خاک ایتوکاوا آب دارد، پس آیا زمین هم از آغاز آبدار بوده؟

* زمین ما شاید از آغاز پیدایشش آبدار بوده. بررسی نمونه‌های سنگ و خاک یک سیارک نشان می‌دهد که میزان آب درون آن به گونه‌ی نامنتظره‌ای بالاست، و بنابراین شاید سیارک‌هایی مانند آن بلوک‌های ساختمانی سیاره‌مان بوده‌ و آن را ساخته‌اند.

در سال ۲۰۰۳، فضاپیمای ژاپنی هایابوسا راهیِ سیارکی ۵۰۰ متری به نام ایتوکاوا شد. هفت سال بعد که به زمین بازگشت با خود نمونه‌هایی از خاک آن را هم آورد- نخستین نمونه‌های خاک یک سیارک که تا به امروز داشته‌ایم. جانشین آن، یعنی فضاپیمای هایابوسا۲ هم‌اکنون مهمان یک سیارک دیگر است و دارد نمونه‌های خاک و سنگ آن را برای بازگرداندن به زمین گرد می‌آورد.

ایتوکاوا یک سیارک گونه‌ی اس (S-type) است. به باور دانشمندان، این سیارک‌ها در جایی به نسبت نزدیک به خورشید به دنیا آمده بوده‌اند، بنابراین دانشمندان انتظار داشته‌اند که آب بسیار کمی داشته باشند. همین باعث شده فرضِ بسیاری از دانشمندان این باشد که "اگرچه زمین احتمالا از سیارک‌های گونه‌ی اس ساخته شده، ولی آب‌هایش را از سیارک‌های آبدارتر و دنباله‌دارهای یخی به دست آورده".

ماترای بوز و زیلیانگ جین از دانشگاه آریزونا محتوای آب دو دانه‌ی کانی که هایابوسا آورده بود را بررسی کردند. انتظار آنها این بود که آب این دانه‌ها کمتر از آن باشد که بشود آن را سنجید، ولی دریافتند که اشتباه کرده‌اند. بوز می‌گوید: «ایتوکاوا در مقایسه با هر آنچه که [در زمین] می‌بینیم بسیار خشک است، ولی از آنچه انتظار داشتیم آبدارتر است.»

بوز می‌گوید ایتوکاوا زمانی بخشی از یک سنگ بزرگ‌تر با اندازه‌ی احتمالا ۲۰ تا ۵۰۰ کیلومتر بوده. به برآورد این دو دانشمند، محتوای آب آن سنگِ بزرگ‌تر حدود نصف آب‌های همه‌ی اقیانوس‌های زمین بوده.

آنها همچنین نسبت هیدروژن به دوتریم (ایزوتوپ هیدروژن) در این دانه‌ها را اندازه گرفتند؛ این نسبت چیزیست که نشان می‌دهد آن آب از کجا آمده. آنها پی بردند که این نسبت همان نسبتِ آب‌های زمین است، همچنین آب‌های کره‌ی ماه و آب‌های بهرام (مریخ).

بوز می‌گوید این نشان می‌دهد که آب‌های همه‌ی این اجرام از یک جا آمده - از قلوه‌سنگ‌های آغازینی که به هم چسبده و سیارک‌هایی مانند ایتوکاوا را ساخته بودند و آن سیارک‌ها هم به هم چسبیدند و این اجرام بزرگ (زمین، ماه، بهرام) را ساخته بودند. بر پایه‌ی این نظریه، دیگر نیازی نبوده که آب بعدها به زمین بیاید [از آغاز پیدایش در خود آب داشته].

در این زمان دو فضاپیما مهمان گونه‌های دیگری از سیارک‌ها هستند و سرانجام نمونه‌های آنها را با خود به زمین خواهند آورد: فضاپیمای هایابوسا۲ مهمان سیارک ریوگو، و فضاپیمای اوسیریس-رکس مهمان سیارک بن‌نو. سنجش آب‌های آنها و چگونگی همانندی یا ناهمانندی آنها با آب‌ها زمین می‌تواند به ما در کامل کردن این جورچین کمک کند. بوز می‌گوید: «به دست آوردن همه‌ی این مواد گوناگون واقعا به ما در بهتر شناختن داستانمان کمک خواهد کرد، داستان سیاره‌مان.»

گزارش این دانشمندان را در نشریه‌ی ساینس ادونسز بخوانید.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Earth - asteroid - planet - Japan - Hayabusa - Itokawa - Hayabusa - S-type - comet - Maitrayee Bose - Ziliang Jin - Arizona State University - mineral - deuterium - isotope - hydrogen - moon - Mars - Ryugu - OSIRIS-REx - Bennu

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان