خطای دید در چشم‌اندازی کیهانی

برخی از خیره کننده‌ترین نماهایی که در کیهان می‌بینیم زیبایی خود را وامدار خطای دید ما یا به عبارتی ترفند چشم‌انداز خودشان هستند، مانند چیزی که در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل می‌بینیم.

کهکشان‌های بالا و پایین این تصویر به ترتیب پی‌سی‌جی ۳۷۶۳۹ و پی‌سی‌جی ۱۰۱۳۷۴ نام دارند. گرچه شاید به نظر برسد که این دو کهکشان با جریان آبی‌فامی که میانشان است به هم پیوند خورده و درگیر یک "طناب کشی" کیهانی شده‌اند، ولی واقعیت اینست که کهکشان بالایی تا اندازه‌ای به زمین نزدیک‌تر از پایینی است و هیچ پیوند فیزیکی با هم ندارند.

یک ترفند دیداری دیگر در این عکس اینست که اینجا اصولا نه دو کهکشان، بلکه دستکم چهار کهکشان وجود دارد. توده‌ی بالا، سمت چپ در واقع از دو کهکشان برخوردی تشکیل شده که در نخستین گام‌های پیوستن به یکدیگر هستند. مرکزهای درخشان آن دو را هنوز هم می‌شود به طور جدا از هم دید که در میان گردابی از گاز و غبار پرتو می‌افشانند.

در سمت راست این دو کهکشانِ برخوردی نیز یک کهکشان مارپیچی کوچک و به نسبت دست نخورده به نام اس‌دی‌اس‌اس‌سی‌جی‌بی ۱۹.۴ را می‌بینیم. این سه کهکشان با هم یک گروه کهکشانی به نام آرپ ۱۹۴ یا یو‌جی‌سی ۶۹۴۵ را در فاصله‌ی ۶۰۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی قیفاووس ساخته‌اند.

به باور دانشمندان، جریان آبی فام مرکز تصویر از برهم کنش‌های گرانشی آشفته‌ای سرچشمه گرفته که در بالای تصویر، میان همان دو کهکشان بالا، سمت چپ دارد رخ می‌دهد- بالاترین توده‌ی کهکشانی، گردابیست که از برخورد ساختارهایی پدید آمده که روزگاری بازوهای مارپیچی بوده‌اند. این جریان آبی‌فام حدود ۱۰۰ هزار سال نوری درازا دارد و از گاز، غبار، و چندین میلیون ستاره‌ی نوزاد تشکیل شده. این ستارگان که با هم خوشه‌های ستاره‌ای را ساخته اند و از گرد آمدن خوشه‌هایشان هم ابرخوشه‌های ستاره‌ای درست شده، همگی با هم سرچشمه‌ی تابش آبی‌فام خیره‌کننده‌ای هستند که در تصویر دیده می‌شود. بیشتر این ستارگان جوان، داغ و پرجرمند و همین سه ویژگی باعث شده این نور آبی را بگسیلند.

تا حدود یک میلیارد سال دیگر آن سه کهکشان بالایی با هم یکی شده و یک تک‌کهکشان غول‌پیکر را خواهند ساخت.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

NASA - ESA - Hubble Space Telescope - PGC 37639 - PGC 101374 - tug-of-war - Earth - spiral galaxy - SDSSCGB 19.4 - Arp 194 - constellation of Cepheus - gravitational interaction - galaxy - star - star cluster - supercluster

منبع: apod.nasa و ESA

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان