ویدیویی کمیاب از ابرهای استراتوسفری قطبی
ترک عادت برای یک هواشناس کار سختی‌ست- حتی در تعطیلات. یاکوب کوئیپر، کارشناس هواشناسی هلندی در بامداد فردای کریسمس نگاهی به آسمان کرد و آن را پوشیده از ابرهایی شگفت‌انگیز دید. وی می‌گوید: «نخست فکر کردم گونه‌ای از ابرهای پرسا (سیروس) هستند، ولی بر خلاف همیشه موجدار بودند و حلقه‌هایی نامعمول داشتند. درخشش‌هایی از نور رنگی را که در آنها دیدم فهمیدم که باید ابرهای پوشسپهری (استراتوسفری) قطبی یا PSC باشند.»
کوئیپر یک ویدیوی زمان‌گریز هم از این نمایش گرفت. به موج‌های سرگیجه‌آور آن دقت کنید. در ثانیه‌ی ۲۵ هم ابرهای فراز پایین معمولی را بینید که چگونه با سرعت از زیر آنها می‌گذرند.
اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام، فیسبوک، و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان تماشا کنید
ابرهای پو‌سپهری قطبی ابرهای رایج زمان کریسمس نیستند. در حقیقت آنها پیوند کمی با شرایط آب و هوایی معمولی دارند. آنها در بلندای آسمان، جایی که هواپیماها هم به آن دسترسی ندارند شناورند.
لایه‌ی پوش‌سپهر (استراتوسفر) به طور معمول جایی بدون ابر و کاملا ترانما (شفاف) است. این لایه بسیار خشک است و مولکول‌های آب در آن بسیار از هم جدا هستند. ولی اگر دما تا ۸۵- پایین بیاید، این مولکول‌ها ناگهان آغاز به نزدیک شدن به هم و انباشته شدن کرده و بلورهایی از یخ می‌سازند که همان پی‌ا‌س‌سی‌ها را پدید می‌آورند.
کوئیپر می‌گوید: «من ۴۰ سالست که در سازمان ملی هواشناسی در مرکز هلند کار می‌کنم. تنها دو بار ابرهای پوشسپهری به این گستردگی دیده‌ام. هیجان‌انگیز بود. انتظار نداشتم پوش‌سپهر بر فراز کشور ما هم تا این اندازه سرد بشود. یکی دیگر از دانشمندان هواشناس همکارم نیز گفته‌ی مرا تایید کرد. او هم بسیار شگفت‌زده شده بود.»
بلورهای ریز درون ابرهای پوشسپهری هر از گاهی نمایش رنگین‌کمانی آن چنان درخشانی پدید می‌آورند که با شفق قطبی اشتباه گرفته می‌شوند. در برخی زمان‌ها با گذشتن آفتاب از درون این بلورهای ریز یخ که پهنایی حدود ۱۰ میکرون دارند، تابش رنگین‌کمانی ویژه‌ای پدید می‌آید. در ابرهای درون ویدیوی کوئیپر هم چند درخشش رنگین‌کمانی گذرا پدید می‌آید [به این ابرها ابرهای رنگین‌تاب یا رنگین‌کمانی هم می‌گویند. نمونه‌ای از آنها را اینجا ببینید-م].
ابرهای پوش‌سپری قطبی دو گونه‌اند: گونه‌ی ۱ ریزقطره‌های آبداری (هیدراته‌ای) از اسید نیتریک و اسید سولفوریک دارند. این مواد شیمیایی می‌توانند لایه‌ی ازون را نابود کنند. در واقع در فوریه‌ی ۲۰۱۶، در پی بروز پی‌اس‌سی‌های گونه‌ی ۱ در آسمان بریتانیا، سوراخی هم در لایه‌ی اوزون آنجا پدید آمد. پی‌اس‌سی‌های گونه‌ی ۲ یخی و رنگینند. آنها آسیب کمی به لایه‌ی ازون می‌رسانند. ابرهایی که کوئیپر دیده می‌توانند آمیزه‌ای از هر دو گونه باشند.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
Dutch - Jacob Kuiper - Christmas - cirrus - polar stratospheric cloud - PSC - time-lapse - Earth - molecule - crystal - National Meteorological Office - stratosphere - ice crystal - aurora - hydrated - nitric acid - sulphuric acid - ozone - UK - Type 1 PSCs - Type II PSCs
منبع: spaceweather
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر