نیمه-جامد بودن هسته مشتری به دلیل یک برخورد بزرگ به این سیاره در آغاز زندگی‌اش است
* برخورد سهمگینی که ۴.۵ میلیارد سال پیش با مشتری رخ داده بود می‌تواند دلیل شگفت‌انگیز بودنِ بیش از انتظارِ هسته‌ی این سیاره باشد.
به گمان اخترشناسان، مشتری در آغاز یک جنینِ سیاره‌ایِ سنگی-یخی بوده و پوشش گازی غول‌آسایش را بعدها از راهِ مکشِ هیدروژن و هلیومِ موجود در سحابی زاینده‌ی خورشید و سیاره‌ها (سحابی خورشیدی) با نیروی گرانش سهمگین خود به دست آورده. این می‌تواند بدین معنی باشد که مرزِ به نسبت آشکاری باید میان هسته‌ی جامد و پیکره‌ی گازی آن وجود داشته باشد.
ولی به نظر نمی‌رسد این گونه باشد. در چند سالِ گذشته، فضاپیمای جونوی ناسا با سنجش‌هایی که روی میدان گرانشی مشتری انجام داده نشان داده که هسته‌ی جامد آن در بخش بزرگی از شعاعش با گاز هیدروژن آمیخته شده [اینجا خواندید: * شگفتی‌های مشتری بیش از آنست که گمان می‌رفت]
شانگ-فی لیو از دانشگاه سون یات-سن در جوهای چین می‌گوید: «به نظر می‌رسد مشتری به جای یک هسته‌ی فشرده‌ی کوچک -چیزی که می‌پنداشتیم، یک هسته‌ی نرم و شل دارد که تا نیمه‌ی شعاعش گسترده شده.»
لیو و گروهش سناریویی را شبیه‌سازی کردند که در آن، یک جنین سیاره‌ای بزرگ (یک پیش‌سیاره) ۴.۵ میلیارد سال پیش به مشتری برخورد کرد. لیو می‌گوید: «پس از این برخورد، هسته‌ی فشرده‌ی آغازینِ مشتری به کلی خرد شد و از هم پاشید، و ساختاری مانند یک هسته‌ی شل و پخش پدید آمد.» شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که اثرهای این برخورد می‌بایست تا امروز در دل مشتری به جا مانده باشد، که با آنچه جونو دیده سازگار است.
بر پایه‌ی شبیه‌سازی‌ها، یک شانس ۴۰ درصدی هست که مشتری یک جنین سیاره‌ای را دردرازنای چند میلیون سال بلعیده باشد.
وینسنت اکه از دانشگاه دورام بریتانیا می‌گوید این گونه برخوردها در هنگامه‌ی پیدایش سیاره‌ها کمیاب نبودند. اثر آنها در جای جای سامانه‌ی خورشیدی دیده می‌شود: «تیر تقریبا هیچ پوسته‌ای ندارد، ناهید چرخش ناجوری دارد [یک روزش از یک سالش بلندتر است!]، ماه زمین دستاورد یک برخورد بزرگ است، زمین انگار پوسته پوسته شده، و اورانوس بر پهلوی خود می‌چرخد.»
اکه می‌گوید درباره‌ی کیوان، اورانوس، یا نپتون آگاهی‌های بسنده‌ای نداریم تا بفهمیم هسته‌ی مشتری چیز نارایجی است یا نه [آیا تنها مشتری چنین هسته‌ای دارد یا آنها هم همین گونه‌اند-م]
با این همه، فرضیه‌ی لیو احتمالا تا آینده‌ی پیش‌بینی‌پذیر همین گونه خواهد ماند. پیتر رید از دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «احتمالا کسی نمی‌تواند آن را به طور مستقیم آزمایش کند.»
گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
Jupiter - core - planetary embryo - hydrogen - helium - solar nebula - NASA - Juno - gravitational field - radius - Shang-Fei Liu - Sun Yat-sen University - Zhuhai - China - Vincent Eke - Durham University - UK - solar system - Mercury - crust - Venus - Earth - moon - Mars - Uranus - Saturn - Neptune - Peter Read - University of Oxford - Nature
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
پست کردن نظر