آغاز بارندگی تابستانی در تیتان، ماه سیاره کیوان

در قطب شمال تیتان، ماه سیاره‌ی کیوان، [آغاز] فصل بارندگی دیده شده. عکس‌هایی که فضاپیمای کاسینی پیش از فرو رفتن در جو کیوان گرفته بود، وجود یک دشت درخشان و خیس بسیار گسترده را در تیتان آشکار کرده که به احتمال بسیار در اثر یک بارندگی تابستانی سنگین پدید آمده بوده -گفتنی‌ست تیتان تنها دنیای شناخته شده‌ای به جز زمین است که در آن بارندگی رخ می‌دهد.

تیتان از برخی جهات، از جمله دریاها و رودهایش یک نسخه‌ی شگرف و بیگانه از زمین است. تفاوت اصلی در اینست که آنچه در تیتان روانست آب نیست، بلکه متان و برخی از دیگر هیدروکربن‌های مایع است.

در سال ۲۰۰۴ که کاسینی به کیوان رسید، در قطب جنوب تیتان تابستان بود و نشانه‌هایی از ابر و بارندگی در آنجا دیده می‌شد. مدل‌سازی‌ها پیش‌بینی کرده بودند که این فصل توفانی باید تا دهه‌ی دیگر به آهستگی به سمت قطب شمال جابجا شود، ولی تا سال ۲۰۱۴ تنها چند تکه ابر پراکنده آنجا دیده شد.

راجانی دینگرا از دانشگاه آیداهو و همکارانش نخستین نشانه‌های باران نزدیک قطب شمال تیتان را در عکس‌های سال ۲۰۱۶ کاسینی یافتند. در ۶ می آن سال، قطب شمال پوشیده از ابر بود. روز ۷ ژوئن -دو روز در تیتان- در گذر بعدی کاسینی از فراز این منطقه، ابرها رفته بودند و آن ناحیه داشت می‌در‌خشید. پس از سه روزِ تیتانیِ دیگر، در ۲۵ ژوییه، این درخشش ناپدید شد.

هنگامی که پژوهشگران نور بازتابیده از این دشتِ ۱۲۰ هزار کیلومتر مربعی را بررسی کردند پی بردند که به احتمال بسیار این نور از یک سطح خیس و کمی ناهموار بازتابیده -چیزی مانند یک پیاده‌روی سنگفرشِ خیس پس از باران. این خیسی به احتمال بسیار در اثر باران متانی بوده که سپس یا به سوی دریاچه‌های هیدروکربنی تیتان روان شد و آنجا ریخت و یا بخار شد.

دینگرا می‌گوید: «این دیرتر از زمانی بود که پیش‌بینی کرده بودیم، و نمی‌دانیم چرا.» شاید نشانه‌ی این باشد که ما فصل‌های روی تیتان را به خوبی نشناخته‌ایم. دینگرا می‌افزاید: «تابستان شمال دقیقا مانند تابستان جنوب نیست.»

ایستادن زیر این باران تجربه‌ای شگفت‌انگیز و غریب است، به ویژه از این رو که میانگین دمای سطح تیتان حدود ۱۷۹ درجه‌ی سانتیگراد زیر صفر است. دینگرا می‌گوید: «قطره‌های باران در تیتان به دلیل گرانشِ اندک و ریزگرد‌های انبوه آن بی‌اندازه آرام و آهسته پایین می‌آیند. از همین رو اگر زیر این باران بایستید تک تک قطره‌هایی که بر سرتان می‌ریزد را حس می‌کنید.»

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی جئوگرافیکال ریسرچ لترز منتشر شده است.

در همین زمینه: 
* در تیتان باران می‌بارد 
* تیتان، پسرعموی شگفت‌انگیز زمین

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Saturn - moon - Titan - Cassini spacecraft - giant - Earth - methan - hydrocarbon - Rajani Dhingra - University of Idaho - Geophysical Research Letters

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان