، ولی جای دقیقش تنها یک دهه بعد شناسایی شد.

سرانجام سال گذشته، مدارگرد شناسایی ماه (ال‌آراو) نقطه‌ی برخورد را پیدا کرد عکسی از آن گرفت که اینجا می‌بینید. اسمارت-۱ در برخورد و جهیدن از روی سطح در نقطه‌ی ۳۴.۲۶۲ درجه‌ی جنوبی و ۴۶.۱۹۳ درجه‌ی باختری، یک گودی به پهنای ۴ متر و درازای ۲۰ متر درست کرد. فضاپیما در مسیرش یک دهانه‌ی کوچک پدید آورد و با سُریدن روی سطح، خاک ماه را به بیرون از مسیرش پاشید و بخش‌هایی با مواد روشن‌تر پدید آورد که در دو سمت دهانه دیده می‌شود. تکه‌هایی از خود فضاپیما و پرتابه‌هایی از خاک هم رو به مسیر خود فضاپیما تا ده‌ها کیلومتر به جلو پرتاب شدند.

اسمارت-۱ افزون بر جستجوی آب یخ‌زده در ماه و رصد و تصویربرداری از این نزدیک‌ترین همسایه‌ی کیهانی‌مان، نقشی کلیدی هم در آزمایش پیشران‌های یونی داشت- گونه‌ای کارآمد از پیشران‌ها که در آن از انرژی الکتریکی برای رانش فضاپیما بهره گرفته می‌شود.

اسمارت-۱ نخستین فضاپیمای سازمان فضایی اروپا بود که با بهره از این گونه پیشران به فضا رفت. پیشران یونی در فضاپیمای بپی‌کامبو (BepiColombo) که کاری مشترک از اسا و سازمان کاوش‌های هوافضای ژاپن (جاکسا) است و در اکتبر امسال راهی سیاره‌ی تیر خواهد شد هم به کار خواهد رفت.

پهنای میدان دید این تصویر ۵۰ متر است. شمال بالاست و نور خورشید از سمت باختر (چپ) می‌تابد. برخورد اسمارت-۱ از شمال به جنوب بود.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

greyscale - Moon - ESA - SMART-1 - Small Missions for Advanced Research in Technology-1 - Europe - Canada-France-Hawaii Telescope - Hawaii - Earth - NASA - Lunar Reconnaissance Orbiter - LRO - crate - ion propulsion - electrical energy - JAXA - BepiColombo

منبع: esa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان