پسمانده‌های غنیِ یک ستاره مرده

ستارگان بزرگ زندگی کوتاهشان را با همجوشی سریع و آتشین سوخت هسته‌ای‌شان می‌گذرانند.

در این فرآیند همجوشی، دماها و چگالی‌های بی‌اندازه بالای پیرامون هسته‌ی ستاره باعث پیوند هسته‌ی عنصرهای سبکی مانند هیدروژن و هلیوم، و ساخته شدن عنصرهای سنگین‌تری مانند کربن، اکسیژن، و غیره می‌شود. این فرآیند تا رسیدن به آهن که برای ستارگان هم‌ارز خاکستر است و انرژی‌ای تولید نمی‌کند ادامه می‌یابد.

بنابراین در یک انفجار ابرنواختری که مرگ اجتناب‌ناپذیر و تماشایی یک ستاره‌ی بزرگ و پرجرمست، پسماندهایی به فضا پس زده می‌شود که سرشار از عنصرهای سنگین‌ترند و در آینده در پیکر ستارگان، سیاره‌ها و آدم‌های نسل بعد گنجانده می‌شوند.

در این تصویرِ رنگ-نمایشی و پرجزییات که از رصدخانه‌ی مدارگرد چاندرا به دست آمده، ابرِ داغ و رو به گسترشی از این گونه پسماندها را می‌بینیم که قطری نزدیک به ۳۶ سال نوری دارد.

این "پسماند ابرنواختر" که جی۲۹۲.۰+۱.۸ نامیده شده، یک پسماند جوان است و با فاصله‌ی حدود ۲۰ هزار سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی قنطورس دیده می‌شود. بر پایه‌ی برآوردها، نور انفجار این ابرنواختر نخستین بار حدود ۱۶۰۰ سال پیش به زمین رسیده بوده.

رنگ آبی در تصویر نشانگر شته‌هایی از گاز با دمای چند میلیون درجه‌ است که به گونه‌ای استثنایی، سرشار از اکسیژن، نئون، و منیزیم شده.

همچنین از رمبش پسماندهای هسته‌ی ستاره‌ی منفجر شده یک تپ‌اختر یا ستاره‌ی نوترونی چرخان هم پدید آمده.

این تصویر خیره‌کننده یکی از عکس‌هاییست که به تازگی، به مناسبت ۲۰ سالگی رصدخانه‌ی پرتو X چاندرا منتشر شده است.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

star - nuclear fuel - fusion - stellar core - Hydrogen - Helium - element - Carbon - Oxygen - Iron - supernova - planet - false-color - G292.0+1.8 - supernova remnant - constellation Centaurus - Earth - Neon - Magnesium - pulsar - neutron star - Chandra X-ray Observatory

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان