طلوع آفتاب در دهانه کوپرنیک در ماه

در این تصویرِ تلسکوپی نمای سایه‌روشنِ دهانه‌ی برخوردی بزرگِ کوپرنیک در اقیانوس توفان‌ها روی کره‌ی ماه را می‌بینیم.
این تصویر از پیوند و پردازش تک‌نماهای یک ویدیو درست شده که در روز ۱۴ آوریل، ساعت ۳:۳۰ به وقت جهانی گرفته شده بود. این دهانه‌ی ۹۳ کیلومتری در آن هنگام روی خط سایه‌مرز ماه (مرز میان شب و روز) بود و این خط از میانش می‌گذشت.
آفتاب کم کم داشت بر دیواره‌ی بلند باختری دهانه می‌افتاد ولی هنوز سطح نزدیکش را روشن نکرده بود و از همین رو طرح کلی دهانه تا سمت شبِ ماه کشیده شده بود.
اگر در آن هنگام در دهانه‌ی کوپرنیک ایستاده بودید می‌توانستید طلوع خورشید را ببینید، رویدادی که هر ۲۹ روز یک بار در آنجا دیده می‌شود.
گفتن ندارد که این زمان هم‌ارز یک ماه قمری یا یک ماهگرد است، بازه‌ی زمانی میان ماه‌های کامل از چشم بینندگان زمینی.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
Oceanus Procellarum - Copernicus crater - lunar terminator - lunation - Full Moon - planet - Earth

منبع: apod.nasa

کهکشانی با یک حلقه درونی

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
چرا برخی از کهکشان‌های مارپیچی حلقه‌ای به گرد مرکزشان دارند؟
ام۹۵ یکی از نزدیک‌ترین نمونه‌های یک کهکشان مارپیچی میله‌ای بزرگ و زیبا است که در این تصویر که از پیوند داده‌های تلسکوپ فضایی هابل و چندین تلسکوپِ روی زمین به دست آمده دیده می‌شود.
اینجا بازوان گشاده‌ی این کهکشان را می‌بینیم که با خوشه‌های بازِ ستارگان درخشان و آبی‌فام، رگه‌های غبار تیره، و تابشِ افشانِ میلیاردها ستاره‌ی کم‌نور آراسته شده و میله‌ی کوتاه در مرکز کهکشان را در بر گرفته‌اند.
ولی چیزی که در این کهکشان مایه‌ی شگفتی اخترشناسان شده، حلقه‌ی پیراهسته‌ای به گرد مرکز کهکشان است که درست بیرون از میله‌ی مرکزی دیده می‌شود. اگرچه پایداری درازمدت این حلقه هنوز در دست بررسی است، ولی آنچه رصدها نشان می‌دهند اینست که دستکم بخشی از درخشش کنونی آن دستاورد فرآیندهای زودگذرِ ستاره‌فشانی (ستاره‌زایی‌های آتشین) است.
ام۹۵ که به نام ان‌جی‌سی ۳۳۵۱ هم شناخته می‌شود حدود ۵۰ هزار سال نوری گستردگی دارد و با فاصله‌ی حدود ۳۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی شیر (به تازی: اسد) دیده می‌شود. آن را با یک تلسکوپ کوچک هم می‌توان در این صورت فلکی پیدا کرد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
M95 - barred spiral galaxy - Hubble - spiral arm - open cluster - star - bar - circumnuclear ring - star formation - NGC 3351 - constellation of the Lion - Leo

منبع: apod.nasa


کاوشگر بعدی ناسا اینجا فرود می‌آید

در این تصویر دهانه‌ی یه‌زرو (Jezero Crater) در سیاره‌ی بهرام را می‌بینیم، جایی که کاوشگر آینده‌ی ناسا، "مارس ۲۰۲۰" در آن فرود خواهد آمد. این عکس با دستگاه‌های فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام گرفته شده. این فضاپیما پیوسته و به طور منظم عکس‌هایی از جایگاه‌هایی که می‌توانند برای نشستن کاوشگرهای آینده مناسب باشند می‌گیرد.

در روزگار باستان سیاره‌ی بهرام، جریان‌های آب کانال‌هایی را در سطح سیاره می‌کَنده و با جابجا کردن ته‌نشست‌ها (رسوب‌ها)، دلتاها و بادبزن‌های آبرفتی را در حوضه‌های دریاچه‌ها پدید می‌آورده. بررسی داده‌های طیفیِ به دست آمده از مدار نشان می‌دهد که بخشی از این ته‌نشست ها دارای کانی‌هایی هستند که نشانگر دگرگونی توسط آبند. ته‌نشست‌های دلتای دهانه‌ی یه‌‌زرو از جمله‌ی این ته‌نشست‌ها هستند که دربردارنده‌ی کانی‌های رسی و کربناته‌اند [رنگ‌های بخش میانی تصویر نمایشی و بر پایه‌ی داده‌های طیفی هستند-م].

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه‌نامه:
Jezero Crater - Mars 2020 - NASA - Mars Reconnaissance Orbiter - Mars - fan - delta - lake basin - clay - carbonate

منبع: nasa

ابرهای رنگارنگ و ستارگان نوزاد

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
ستاره‌زایی می‌تواند روندی رنگارنگ باشد.
در این چشم‌انداز رنگین کیهانی، گازهای برافروخته و غبارهای تیره‌ی نزدیک ستارگان نوزاد و جوان در ان‌جی‌سی ۳۵۷۲ را می‌بینیم، یک خوشه‌ی ستاره‌ایِ کمتر شناخته شده نزدیک سحابی شاه‌تخته.
خود ستارگان نزدیک پایین چارچوب دیده می‌شوند، و ابر گازی گسترده‌ی بالای تصویر هم به احتمال بسیار چیزیست که از سحابی زاینده‌ی آنها به جا مانده.
این تصویر از پیوند نماهایی درست شده که با بهره از فیلتر پهن‌باند گرفته شده‌اند و تابش اتم‌های هیدروژن، اکسیژن، و گوگرد را به ترتیب به رنگ‌های سرخ، سبز، و آبی نمایش می‌دهد.
ابرِ درون این تصویر حدود ۱۰۰ سال نوری دارد و با فاصله‌ی تقریبی ۹۰۰۰ سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی شاه‌تخته (کشتی‌دُم، کارینا) دیده می‌شود.
این سحابی تا چند میلیون سال دیگر پخش و نابود می‌شود و ستارگان خوشه هم به احتمال بسیار تا حدود یک میلیارد سال دیگر در اثر رویارویی‌های گرانشی، پراکنده شده و هر یک راهی گوشه‌ای از کهکشان خواهد شد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
star formation - chromatic - star - NGC 3572 - star cluste - Carina Nebula - hydrogen - oxygen - sulfur - constellation of the Ship's Keel - Carina

منبع: apod.nasa

پلوتو هم اقیانوسی زیر سطحش دارد

به باور دانشمندان، پلوتو یک اقیانوس مایع را زیر سطحش پنهان کرده ولی راز بزرگ اینست که چرا یخ نزده. اکنون به نظر می‌رسد چیزی که آن را گرم نگه داته لایه‌ای از گازست که درونِ لایه‌ی پاینیِ پوسته‌ی یخ‌زده‌اش به دام افتاده.
این تصویر در دو اندازه‌ی بزرگ، بسیار بزرگ (۲۸.۳ مگ)
در شماری از تصاویر پلوتو نشانه‌های وجود یک اقیانوس زیرزمینی دیده می‌شود، از جمله شکاف‌های ژرفی در سطح آن که به نظر می‌رسد دستاورد یخ زدن آب‌های زیرزمینی و گسترش (انبساط) آنها است. ولی برخلاف دنیاهای اقیانوسیِ دیگری که در سامانه‌ی خورشیدی دیده‌ایم، مانند اروپا و انسلادوس، پلوتو هیچ همسایه‌ی بزرگ‌تری در کنارش نیست که با گرانش خود آن را ماساژ و کش و قوس دهد و گرم کند، بنابراین اقیانوسش باید یخ زده باشد.

برای یافتن پاسخ این پرسش باید به این فکر کنیم که پلوتو چگونه اندک گرمایی که از واپاشی عنصرهای پرتوزا در هسته‌ی سنگی‌اش تولید می‌شود را در خود به دام می‌اندازد. فرانسیس نیمو از دانشگاه کالیفرنیا، سانتاکروز و همکارانش می‌گویند احتمالا یک لایه‌ی دیگر میان اقیانوس و پوسته هست که این کار را انجام می‌دهد.

این لایه می‌تواند از ماده‌ای به نام هیدرات گازی باشد، چیزی که در اثر به دام افتادن مولکول های گاز در میان مولکول‌های آب یخزده پدید می‌آید. نیمو می‌گوید: «اینها حباب نیستند، قفس‌های اندکی میکروسکوپی هستند که اتم‌های گاز را در خود نگه می‌دارند... ظاهرش چندان تفاوتی با یخ معمولی ندارد، ولی همه‌ی آن گاز را در خود گرفته.»

هیدرات‌های گازی عایق‌های بسیار بهتری از یخ آب هستند، از همین رو پژوهشگران محاسبه کردند که چنین لایه‌ای می‌تواند اقیانوس را در بر بگیرد و پوسته‌ی یخی که امروز می‌بینیم را نگه دارد. این می‌تواند دلیل این که در جو تنُک پلوتو نیتروژن فراوانست ولی تقریبا هیچ متانی نیست را هم توضیح دهد: دلیلش می‌تواند این باشد که متان بسیار آسان‌تر می‌تواند در یک هیدرات گازی گیر بیفتد و زیر سطح بماند.

نیمو می‌گوید داشتن یک اقیانوس مایع می‌تواند برای هر گونه زندگی احتمالی زیر پوسته چیز خوبی باشد، ولی لایه‌ی هیدرات گازی نه، زیرا این لایه یخِ بالایش را بی‌اندازه سرد نگه می‌دارد: «اگر یخِ بالایی بسیار سرد و سفت باشد باعث می‌شود پایین رفتن موادِ سطحی و رسیدنشان به اقیانوس زیرین سخت‌تر باشد، و اغلب گمان می‌رود همین بخشی مهم در روند حفظ زندگیست.»

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر جئوساینس منتشر شده.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
Pluto - solar system - moon - Europa - Enceladus - core - Francis Nimmo - University of California - Santa Cruz - gas hydrate - molecule - atom - insulator - nitrogen - methane - Nature Geoscience

منبع: newscientist

کهکشان سنت‌شکن

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
این جرم درخشان یک کهکشان به نام ان‌جی‌سی ۴۶۲۱ است ولی از آنجایی که شکارچی دنباله‌دارها و ستاره‌شناس فرانسوی سده‌ی ۱۸، شارل مسیه در سال ۱۷۷۹ نام آن را وارد فهرست پرآوازه‌اش کرده بود، به نام مسیه ۵۹ یا ام۵۹ هم شناخته می‌شود. با این همه، یابنده‌ی این کهکشان ستاره‌شناس آلمانی، یوهان گاتفرید کوهلر است که درست چند روز پیش از آن که کهکشان وارد فهرست مسیه شود، آن را شناسایی کرده بود.

رصدهای نوین نشان می‌دهند که ام۵۹ از گونه‌ی کهکشان‌های بیضیگون است، یکی از سه رده‌ی اصلی کهکشان‌ها به همراه مارپیچی‌ها و نامنظم‌ها. از این سه، بیضیگون‌ها پیرترین و تکامل‌یافته‌ترین هستند، کهکشان‌هایی انباشته از ستارگان پیر و سرخ با ستاره‌زایی ناچیز یا صفر. ولی ام۵۹ یک جورهایی این سنت را شکسته است و نشانه‌هایی از ستاره‌زایی در آن دیده می‌شود، با چند ستاره‌ی نوزاد درون یک قرص نزدیک هسته‌اش.

مسیه۵۹ با فاصله‌ی حدود ۵۰ میلیون سال نوری از زمین، یکی از کهکشان‌های خوشه‌ی کهکشانی دوشیزه در صورت فلکی دوشیزه است. این عکس را تلسکوپ فضایی هابل به کمک دوربین پیمایشگر پیشرفته‌ی خود گرفته.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
galaxy - NGC 4621 - Messier 59 - French - comet - Charles Messie - German - Johann Gottfried Koehler - M59 - elliptical - spiral - irregular - star - star formation - Virgo Cluster - constellation of Virgo - The Virgin - NASA - ESA - Hubble Space Telescope - Advanced Camera for Surveys

منبع: spacetelescope

نور و آتش در زمین و آسمان

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۴.۷ مگ)
گاهی آسمان و زمین در زیبایی و خیره‌کنندگی با هم برابری می‌کنند به گونه‌ای که گزینش میانشان کاری دشوار می‌شود.
برای نمونه این چشم‌انداز را ببینید. روی زمین، آتشفشان "د فوئگو" (آتشفشان آتش) را می‌بینیم که خاکسترهای سرخ و داغش در باد می‌رقصد و رودهایی از گدازه‌ی برافروخته هم بر دامنه‌اش روان شده.
روشنایی‌های شهرِ کنار کوه هم از زیر لایه‌ی نازکی از ریزگرد دیده می‌شود.
اما در آسمان، نوار کهکشان راه شیری را می‌بینیم که از بالا، چپ در راستای قطر کشیده شده؛ رد کوتاه یک شهاب گریزپا زیر آن، و رد یک ماهواره هم در بالا، سمت راست آن را همراهی می‌کنند. سیاره‌ی مشتری بالا، سمت چپ دیده می‌شود و سمت راستش هم ستاره‌ی تابناک کژدم‌دل (قلب عقرب، آنتارس) را می‌بینیم.
اینجا بیشتر چشم‌انداز آسمان و زمین با هم و در یک تک‌نما با نوردهی ۲۵ ثانیه‌ای، در نیمه‌های آوریل، از دامنه‌ی آتشفشانِ خواهرِ د فوئگو، یعنی آتشفشان آکاتنانگو در گواتمالا گرفته شده.
ولی تصویر شهاب حدود ۳۰ دقیقه پیش از آن تک‌نما، زمانی که فوران آتشفشان چندان خوش‌عکس و دیدنی نبود گرفته و سپس به روش دیجیتالی به تصویر کاملِ ۳۰ دقیقه‌ی بعد افزوده شده است.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
Volcano of Fire - Volcán de Fuego - Milky Way Galaxy - meteor - satellite - planet - Jupiter - star - Antares - Acatenango - Guatemala

منبع: apod.nasa

فیلمی از انفجار یک زبانه غول‌پیکر روی خورشید

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید
یکی از تماشایی‌ترین نمایش‌های خورشید، فوران یک زبانه‌ی انفجاری روی آنست.
در سال ۲۰۱۱، فضاپیمای "رصدخانه‌ی پویایی‌شناسی خورشیدی" ناسا (اس‌دی‌او) که در مدار خورشیدست، انفجار و برخاستن یک زبانه‌ی بسیار بزرگ را روی سطح خورشید به تصویر کشید.
در این ویدیو همین انفجار تماشایی را در طیف فرابنفش می‌بینید. این ویدیوی زمان‌گریز که ۹۰ دقیقه را می‌پوشاند، از پیوند نماهایی دست شده که در بازه‌های زمانی ۲۴ ثانیه‌ای گرفته شده بودند.
این زبانه بسیار بزرگ و غول‌پیکر بود. برای سنجیدن بزرگی آن کافیست بدانید که کل سیاره‌ی زمین زیر پرده‌ی گاز داغ آن جا می‌شود.
زبانه‌های خورشیدی با میدان مغناطیسی خورشید هدایت می‌شوند و گاهی توسط همین میدان‌ها روی سطح خورشید شناور می‌مانند. به طور معمول، یک زبانه‌ی آرام می‌تواند تا حدود یک ماه بپاید (دوام بیاورد) و سپس یک فوران تاج خورشیدی (سی‌ام‌ئی) به پا کرده و ابری از گازهای داغ تاج خورشید را به فضای سامانه‌ی خورشیدی پرتاب کند.
سازوکار انرژی‌ای که یک زبانه‌ی خورشیدی را پدید می‌آورد هنوز به خوبی شناخته نشده و در دست بررسی‌ست.
خورشید ما اکنون در کمینه‌ی فعالیتش به سر می‌برد و با گذشتن از این دوره، در چند سال آینده فعالیت‌هایی مانند زبانه‌های انفجاری بیشتری باید روی آن دیده شود.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
NASA - Sun - Solar Dynamic Observatory - prominence - ultraviolet - Earth - solar prominence - magnetic field - Coronal Mass Ejection - CME - Solar System - Solar Minimum

منبع: apod.nasa

راز اجرامی به نام "زیر-زنپتون"

* بیشتر فراسیاره‌هایی با اندازه‌ی میان زمین و نپتون که تاکنون یافته شده احتمالا همگی دنیاهای آبند، سیاره‌هایی که هر یک هزاران برابر زمین آب دارند و شاید در کهکشان راه شیری فراوان‌تر از سیاره‌های سنگی زمین‌سان باشند.
برداشت هنری از سامانه‌ی کی۲-۱۳۸، که دستکم پنج سیاره‌ی "زیر-نپتون" نزدیک به ستاره‌ی مرکزی دارد. این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
در حدود ۲۰ سال گذشته، وجود هزاران فراسیاره به تایید رسیده. تنها فضاپیمای کپلر ناسا که به تازگی بازنشسته شد ۲۷۰۲ فراسیاره‌ی تاییدشده، و چندین هزار "نامزد فراسیاره‌"ی دیگر که هنوز در انتظار تاییدند یافته بود. [فراسیاره: سیاره‌ی فراخورشیدی، سیاره‌ای که به گرد ستاره‌ای به جز خورشید می‌چرخد.]

بسیاری از فراسیاره‌ها کاملا متفاوت با سیاره‌های سامانه‌ی خورشیدی‌اند. برای نمونه، اَبَرزمین‌ها تا دو برابر زمین قطر دارند، و زیر-نپتون‌ها (یا زیرنپتون‌ها) دو تا چهار برابر آن. (قطر نپتون حدود چهار برابر زمین است.)

ریزنپتون‌ها اجرامی کم-شناخته شده‌اند و بحث و گفتگوهای بسیاری درباره‌ی آنها جریان دارد، از جمله درباره‌ی چگونگیِ پیدایششان. همنهش (ترکیب) آنها هنوز ناشناخته است، و آگاهی از آن می‌تواند به ما در شناخت ریشه‌شان کمک کند. يژوهشی در گذشته نشان می‌داد که زیرنپتون‌ها یا "کوتوله‌ی گازی" با هسته‌های سنگی‌اند که توسط پوششی سرشار از هیدروژن و هلیوم در بر گرفته شده، یا "دنیاهای آب"ند که بخش بزرگی از آنها آب مایع و یخزده به همراه سنگ و گازست.

دانشمندان برای بررسی ساختار زیرنپتون‌ها، شبیه‌سازی‌هایی از چگونگی رشد سیاره‌ها انجام دادند تا بهترین سناریوهای کاربردی برای توضیح جرم‌ و قطر فراسیاره‌های شناخته شده را پیدا کنند. اخترشناسان به کمک جرم و قطر یک سیاره می‌توانند چگالی میانگین آن را برآورد کنند. سپس با دانستن چگالی، به کمک شبیه‌یازی‌های رایانه‌ای می‌توانند همنهش‌هایی از گاز، سنگ، یخ یا آب که با این چگالی‌ها همخوانی بهتری داشته باشد را بیابند.

پژوهشگران دریافتند احتمال این که زیرنپتون‌ها دنیاهای آب باشند بیشتر است تا کوتوله‌های گازی. آنها می‌گویند هر زیرنپتون دستکم ۲۵ درصد، و چه بسا بیش از ۵۰ درصد جرمش از آب مایع یا یخزده است. (زمین ما تنها ۰.۰۲ درصد جرمش از آبست.)

لی زِنگ، دانشمند سیاره‌ای از دانشگاه هاروارد در کمبریج ماساچوست و نویسنده‌ی اصلی پژوهش می‌گوید: «پژوهش ما نشان می‌دهد که تنها در فهرست کپلر -چه تایید شده و چه نامزد- حدود ۱۰۰۰ دنیای آب وجود دارد. از دید آماری بخواهیم بگوییم، این دنیاهای آب می‌توانند از سیاره‌های سنگی زمین‌سان هم فراوان‌تر باشند. شاید هر ستاره‌ی خورشیدسان معمولی (ستاره‌ای تقریبا هم‌جرم خورشید) یک یا دو دنیای آب داشته باشد.»

پژوهشگران فراسیاره‌های پیرامون ستارگان خورشیدسان را به چهار دسته‌ی عمده بخش کردند:

- دنیاهای سنگی با قطری تا دو برابر زمین.
- دنیاهای آب با قطر دو تا چهار برابر زمین که بیش از ۲۵ درصدِ هر یک را آب مایع یا یخزده تشکیل داده.
- سیاره‌های گذرشی (Transitional) با قطر ۴ تا ۱۰ برابر زمین که سرشار از یخند و پوشش‌های گازی چشمگیری دارند.
- غول‌های گازی با قطر بیش از ۱۰ بابر زمین که به طور عمده از گاز هیدروژن و هلیوم تشکیل شده‌اند.

این هنوز یک رازست که چرا سامانه‌ی خورشیدی ما سیاره‌ای با بزرگیِ میان زمین و نپتون ندارد، و چرا سامانه‌های سیاره‌ایی که کپلر دیده اغلب سیاره‌های نزدیک به ستاره‌شان بیش از سامانه‌ی خورشیدی است. گشودن این رازها می‌تواند به شناخت ما از چگونگی پیدایش سامانه‌های سیاره‌ای در کل کمک کند.

زنگ می‌گوید: «شاید سامانه‌ی خورشیدی ما کمتر رایج باشد. سامانه‌هایی که در آنها، ابرزمین‌های سنگی و زیرنپتون‌های پرآب نزدیک به ستاره دارند شاید در کهکشان راه شیری رایج‌تر از سامانه‌ی خورشیدی ما باشند.»

این دانشمندان جزییات یافته‌های خود را در شماره‌ی ۲۹ آوریل نشریه‌ی "یافته‌های آکادمی ملی علوم" منتشر کرده‌اند.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه‌نامه:
exoplanet - Earth - Neptune - planet - Milky Way galaxy - star - NASA - Kepler spacecraft - super-Earth - sub-Neptune - Neptune - gas dwarf - hydrogen - helium - water world - Li Zeng - Harvard University - Cambridge - Massachusetts - sunlike - Gas giant - planetary system - Proceedings of the National Academy of Sciences

منبع: Space.com

سیاره تاخیناسته‌ها

این چیزهای شگفت‌آور و بیگانه مال کدام سیاره‌اند؟
گفتن ندارد که مال زمین خودمانند. در این تصویر سراسرنما که با عدسی چشم ماهی گرفته شده، کهکشانمان، راه شیری را در راستای قطر آسمان می‌بینیم. ولی پیکره‌های عجیبی که رو به آسمانند شاید برای بسیاری از مردم زمین ناآشنا و بیگانه باشند.
اینجا پارک ملی تیده در جزیره‌ی تنه‌ریف از جزایر قناری است و اینها هم تاخیناسته یا گاوزبان سرخند، گیاهی گلدار که تا بلندی ۳ متر رشد می‌کند.
گاوزبان سرخ که در میان سنگ‌های این جزیره‌ی آتشفشانی می‌روید یک گونه‌ای زیستی زمینی با نام علمی Echium wildpretii است که در بهار و اوایل تابستان گل می‌دهد و پس از یک هفته، با رسیدن تخم‌هایش می‌میرد.
در این نمای زاویه‌گسترده شماری از این گل‌ها را در جلوی چشم‌انداز می‌بینیم که با نور فلاش دوربین روشن شده‌اند و شماری دیگر که دورترند و نور فلاش بر آنها نیفتاده، در برابر زمینه‌ی آسمان به حالت ضدنور (سایه‌نما) در آمده‌اند.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
planet - Earth - galaxy - Milky Way - fisheye - Canary Island - Tenerife - Teide National Park - red tajinastes - volcanic - Echium wildpretii

منبع: apod.nasa

بر کجای این سطح می‌توان نشست؟

این تصویرِ نمای نزدیک از فضاپیمای اوسیریس-رکس دریافت شده و انبوهی از تخته‌سنگ‌ها را نشان می‌دهد که سطح سیارک ۱۰۱۹۵۵ بن‌نو را پوشانده.
این تصویر در روز ۲۸ مارس، از فاصله‌ی تنها ۳.۴ کیلومتری گرفته شده و میدانی به پهنای حدود ۵۰ متر را در بر دارد. تخته‌سنگِ رنگ روشنی که بالا، سمت راست دیده می‌شود بلندی‌اش به ۴.۸ متر می‌رسد.
خود این سیارک که توده‌ای به نسبت سست از سنگ و خاک به نام "توده خرده‌سنگ" است پهنایی کمتر از ۵۰۰ متر دارد، تقریبا به اندازه‌ی بلندیِ آسمانخراش امپایر استیت.
فضاپیمای اوسیریس-رکس در دسامبر ۲۰۱۸ به این سیارکِ نزدیک-زمین رسید و بر پایه‌ی برنامه، در ژوییه‌ی ۲۰۲۰ برای نمونه‌برداری از سطح سنگلاخ آن یک مانور "لمس کن و برو" (TAG) رویش انجام خواهد داد. اگر همه چیز روی برنامه پیش برود، اوسیریس-رکس نمونه‌هایی که گرد آورده را در سپتامبر ۲۰۲۳ به سیاره‌ی زمین برخواهد گرداند.
ناسا شهروند-دانشمندان را برای کمک در گزینش نقطه‌ای از سطح بن‌نو که نمونه‌برداری از آن انجام خواهد شد فراخوانده است.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
asteroid - 101955 Bennu - OSIRIS-REx - rubble pile - Empire State - near Earth - TAG - Touch-and-Go - plane

منبع: apod.nasa

ماه‌هایی در کنار مشتری

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
این تصویر تله‌فوتو در روز ۲۰ می گرفته شده و ماه را که تقریبا در گام کامل بود به همراه سیاره‌ی مشتری نشان می‌دهد.
در آن هنگام یک توده ابر که از میدان دید دوربین می‌گذشت از نور ماه کاسته بود و به همین دلیل تنها با یک بار نوردهی، هم چهره‌ی آشنای این ماهواره‌ی طبیعی و برزگ سیاره‌مان در تصویر ثبت شد و هم مشتری درخشان (پایین، راست) و شماری از ماه‌های گالیله‌ایش.
این سیاره به همراه ماه‌هایش که مانند نقطه‌هایی کوچک و کم‌نور دیده می‌شوند ردیفی کج را ساخته‌اند؛ از چپ به راست: گانیمد، اروپا، [خود مشتری]، و کالیستو.
گانیمد و کالیستو از نظر فیزیکی بزرگ‌تر از ماه زمینند، و اروپا که یک دنیای آبست هم تنها کمی کوچک‌تر از آنست.
در حقیقت از شش ماه نخست در فهرست بزرگ‌ترین ماه‌های سامانه‌ی خورشیدی، چهار تا در این تصویر حاضرند. تنها جای تیتان، ماه سیاره‌ی کیوان خالیست و آیو، چهارمین ماه‌ِ گالیله‌ایِ سیاره‌ی مشتری.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
Full Moon - Jupiter - telephoto - planet - Galilean moons - Ganymede - Europa - Callisto - Earth - Moon - water world - Solar System - Saturn - Titan - Io - gas giant

جلوه زیبایی که توسط گرده‌های درختان پدید می‌آید

هاله‌ی گرده‌ای که چند شب پیش پیرامون ماه در آسمان شوبین لهستان دیده شد
هر ذره‌ای در آسمان می‌تواند برای خورشید و ماه هاله درست کند، چندان تفاوتی ندارد که ترانَما (شفاف) باشد یا مات، کافیست نور را بپراکند. چیزی که مهمست اندازه و شکل آنست.

هر سال در این فصل، جنگل‌های نیمکره‌ی شمالی انبوهی از گرده در هوا آزاد می‌کنند. دانه‌های گرده‌ی هر گونه‌ی درخت (برای نمونه کاج‌ها) بسیار هم‌اندازه‌اند؛ چیزی که برای پدید آوردن هاله‌های نور بسیار عالی‌ست.

برخلاف قطره‌های آب، گرده‌‌ها کروی نیستند. بسیاری از آنها کیسه‌های هوایی دارند که به پراکنده شدنشان در هوا کمک می‌کند و همچنین باعث می‌شود به هنگام شناوری در هوا، با هم همتراز شوند. در نتیجه هاله‌ای که پدید می‌آید کشیده (بیضی) است و گاهی بخش‌هایی درخشان روی حلقه‌هایش دیده می‌شود. هاله‌های گرده‌ای رنگین‌تر هم هستند.
گرده‌ی درخت کاج از پشت میکرسکوپ
گرده‌ها درشت‌تر از قطره‌های آب و بلورهای یخند و از همین رو هاله‌هایشان کوچک است. برای دیدنشان، با دست جلوی خورشید یا ماه را بگیرید یا بازتاب آسمان را در آب یا شیشه‌ای تیره‌رنگ ببینید.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
pollen - corona - sun

منبع: atoptics

دوقلوی به هم چسبیده سرخرنگ

اولتیما تولی یا ۲۰۱۴ ام‌یو۶۹ یک دوتایی پَرماسی (تماسی) بسیار کهن است؛ این جرم بسیار سرخ‌رنگ نیز هست- در حقیقت سرخ‌ترین جرمی در بخش بیرونیِ سامانه‌ی خورشیدی است که تاکنون یک فضاپیمای زمینی از آن بازدید کرده. دانشمندان رنگ سرخ آن را به دلیل مواد آلی روی سطحش می‌دانند.
رنگ شنگرفی و جزییات وسوسه‌انگیز سطح که در این تصویر دیده می‌شود همه بر پایه‌ی داده‌هاییست که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا در روز ۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۹، به هنگام گذر از کنار این دورترین جرمِ کاوش شده تا به امروز گرد آورده بود.
روی لوب کوچک‌تر اولتیما تولی که بالا دیده می‌شود و "تولی" نام گرفته، یک گودال دیده می‌شود که به نام "دهانه‌ی مریلند" خوانده شده. این گودال به پهنای ۸ کیلومتر، بزرگ‌ترین فرورفتگیِ شناخته شده روی اولتیما تولی است.
تراگسیل داده‌های به دست آمده از دیدار نیوهورایزنز با اولتیما تولی همچنان ادامه دارد و اواخر تابستان ۲۰۲۰ پایان می‌یابد؛ نیوهورایزنز هم در این میان به پیشروی خود در دل فضای تاریک و دوردست کمربند کوییپر ادامه خواهد داد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:
contact binary - 2014 MU69 - Ultima Thule - solar system - Earth - organic - New Horizons - Thule - Maryland crater - depression - Kuiper Belt

منبع: apod.nasa

سه سحابی رنگین در مرکز کهکشان

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
این سه سحابی گسیلشی درخشان از هدف‌های دلخواهِ اغلب تورهای رصدی تلسکوپی در صورت فلکی کمان (قوس) و مرکز شلوغ و پرستاره‌ی راه شیری‌اند.
در حقیقت، ستاره‌شناس رصدگر پرآوازه‌ی سده‌ی ۱۸، شارل مسیه هم دو تا از این سه سحابی را در فهرست خود ثبت کرده: ام۸، سحابی بزرگِ سمت چپ مرکز، و ام۲۰، سحابی رنگارنگی که بالا، سمت چپ دیده می‌شود. سحابی سوم که سمت راستِ ام۸ جای گرفته و ان‌جی‌سی ۶۵۵۹ نام دارد، با رگه‌های غبار تیره از همسایه‌ی بزرگ‌ترش جدا شده.
این سه سحابی پرورشگاه‌های ستاره‌ای در فاصله‌ی حدود ۵۰۰۰ سال نوری زمینند. سحابی بزرگ ام۸ با پهنایی بیش از ۱۰۰ سال نوری، به نام سحابی مرداب هم شناخته می‌شود. نام دیگرِ ام۲۰ هم سحابی سه‌تکه است.
رنگ سرخ این سه سحابی دستاورد تابش گازهای برافروخته‌ی هیدروژن است. در سحابی سه‌تکه، رنگ آبی که دستاورد بازتاب نور ستارگان از روی غبار است، پادسانی (تضاد) خیره‌کننده‌ای را با تابش‌های سرخِ آن پدید آورده. این ستارگان آبی‌فام درخشان که تازگی به دنیا آمده‌اند پیرامون آن دیده می‌شوند.
این چشم‌انداز رنگین کیهانی در سال ۲۰۱۸ در پارک ملی تیده، جزایر قناری اسپانیا گرفته شد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
nebula - constellation Sagittarius - Milky Way - Charles Messier - M8 - M20 - NGC 6559 - Lagoon Nebula - Trifid Nebula - emission nebula - open star cluster - M21 - Teide National Park - Canary Islands - Spain

منبع: apod.nasa

بزرگترین توفان منظومه خورشیدی دارد رشته رشته می‌شود!

پدیده‌ای شگفت‌انگیز دارد در کنار لکه‌ی سرخ بزرگ مشتری (جی‌آراس) رخ می‌دهد و ستاره‌شناسان آماتور سراسر جهان آن را زیر نظر دارند: به نظر می‌رسد این توفان غول‌پیکر دارد از هم می‌پاشد. آنتونی وسلی از استرالیا در روز ۱۹ می، جریانی از گاز را به تصویر کشید که دارد خودش را از لکه‌ی سرخ بزرگ جدا می‌کند. او می‌گوید: «در این ۱۷ سالی که از مشتری عکس می‌گیرم چنین چیزی ندیده بودم.»
افزودن برنگاشت
این رشته‌ی گازی بسیار بزرگ است و درازای آن از مرکز توفان تا یک رودبادِ نزدیک، به بیش از ۱۰ هزار کیلومتر می‌رسد. این رودباد (جریان جتی) گویا دارد این رشته را با خود می‌برد. وسلی می‌گوید در حال حاضر تقریبا هر هفته یکی از این جریان‌ها از لکه جدا می‌شود.

جی‌آراس بزرگ‌ترین توفان در سامانه‌ی خورشیدی است- یک واچرخند گسترده‌تر از زمین، با سرعت ۵۶۰ کیلومتر بر ساعت. اخترشناسان صدها سالست که آن را می‌بینند و اکنون چند دهه‌ایست که دارد کوچک می‌شود. این توفان زمانی به اندازه‌ای پهناور بود که سه سیاره‌ی زمین را در خود جای می‌داد ولی اکنون تنها یک زمین در آن جا می‌شود. به همین دلیل اخترشناسان گمان دارند که این توفان احتمالا در دوره‌ی زندگی خودمان از هم می‌پاشد یا ناپدید می‌شود. شاید این رشته‌ها بخشی از همین فرآیند نابودی باشند.

چنین رشته‌های جداشونده‌ای پیش‌تر هم دیده شده. برای نمونه، در ماه می ۲۰۱۷ تلسکوپ اپتیک سازگارِ جمنای شمالی در موناکیای هاوایی نمونه‌ی کوچک‌تری از این جریان را دید [تصویر دوم].
عکسی که تلسکوپ اپتیک سازگارِ جمنای شمالی در می ۲۰۱۷ گرفته بود و نمونه‌ی دیگری از این جریان را نشان می‌دهد
گلن اورتون از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (جی‌پی‌ال) و رهبر گروهِ رصدیِ آن سال در پژوهشنامه‌ی خود نوشته بود: «یک ساختار ابری قلاب-مانند در سمت باختر لکه‌ی سرخ بزرگ. پدیده‌ای مانند این نشان می‌دهد که هنوز چیزهای بسیاری برای آموختن درباره‌ی جو مشتری وجود دارد.»

وسلی رفتار کنونی این جریان‌ها را این گونه توصیف می‌کند: «به نظر می‌رسد هر رشته از جی‌آراس جدا شده و از هم می‌پاشد. پس از حدود یک هفته، رشته‌ی تازه‌ای پدید می‌آید و این فرآیند تکرار می‌شود. باید خوش‌شانس باشید تا رخ دادن چنین چیزی را خودتان ببینید. مشتری هر ۱۰ ساعت یک بار به گرد محورش می‌چرخد و جی‌آراس همیشه در دید ما نیست. یک تلاش گروهی برای گرفتن عکس‌هایی روشن از این فرآیند میان چندین اخترشناس آماتور در جریانست.»

اکنون زمان خوبی برای دیدبانی این فرآیند است. مشتری دارد به زمین نزدیک می‌شود و در ژوئن ۲۰۱۹ به نزدیک‌ترین فاصله می‌رسد. در هفته‌ی پیشِ رو، مشتری ۴ برابر روشن‌تر از ستاره‌ی شباهنگ (درخشان‌ترین ستاره‌ی آسمان زمین) خواهد شد، و حتی با تلسکوپ‌های کوچک هم می‌توان توفان غول‌پیکر، ماه‌ها، و کمربندهای ابری‌اش را دید. می‌توانید این سیاره را در صورت فلکی مارافسای پیدا کنید.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه‌نامه:
Jupiter - Great Red Spot - GRS - Anthony Wesley - Australia - jet stream - solar system - anticyclone - Earth - Gemini North - adaptive optics - Glenn Orton - NASA - Jet Propulsion Laboratory - constellation Ophiuchus

منبع: spaceweather

مقایسه ویدیویی میان هر هشت سیاره منظومه خورشیدی

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید

چرخش سیاره‌ی مورد علاقه‌ی شما چگونه است؟ آیا تند می‌چرخد یا کند؟ به گرد یک محورِ تقریبا عمودی می‌چرخد یا محوری افقی؟ چرخش پس‌سو (وارونه) دارد یا پیش‌سو؟
در این ویدیو، عکس‌های ناسا از هر هشت سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی به شکل پویا (متحرک) نشان داده شده تا چرخش آنها را در کنار هم ببینیم و مقایسه‌ای ساده میانشان انجام دهیم.
یک روزِ زمین (یک دور چرخش آن) در این ویدیوی زمان‌گریز تنها چند ثانیه زمان می‌برد. مشتری سریع‌ترین چرخش را دارد ولی ناهید نه تنها کُندترین است (اصلا متوجه چرخشش می‌شوید؟)، بلکه چرخشی پس‌سو دارد.
چهار سیاره‌ی سنگیِ درونی که در ویدیو، در ردیف بالا دیده می‌شوند، بی‌شک در آغاز تاریخ سامانه‌ی خورشیدی برخوردهایی چشمگیر که بر چرخش آنها اثر داشته را تجربه کرده‌اند.
پرسش‌های بسیاری درباره‌ی چراییِ شیوه‌ی چرخش و کجیِ محور سیاره‌ها هنوز بی‌پاسخ مانده که دانشمندان در تلاشند با بهره از مدل‌های رایانه‌ای و بررسی صدها فراسیاره‌ای که تاکنون یافته شده به پاسخ آنها دست یابند- فراسیاره‌ها یا سیاره‌های فراخورشیدی به سیاره‌هایی می‌گویند که به گرد ستارگانِ دیگر می‌گردند.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
NASA - planet - Solar System - time-laps - Earth - Jupiter - Venus - Solar System - exoplanet - star

منبع: apod.nasa

یادگار دوران پر زدوخورد کیهان

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
کهکشان نامنظم ان‌جی‌سی ۴۴۸۵ همه‌ی نشانه‌های کهکشانی را که قربانی یک "بزن و دَررو" از سوی یک کهکشان رهگذر شده در خود دارد. آن کهکشان رهگذر با برخورد شانسی‌اش به ان‌جی‌سی ۴۴۸۵، به جای ویران کردنش، در آن "تخم‌ریزی" کرده و نسل تازه‌ای از ستارگان و چه بسا سیاره‌ها را در آن پدید آورده.

فرآیندهای آتشین ستاره‌زایی سمت راست این کهکشان را به گونه‌ای برافروخته که از نور آبی‌فام ستارگان جوان و پرتوی سرخ‌فام سحابی‌هایی که پرورگاه ستارگان نوزاد و جنین‌های ستاره‌ایند می‌درخشد. ولی سمت چپِ کهکشان دست نخورده به نظر می‌رسد. در این بخش نشانه‌هایی از ساختار مارپیچیِ گذشته‌ی آن به چشم می‌خورد، روزگاری که سرش به کار و زندگی خودش بود و داشت روند طبیعی فرگشت و تکامل کهکشانی را می‌پیمود.

آن کهکشان گناهکار، ان‌جی‌سی ۴۴۹۰، که بیرون از لبه‌ی پایینیِ چارچوب این تصویر است میلیون‌ها سال پیش با ان‌جی‌سی ۴۴۸۵ برخورد کرد و اکنون ۲۴۰۰۰ سال نوری از آن دور شده. برخورد این دو توده‌های موج‌داری از گاز و غبار چگال در هر دویشان پدید آورد که آغازگر ستاره‌زایی‌های آتشین شد.

ان‌جی‌سی ۴۴۸۵ نمونه‌ای از برخوردهای کهکشانی‌ایست که میلیاردها سال پیش رایج‌تر از امروز بوده، روزگاری که کیهان کوچک‌تر بود و کهکشان‌ها به هم نزدیک‌تر، به گونه‌ای که مانند خودروهای bumper-car در شهر بازی، پی در پی به هم تنه می‌زدند.
تصویر میدان‌گسترده‌ی کهکشان ان‌جی‌سی ۴۴۸۵ و ان‌جی‌سی ۴۴۰ که اکنون ۲۴۰۰۰ سال نوری از هم فاصله دارند
ان‌جی‌سی ۴۴۸۵ با فاصله‌ی ۲۵ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی تازی‌ها جای دارد. این تصویر به کمک دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ی تلسکوپ فضایی هابل (WFC3) گرفته شده و درباره‌ی پیچیدگی‌های فرگشت کهکشانی به ما آگاهی‌های تازه‌ای می‌دهد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
irregular galaxy - NGC 4485 - star - planet - star formation - nebula - spiral - galactic evolution - NGC 4490 - constellation Canes Venatici - Hunting Dogs - Hubble - Wide Field Camera 3 - WFC3

منبع: nasa

ابر رنگین‌کمانی در آسمان اوهایو

چگونه ممکن است یک ابر به چند رنگ در آید؟
رنگین‌کمان آتشین در آسمان کالیفرنیا
برای آنچه که در این عکس می‌بینید، دلیل این رنگارنگی وجود بلورهای یخ در ابرهای بلند و دوردست پَرسا (سیروس) است که رفتاری مانند منشورهای کوچک شناور پیدا کرده‌اند.
نام درست این پدیده، کمان پیرااُفق (کمان نزدیک افق- circumhorizon arc) است و رنگ‌های آن در اثر برخورد پرتوهای آفتاب بر بلورهای یخ درون ابرهای پَرسا (سیروس) به وجود می‌آید. کمان‌های پیراافق که به نام‌های "رنگین‌ کمان آتشین" یا "رنگین کمان آتش" هم شناخته می‌شوند نه به آتش ربطی دارند و نه حتی به باران. آنها نشانه‌ای از بلورهای یخ شناور در ابرهایی در فرازای ۱۰ کیلومتری سطح زمینند که نور خورشید را می‌شکنند.
برای آن که یک کمان پیراافق دیده شود، خورشید باید دستکم در بلندای ۵۸ درجه‌ی آسمان، جایی که ابرهای پرسا حضور دارند باشد. همچنین، بلورهای شش‌گوشه‌ی کوچک تخت و بیشماری که ابر پرسا را تشکیل می‌دهند باید تراز افقی گرفته باشند تا بتوانند به طور هماهنگ گروهی و به گونه‌ای مناسب، نور خورشید را بشکنند.
از همین رو، کمان‌های پیراافق بسیار کم پدید می‌آیند و دیده شدنشان کاملا نامعمول است.
کمان پیراافق زیبای درون این عکس در سال ۲۰۰۹ بر فراز دوبلین، اوهایوی آمریکا دیده شد و با بهره از یک عدسی قطبیده به تصویر در آمد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
ice crystal - cirrus cloud - prism - fire rainbow - circumhorizon arc - Sun - hexagonal - refract.

منبع: apod.nasa

سه بشقاب پرنده در مدار سیاره کیوان!

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر
اتلس (اطلس)، دافنیس، و پان که هر سه ماه‌های کوچکِ درون حلقه‌های کیوانند، در این تصویر با یک مقیاس دیده می‌شوند. این تصویر یک پیوند از سه عکس جداگانه‌ایست که توسط فضاپیمای کاسینی ناسا گرفته شده. این فضاپیما در سپتامبر ۲۰۱۷ "پایان بزرگ" را انجام داد و با فرو رفتن در جو کیوان، سرافرازانه به ماموریت بسیار موفق خود خود پایان داد.
دافنیس در سال ۲۰۰۵ و توسط خود فضاپیمای کاسینی یافته شده و اتلس و پان نیز نخستین بار در عکس‌های وویجرهای ۱ و ۲ شناسایی شده بودند.
اتلس که پیکره‌ای مانند بشقاب پرنده دارد نزدیک لبه‌ی بیرونی حلقه‌ی درخشان A به گرد کیوان می‌چرخد، دافنیس در شکاف باریک درون حلقه‌ی A به نام شکاف کیلر، و پان هم در شکاف پهن‌تر حلقه‌ی A به نام شکاف اِنکه.
پشته‌های شگفت‌انگیزی که در راستای استوای این سه ماهِ حلقه‌ای دیده می‌شود می‌تواند در اثر انباشته شدن مواد حلقه به گرد آنها در گذر زمان درست شده باشد.
گفتنی است دافنیس با همه‌ی کوچکی‌اش هنگامی که در شکاف کیلر به پیش می‌رود، موج‌هایی در لبه‌ی آن پدید می‌آورد.
هر سه عکس به کمک دوربین زاویه-باریک کاسینی گرفته شده‌اند. در زمان گرفتن هر یک از عکس‌ها، فاصله‌ی فضاپیما ۱۶۰۰۰ کیلومتر از اتلس، ۲۶۰۰۰ کیلومتر از پان و ۲۸۰۰۰ کیلومتر از دافنیس بوده. 
دافنیس، ماه سیاره‌ی کیوان با همه‌ی کوچکی‌اش، هنگامی که در شکاف کیلر در حلقه‌ی A به پیش می‌رود، موج‌هایی در لبه‌ی آن پدید می‌آورد

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه‌نامه:
Atlas - Daphnis - Pan - ring moon - Saturn - Cassini spacecraft - Voyager 1 - Voyager 2 - Flying saucer - A Ring - Keeler Gap - Encke Gap - equatorial ridge - grand final

منبع: apod.nasa

یکی از مهم‌ترین ستارگان آسمان

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۱۰ مگ)
در مرکز این تصویر یکی از مهم‌ترین ستارگان آسمان را می‌بینید. بخشی از اهمیت این ستاره از آنست که به گونه‌ای شانسی توسط یک سحابی بازتابی درخشان در بر گرفته شده.
ستاره‌ی تپنده‌ی "آراس کشتی‌دُم"، روشن‌ترین ستاره در مرکز این تصویر، حدود ۱۰ برابر خورشید جرم دارد و درخشندگی‌اش هم به طور میانگین ۱۵۰۰۰ برابر ستاره‌ی ماست. در واقع، ستاره‌ی آراس کشتی‌دُم یک ستاره‌ی متغیر از گونه‌ی قیفاووسی است، رده‌ای از ستارگان که درخشش آنها برای برآورد فاصله‌ی کهکشان‌های نزدیک -به عنوان نخستین پله‌های نردبان فاصله‌ی کیهانی- به کار می‌رود.
ستاره‌ی آراس کشتی‌دم تقریبا هر چهل روز یک بار می‌تپد و ما تغییرات درخشندگی آن در اثر این تپش‌ها را می‌بینیم، ولی تغییرات منظم نور آن در سحابی پیرامونش هم پژواک می‌یابد و با کمی درنگ (تاخیر) دوباره به چشم ما می‌رسد.
دانشمندان با اندازه گرفتن این درنگ زمانی و نیز بزرگی زاویه‌ای سحابی، و با دانستن سرعت نور، به روش هندسی فاصله‌ی آراس کشتی‌دم را اندازه گرفته‌اند که برابر با ۶۵۰۰ سال نوریست، با خطای بسیار ناچیزِ مثبت و منفی ۹۰ سال نوری.
این اندازه‌گیریِ فاصله به کمک پژواک با چنین خطای کوچکی، به عنوان یک دستاورد چشمگیر در اخترشناسی ستاره‌ای، درخشش واقعی آراس کشتی‌دم را با دقت بیشتری تعیین می‌کند، و با افزودن دیگر ستارگان قیفاووسی، دقت ما از فاصله‌ی کهکشان‌های فراسوی راه شیری را هم بهبود می‌بخشد.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه‌نامه:
star - reflection nebula - RS Puppis - Sun - RS Pup - Cepheid - variable star - cosmic distance scale - light echo - galaxy - Milky Way - Hubble Space Telescope

منبع: apod.nasa

تاکنون "دسته طلایی" روی ماه را دیده‌اید؟

این یک پویانمایی (گیف) به بزرگی ۴.۴ مگ است. برای کامل شدنش شکیبایی کنید
تنها دو شب دیگر ماه کامل می‌شود و بنابراین اکنون زمان مناسب برای تماشای "دسته‌ی طلایی" است!

پیتر لوونشتاین در بامداد چهارشنبه، ۱۵ می، این دسته‌ی طلایی را به هنگام غروب ماه در موتاری زیمبابوه به تصویر کشید. وی می‌گوید: «در زمان گرفتن این تصویر، ماه که در گام "کوژ فزاینده" بود داشت پشت ستیغ کوه موراهوا پنهان می‌شد... من دسته‌ی طلایی را به روشنی دیدم.» [بالا، سمت راستِ ماه، روی خط سایه‌مرز]

این دسته‌ی طلایی ماهی یک بار، هنگامی که خورشید از فراز "خلیج رنگین‌کمان‌ها" (Sinus Iridum) در ماه بالا می‌آید پدیدار می‌شود. نور خورشید تقریبا افقی از روی دشت‌های پوشیده از گدازه‌ی سرد شد‌ه‌ی خلیج می‌گذرد و بر کوهستان ژورا (Montes Jura) می‌تابد و یک "دسته‌ی طلایی" پدید می‌آورد.

اگر دسته‌ی طلایی را در این ماه جستجو نکردید نگران نباشید، ماه بعد هم می‌آید، پیش از رسیدن ماه به گام کامل در خرداد (ژوئن). در تقویم، روز ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن) را نشانه بگذارید و کنارش بنویسید "دسته‌ی طلایی"!

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

واژه نامه:
Moon - Golden Handle - Peter Lowenstein - Mutare - Zimbabwe - waxing gibbous - Murahwa Mountai - Bay of Rainbows - Sinus Iridum - lava - Jura Mountains - Montes Jura

منبع: spaceweather

Blogger template 'Browniac' by Ourblogtemplates.com 2008

بالای صفحه