مرگ تدریجی کهکشان همسایه

* اخترشناسان دانشگاه ملی استرالیا (ای‌ان‌یو) و سازمان سی‌اس‌آی‌رو (CSIRO) بیننده‌ی مرگ آرام یک کهکشان کوتوله‌ی همسایه‌ی راه شیری، آن هم با دقیق‌ترین جزییات ممکن تا به امروز بوده‌اند؛ کهکشانی که دارد به آهستگی توان ستاره‌زایی خود را از دست می‌دهد.

رادیوتلسکوپ نیرومند ASKAP سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همسود (سی‌اس‌آی‌رو)

این مشاهدات و بررسی‌های دقیق روی ابر ماژلانی کوچک، و به کمک رادیوتلسکوپ ای‌اس‌کی‌ای‌پی (ASKAP) که بخشی از  سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همسود (سی‌اس‌آی‌رو) است انجام شد.

رهبر این پژوهش، پرفسور نائومی مکلور-گریفیثس از ای‌ان‌یو می‌گوید ویژگی‌های دیده شده در این تصویرهای رادیویی بیش از سه برابر باکیفیت‌تر از عکس‌های پیشینِ ابر ماژلانی کوچک بود، و این به دانشمندان امکان داد تا برهم‌کنش‌های میان ماژلانی کوچک و محیط پیرامونش را با دقت بالاتری بررسی کنند.

پروفسور مکلور-گریفیتس می‌افزاید: «ما توانستیم برون ریزی نیرومند گاز هیدروژن را ببینیم که دارد از ابر ماژلانی کوچک بیرون می‌ریزد.»«بر پایه‌ی این کشف، اگر ابر ماژلانی کوچک همه‌ی گازهایش از آن بیرون برود، شاید سرانجام توانایی خود برای ساختن ستارگان تازه را از دست بدهد. کهکشانی که ستاره‌زایی‌اش متوقف شده به آرامی می‌میرد و از یاد می‌رود. برای یک کهکشان، از دست دادن همه‌های گازها مانند یک مرگ تدریجی‌ست.»

به گفته‌ی پرفسور مکلور-گریفیثس، این کشف که بخشی از پروژه‌ی بررسی فرگشت کهکشان‌هاست، نخستین سنجش‌های رصدی روشن و واضح را از میزان دسترفت جرم از یک کهکشان کوتوله بریمان فراهم می‌کند: «این نتیجه به یک دلیل دیگر هم ارزشمند است زیرا می‌تواند نشانگر یک سرچشمه‌ی احتمالی گازها در ساختار غول‌پیکر "جریان ماژلانی" باشد که به گرد کهکشان راه شیری کمانه زده.»«ابر ماژلانی کوچک به احتمال بسیار سرانجام توسط کهکشان راه شیری بلعیده خواهد شد.»

• "جریان ماژلانی" نوار بلندی از گاز  است که تقریبا تا نیمه به گرد کهکشان راه شیری پیچیده شده. درباره‌اش اینجا بخوانید.

تصویر رادیویی از گاز هیدروژن اتمی در ابر ماژلانی کوچک از چشم رادیوتلسکوپ ای‌اس‌کی‌ای‌پی (ASKAP)

پژوهشگر سی‌اس‌آی‌رو، دکتر دیوید مکانل می‌گوید رادیوتلسکوپ ای‌اس‌کی‌ای‌پی به دلیل گیرنده‌های رادیویی نمونه‌اش که به آن یک دیدگاه سراسرنما (پانوراما) از آسمان می‌دهد برای چنین پژوهشی در جهان بی‌همتاست. وی می‌افزاید: «این تلسکوپ همه‌ی ابر ماژلانی کوچک را تنها در یک نما ثبت کرد و گازهای هیدروژنش را با جزییاتی دقیق به تصویر کشید.»

هیدروژن فراوان ترین عنصر در کیهان، و جزء اصلی سازنده‌ی ستارگان است.

دکتر مکانل می‌گوید: «ای‌اس‌کی‌ای‌پی به تصویربرداری پیشرفته از گاز هیدروژن در کهکشان راه شیری و ابرهای ماژلانی خواهد پرداخت، و شناختی کامل از چگونگی ادغام این سامانه‌ی کوتوله با کهکشان خودمان، و آنچه از این راه درباره‌ی فرگشت دیگر کهکشان‌ها خواهیم دانست به ما خواهد داد.»

گزارش این پژوهش در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

The Australian National University - ANU - CSIRO - dwarf galax - star - Small Magellanic Cloud - SMC - Milky Way galaxy - Australia - SKA Pathfinder - ASKAP - radio telescope - Naomi McClure-Griffiths - radio - SMC - galaxy - hydrogen - Research School of Astronomy and Astrophysics - Magellanic Stream - David McConnell - element

منبع: دانشگاه ملی استرالیا (ANU)

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان