چرا ابرهای شب‌تاب امسال فراوان‌تر از همیشه‌اند؟

اگر تاکنون ابرهایی از ذرات دود شهاب‌سنگ‌ها که با آب یخزده پوشیده شده ندیده‌اید، اکنون زمان دیدنش است. ۲۰۱۹ دارد به بهترین سال برای ابرهای شب‌تاب (ان‌ال‌سی‌ها) تبدیل می‌شود. این ابرها که به طور معمول در جاهایی نزدیک دایره‌ی قطبی پدید می‌آیند، امسال و در این ماه تا بخش‌های جنوبی‌تر هم آمده‌اند.

مارک نیکودم از شوبین لهستان می‌گوید: «در شامگاه ۱۷ ژوئن، بخش بزرگی از آسمان، حتی بالای سرمان پوشیده از ابرهای شب‌تاب شد. تنها می‌توانم بگویم این فصلِ ابرهای شب‌تاب اسرارآمیز، زیبا، خیره‌کننده، بی‌سابقه و خوش‌عکس بود.»

هایکو اولبریخت هم که این نمایش را در آلمان دیده می‌گوید: «من ۲۱ سال است که ابرهای شب‌تاب را دنبال میکنم. تاکنون هرگز چنین بروز و طغیانی را ندیده بودم! این موج‌های آبی کهربایی ۵۰ درجه بالای افق بودند و ساختارهای موج‌نقشی بسیاری داشتند. زبانم بند آمده بود.»

او می‌پرسد: «مگر امسال در میان‌سپهر (مزوسفر) جو چه خبر شده؟» بهترین پاسخ احتمالا "کمینه‌ی خورشیدی" است.

چرخه‌ی فعالیت خورشید اکنون کم شده و خورشید دارد وارد یکی از ژرف‌ترین کمینه‌هایش در یک سده‌ی گذشته می‌شود. پرتوهای فرابنفشِِ دورِ خورشید اکنون در پایین‌ترین سطح در یک دهه‌اند-- کمبودی که می‌تواند به طور مستقیم به افزایش ابرهای شب‌تاب بیانجامد.

ابرهای شب‌تاب هنگامی پدید می‌آیند که توده‌های بخار آب تابستانی بالا می‌روند و وارد جو بالایی زمین می‌شوند. مولکول‌های آب در آنجا به ذرات به جا مانده از ذرات پسماندهای شهاب‌ها یا خاکسترهای آتشفشانی چسبیده و پیرامون آنها چگالیده و یخ می‌زنند و سپس با هم ابرهایی می‌سازند.

این ابرهای یخی در فرازای ۸۰ کیلومتری سطح زمین، جایی که بنا به تعریف، لبه‌ی فضا خوانده می شود جای دارند و به دلیل همین بلندی، می‌توانند حتی هنگامی که از روی زمین، خورشید زیر افق است، نور خورشید را بازبتابانند و بدرخشند.

ولی پرتوهای فرابنفشِ دور می‌توانند مولکول‌های آب را پیش از چگالش و یخ زدن از بین ببرند. بنابراین کمبود این پرتوها در زمان کمینه‌ی خورشیدی می‌تواند به افزایش ابرهای شب‌تاب بیانجامد.

از شانس، فصل ابرهای شب‌تاب ۲۰۱۹ در اواخر ماه می آغاز شده، درست همزمان با ورود خورشید به دوره‌ای بدون لکه. در حقیقت اکنون ۳۰ روزست که هیچ لکه‌ای روی خورشید پدید نیامده- دوره‌ای که این نمایش‌های شب‌تابی را هم در بر می‌گیرد. به نظر می‌ردس نبودِ لکه‌ی خورشیدی = فراوانیِ ابرهای شب‌تاب.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

meteor - noctilucent cloud - NLC - Arctic - US - Marek Nikodem - Szubin - Poland - Heiko Ulbricht - Herzogswalde - Germany - mesosphere - Solar Minimum - ultraviolet - EUV - molecule - sun - sunspot

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان