ساختار کیهانی که روند تغییراتش به چشم دیده می‌شود

سامانه‌ی ستاره‌ای "آر دلو" یک ستاره‌ی دوتایی همزی است که با یک سحابی بزرگ و پویا در بر گرفته شده. دوتایی‌های همزی از دو ستاره با رابطه‌ای نابرابر و پیچیده تشکیل شده‌اند- یک کوتوله‌ی سفید و یک غول سرخ. کوتوله‌ی سفید به گونه‌ای ناخوشایند، رفتار همنوع‌خواری از خود بروز می‌دهد و مواد را از همدم غول‌پیکرش می‌کشد. این غول سرخ نگون‌بخت و کوتوله‌ی سفید ناپایدار هر از گاهی موادی را به شکل دنباله‌ها و رشته‌ها و برون‌پاشی‌هایی شگفت‌انگیز به بیرون می‌افشانند- که همین به پیدایش پیکره‌های کمیاب و نامعمولِ درون این تصویر انجامیده.

تصویر تلسکوپ نوری نوردیک از سامانه‌ی آر دلو که سال ۱۹۹۷ گرفته شده. این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

تصویر تلسکوپ وی‌ال‌تی از سامانه‌ی آر دلو که سال ۲۰۱۲ گرفته شده. این تصویر در اندازه‌ی بزر‌گتر

این دو تصویر با تلسکوپ‌های زمینی و با اختلاف ۱۵ سال، از یک جرم گرفته شده‌اند و نمونه‌ای کمیاب از دگرگونی‌های پویا (دینامیک) در فضا را نشان می‌دهند. ۱۵ سال شاید چشم بر هم زدنی در استاندارد کیهانی باشد، ولی اینجا شانسی کم‌مانند و شگفت‌انگیز برای ما فراهم آورده تا دگرگونی‌های یک سامانه‌ی پویای کیهانی را عملا به چشم خود ببینیم.

این عکس‌ها نه تنها روند دگرگونی آر دلو، بلکه توانایی‌های رصدی ما را هم نشان می‌دهند. نمای نخست در سال ۱۹۹۷ با تلسکوپ ۲.۵ متری نوریِ نوردیک در جزیره‌ی لاپالمای اسپانیا گرفته شده، ولی عکس دوم را تلسکوپ ۸ متری بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اسو)، در سال ۲۰۱۲ گرفته و جزییات پیچیده‌ی بسیار بیشتری را در این ستاره‌ی همزی شگرف نشان می‌دهد.

آر دلو با فاصله‌ی ۷۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی دلو جای دارد.

این همسنجی (مقایسه) نخستین بخش از "هفته‌ی آر دلو" در رصدخانه‌ی جنوبی اروپاست. اسو در این هفته‌ی ویژه به کاوش این جرم فریبنده و دگرگونی و فرگشت چندساله‌ی آن می‌پردازد.

این تصویر پویای زمان‌گریز زیبا هم با بهره از همین دو تصویر درست شده:

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام، فیسبوک، و یا توییتر یک تاره در هفت آسمان ببینید

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

R Aquarii - symbiotic binary star - nebula - white dwarf - red giant - stellar cannibalism - Nordic Optical Telescope - La Palma - Spain - ESO - Very Large Telescope - VLT - ESO - time-lapse

منبع: eso

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان