بادبزن سبز در آسمان

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

چرا آسمان در این چشم‌انداز مانند یک بادبزن غول‌پیکر شده؟ پاسخش پدیده‌ای به نام هواتاب است.

این عکس در تابستان سال ۲۰۱۵ از جایی نزدیک برایس کنیون در یوتای آمریکا گرفته شده و در آن به نظر می رسد پرتوهای سبزفام و راه راه هواتاب از دریاچه‌ی روی زمین برخاسته و تا کمان کهکشان راه شیری ادامه پیدا کرده‌اند، درست مانند یک بادبزن!

این الگوی نامعمول توسط امواج گرانش جَوی پدید آمده، چین و شکن های پی در پیِ فشار هوا که در فرازاهای بالاتر و با تنُک‌تر شدن هوا، ابعادشان هم بزرگ‌تر می‌شود؛ فرازای این امواج در این تصویر، ۹۰ کیلومتری بالای سطح زمین است. امواج گرانش جوی چنان‌چه از نامشان بر می‌آید زمانی شکل می‌گیرند که نیروی شناوری (buoyancy) هوا را به بالا می‌راند و نیروی گرانش آن را دوباره به پایین برمی‌گرداند.

برخلاف شفق‌های قطبی که در اثر برخورد ذرات باردار پرانرژی [به مولکول‌های هوا] پدید می‌آیند و تنها در عرض‌های جغرافیایی بالا دیده می‌شوند، هواتاب به دلیل پدیده‌ی شیمی‌تابناکی (کمیلومینسانس) که فرآیند تولید نور در یک واکنش شیمیایی است رخ می‌دهد و در هر جایی سیاره‌ی زمین نیز دیده‌ می‌شود.

هواتاب که به طور معمول بیشتر در نزدیک افق پدید می‌آید، آسمان شب را کمی روشن کرده و جلوی تاریک شدن کامل آن را می‌گیرد.

در تصویر دوم صورت‌های فلکی این آسمان هم نمایانده شده:

* نکته‌ی مهم:

موج "گرانش" با موج "گرانشی" یکی نیست و در نوشتن آنها باید دقت کرد.

موج گرانش (gravity wave) یک پدیده‌ی مکانیکی مربوط به شاره‌ها است و زمین تا آسمان با موج گرانشی (gravitational wave) که پدیده‌ای اخترفیزیکی است تفاوت دارد.- م

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Airglow - Milky Way Galaxy - Bryce Canyon - atmospheric gravity waves - buoyancy - aurora - chemiluminescence

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان