شناسایی کوچکترین مورد همنوع‌خواری کهکشانی
آسمان پر از همنوع‌خوارهاست. اخترشناسان از مدت‌ها پیش بر این گمان بوده‌اند که کهکشان‌های بزرگی مانند راه شیری با بلعیدن همسایگان کوچک‌ترشان در گذر زمان رشد کرده و به این اندازه رسیده‌اند. ولی اکنون دانشمندان می‌گویند کهکشان‌های کوچک هم می‌توانند این چنین خوش‌اشتها باشند.
 |
| ان‌جی‌سی ۲۶۲۳، آشوبی که از برخورد و ادغام دو کهکشان پدید آمده- در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
دو تن از دانشمندان بنیاد اخترشناسی جزایر قناری و دانشگاه لاگونا احتمال می‌دهند کوچکترین موردِ همنوع‌خواری کهکشانی که تاکنون شناخته شده را یافته باشند، آن هم در همسایگی خودمان، در یکی از کهکشان‌های ماهواره‌ی راه شیری به نام کهکشان کوتوله‌ی کُره‌گون ششکان.
این همسایه‌ی کوتوله یک کهکشان پیر ۱۲ میلیارد ساله است با جرمی که بر پایه‌ی جرم خورشیدی، صد هزار بار کمتر از راه شیریست و به گفته‌ی پژوهشگران همین جرم اندک را هم با خوردن یکی از همسایگان کوچکترش به دست آورده.
این پژوهشگران داده‌های به دست آمده در چندین پیمایش آسمان را برای مقایسه‌ی رنگ، درخشش، و سرعت مداری ستارگان کهکشان ششکان بررسی کردند و الگویی جالب در آنها یافتند. نخست این که به نظر می‌رسد ستارگان کهکشان ششکان دو دسته‌اند: ستارگان آبی کم‌فلز، و ستارگان سرخ پرفلز- و رفتار این دو دسته هم با یکدیگر متفاوت است. ستارگان آبی به نظر می‌رسد در خوشه‌ای دایره‌ای و منظم سامان داده شده‌اند و ستارگان سرخ در مداری بیضی و نامنظم‌تر جای گرفته‌اند.
لوییس سیکوئندز، نویسنده‌ی اصلی پژوهش می‌گوید: «منطقی‌ترین توضیح برای این پدیده اینست که دو کهکشان با فلزیگی‌های متفاوت در هم ادغام شده بوده‌اند.»
دانشمندان شگفتی‌های دیگری را نیز در این کهکشان دیدند. داده‌های سرعت‌سنجی چیزی را نشان می‌داد که دانشمندان آن را یک "زیرساختار حلقه-مانند" از ستارگان کم‌فلز می‌دانند که در بخش مرکزی کهکشان انباشته شده. همه‌ی ستارگان سازنده‌ی این حلقه به نظر می‌رسد بسیار کم‌فلزتر از همسایگانشان هستند و سرعت مداری بسیار بیشتری هم دارند.
به گفته‌ی پژوهشگران، این حلقه‌ی ستارگان کم‌فلز می توانسته هنگامی پدید آمده باشد که کهکشان ششکان میلیاردها سال پیش، یک همسایه‌ی کم‌فلزتر از خود را بلعید. این که آیا این ستارگان، ساکنان آغازین آن کهکشان نگون‌بخت بوده‌اند و یا تنها در هنگامه‌ی ادغام پدید آمده‌اند چیزیست که نیاز به پژوهش‌های بیشتر دارد. در هر دو صورت، این اشتهای گذشته‌ی کهکشان ششکان نشان می‌دهد که ما کوچکترین مورد همنوع‌خواری کهکشانی تا به امروز را دیده‌ایم.
جوزپینا باتالیا، فیزیکدان بنیاد اخترشناسی جزایر قناری و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «بر پایه‌ی این یافته‌ی ما، به نظر می‌رسد نظریه‌ی پایگانیِ (سلسله مراتبیِ) پیدایش کهکشان‌ها، که در آن، کهکشان‌های کوچک به هم می‌پیوندند و کهکشان‌های بزرگ‌تر را می‌سازند، می‌تواند برای پیدایش کوچکترین کهکشان‌های شناخته شده هم کارایی داشته باشد.»
گزارش این دانشمندان در شماره‌ی ۱۱ اکتبر ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
cannibal - Milky Way - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society - Spain - Instituto de Astrofísica de Canarias - University of Laguna - galactic cannibalism - Sextans dwarf spheroidal - solar mass - star - metallicity - Luis Cicuéndez - metal - hierarchical theory - galaxy formatio - Giuseppina Battaglia
منبع: livescience
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر