می‌دانستید شفق‌های قطبی هم صدا دارند؟!

شفق قطبی ۷ اکتبر در آسمان یک دریاچه در فنلاند- تصویر بزرگ‌تر

در روز ۷ اکتبر (۱۵ مهر)، جریانی از باد خورشیدی به سپر مغناطیسی زمین برخورد کرد و و یک توفان زمین‌مغناطیسی (ژئومغناطیسی) رده‌ی جی۱ به پا کرد و شفق‌های قطبی پدید آورد. در جنوب فنلاند هم آسمان از شفق‌ها سبز شده بود، ولی این شفق‌ها به جز زیبایی، چیز دیگری هم داشتند.

پرفسور امریتوس اونتو کی. لاینه از دانشگاه آلتوی فنلاند می‌گوید: «این توفان زمین‌مغناطیسی چند صدای ویژه مانند ترق و تروق و کف زدن هم پدید آورد. اینجا یکی از قوی‌ترین صداهای آن شب را می‌شنویم- یک "تق" روشن و آشکار.» روی تصویر پایین بکلیکید:

روی تصویر بکلیکید تا صدای یکی از تندرهای شفقی در شب ۷ اکتبر در آسمان فنلاند را بشنویدافزودن توصیف

صداهای شفقی پدیده‌هایی چالش برانگیزند. در صدها سال گذشته بارها و بارها شنیده شدن صداهایی شگفت‌انگیز به هنگام شفق قطبی گزارش شده. ولی پژوهشگران برای توضیح آن با مشکل روبرو بوده و حتی گاهی آنها را خیالی می‌دانند. پرفسور لاینه یکی از کسانیست که به این صداها باور دارد. او می‌گوید: «ما حدود ۲۰ سالست که در برنامه‌ای به نام "پروژه‌ی صداشناسی شفقی" به این صداها گوش می‌دهیم.» چند نمونه‌ی دیگر از این صداها را می‌توانید اینجا بشنوید.

لاینه آرایه‌ای از صدابرها (میکروفون‌ها) درست کرد که می‌توانستند از روش مثلث‌سازی، جای صداها را مشخص کنند. او پی برد که این صداها در فاصله‌ی حدود ۷۰ متری بالای سطح پدید می‌آیند. وارونگی دما باعث می‌شود لایه‌های هوا در آن فرازا (ارتفاع) یک جدایی میان بارهای + و - درست کنند. به هنگام برخی از توفان‌های زمین‌مغناطیسی، این جداییِ بارها به هم می‌ریزد و باعث می‌شود هوا جابجا شده و یک "تق" شنیده شود.

می‌توانید آن را یک "تندر زمین‌مغناطیسی" بدانید.

در تصویر پایین، بررسی طیفی این تندر را می‌بینیم که نشان می‌دهد بسامدهایی میان ۱ کیلوهرتز و ۲ کیلوهرتز دارد، درست در دامنه‌ی شنوایی انسان. ولی برای شنیدنش باید آرام باشید.

روی تصویر بکلیکید تا تصویر کامل‌تر را ببینید

لاینه می‌گوید: «کسانی که حرف می‌زنند و راه می‌روند و تمرکزشان را روی عکس گرفتن می‌گذارند شاید نتوانند تک‌صداهای مربوط به شفق را بشنوند. باید از همه‌ی کارهایتان دست بکشید و تمرکزتان را روی گوش دادن بگذارید. ما فنلاندی‌ها گویا خوب از پس این کار بر می‌آییم زیرا در مدت کار در پروژه‌ی صداشناسی شفقی تاکنون بیش از ۳۰۰ گزارش از شنیدن این صداها را دریاقت کرده‌ایم.»

لاینه در در این سال‌ها پی برده که توفان زمین‌مغناطیسی به تنهایی برای پدید آوردن تندر شفقی بسنده نمی‌کند. او می‌گوید: «وارونگی شدید هوا هم نیازست. لایه‌ی هوای وارونه مانند یک بلندگوی الکترواستاتیک رفتار می‌کند؛ بدون آن صدایی هم در کار نخواهد بود.» به همین دلیل است که بیشتر توفان‌های زمین‌مغناطیسی بی‌صدا هستند. ولی در شب ۷ اکتبر شرایط هوای منطقه برای این پدیده مناسب بود.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

solar wind - Earth - magnetic field - G1-class - geomagnetic storm - Finland - Prof. Emeritus Unto K. Laine - Aalto University - Northern Lights - Auroral Acoustics Project - microphone - triangulation - temperature inversion - geomagnetic thunder - thunderclap - frequency - aurora - electrostatic loudspeaker

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان