ماهواره‌ای بزرگ و شبحگون برای کهکشان راه شیری یافته شد

لکه‌ی محو بالا، سمت چپ نوار کهکشان راه شیری همان کهکشان کوتوله‌ی تلمبه ۲ است. پایین، سمت راست هم ابر ماژلانی بزرگ دیده می‌ود

اخترشناسان با بهره از داده‌های فضاپیمای گایا یک ماهواره‌ی تازه را برای کهکشان راه شیری شناسایی کرده‌اند. این کهکشان کوتوله‌ی نویافته که در صورت فلکی تلمبه جای دارد و به نام "تلمبه ۲" نامیده شده، چند برابر بزرگ‌تر از کهکشان‌های دیگر با همین درخشندگی است. جزییات این پژوهش در روز ۹ نوامبر در نشریه‌ی arXiv.org منتشر شده است.

تا جایی که می‌دانیم ده‌ها کهکشان کوچک در بندِ گرانش کهکشان راه شیری گرفتارند. اگرچه فهرست ماهواره‌هایی که تاکنون شناسایی شده‌اند به نسبت بلند است، ولی اخترشناسان بر این باورند که هنوز برخی از آنها یافته نشده‌اند.

گروهی از اخترشناسان به رهبری گابریل توریلبا از از آکادمی سینیکا در تایپه، تایوان، به هدفِ بلندتر کردن فهرست این ماهواره‌ها، جستجویی را برای یافتن آنها، به ویژه کهکشان‌های کوتوله انجام دادند. آنها این کار را با پیوند داده‌های اخترسنجی، نورسنجی و تغییرپذیری گایا انجام دادند.

آنها در این جسستجو یک کهکشان کوتوله‌ی بزرگ ولی کم‌نور یافتند که ماهواره‌ی کهکشان راه شیری بود. اخترشناسان این کهکشان را "غول پنهان" خوانده‌اند زیرا بسیار بزرگ‌تر از دیگر کهکشان‌های گروه محلی که به همین اندازه درخشندگی داشتند است.

کهکشان تلمبه ۲ حدود ۴۲۴ هزار سال نوری از زمین دورست و برآورد می‌شود نزدیک به ۱۱.۲ میلیارد سال عمر داشته باشد. شعاع موثر این کهکشان حدود ۹۳۰۰ سال نوری، با قدر ۸.۵- است [شعاع موثر شعاعیست که نصف کل نور کهکشان از آن گسیلیده می‌شود-م].

اخترشناسان می‌گویند تلمبه ۲ با چنین اندازه‌هایی هم‌پهنای ابر ماژلانی بزرگ است، ولی با درخشندگیِ تقریبا ۴۰۰۰ برابر کمتر از آن. به گفته‌ی این پژوهشگران تلمبه ۲ در مقایسه با سامانه‌هایی با همین درخشندگی، چندین برابر بزرگ‌تر است، و در مقایسه با سامانه‌هایی با همین اندازه، حدود ه برابر کم‌نورتر.

اخترشناسان همچنین پی بردند که تلمبه ۲ افشان‌ترین (پراکنده‌ترین) جرمیست که تاکنون دیده شده، حدود ۱۰۰ برابر افشان‌تر از "کهکشان‌های فرا-افشان" (UDGها). افزون بر این، یودی‌جی‌های هم‌اندازه‌ی تلمبه ۲ به طور معمول حدود ۶ قدر درخشان‌ترند.

نویسندگان مقاله بر ویژگی‌های نامعمول تلمبه ۲ تاکید کردند، ویژگی‌هایی که شاید ثابت کند فرآیند شکل‌گیری کهکشان‌های کوتوله می‌تواند بر درخشش سطحی و سطح چگالی آنها اثر چشمگیر گذاشته و آنها را از درخشش سطحی و سطح چگالیِ آنهایی که تاکنون دیده شده پایین‌تر بیاورد.

آنها در پایان گفته‌اند: «تلمبه ۲ می‌تواند نوک کوه یخ باشد- یکی از کهکشان‌های کوتوله‌ی بی‌اندازه کم‌نور، حتی کم‌نورتر از چندین ماهواره‌ای که در دو دهه‌ی گذشته در پیمایش‌های نورسنجیِ میدان‌گسترده یافته شده‌اند. خوشبختانه داده‌های گایا می‌توانند کلید آزمایش این فرضیه باشد- مانند چیزی که در این پژوهش دیدیم.»

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

ESA - Gaia - Milky Way - constellation Antli - dwarf galaxy - Antlia 2 - luminosity - arXiv - Gabriel Torrealba - Academia Sinica - Taipei - Taiwan - astrometry - photometry - variability data - Gaia Data Release 2 - DR2 - Antlia 2 - Ant 2 - spectroscopic - Local Group - Earth - ngular half-light radius - magnitude - Large Magellanic Cloud - LMC - ultra diffuse galaxy - UDG

منبع: phys.org

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان