دومین غول گازی هم در منظومه "بتا سه‌پایه" یافته شد

یک گروه اخترشناسان به رهبری آن-ماری لاگرانژ از مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه (CNRS) دومین سیاره‌ی غول‌پیکر را هم به گرد ستاره‌ی "بتا سه‌پایه" یافته‌اند، ستاره‌ای به نسبت جوان (۲۳ میلیون ساله) و نزدیک به زمین (۶۴ سال نوری) که با قرصی از غبار در بر گرفته شده.

سامانه‌ی بتا سه‌پایه ۳۰ سال است که اخترشناسان را شیفته‌ی خود کرده زیرا به آنها امکان داده تا سامانه‌ای از سیاره‌ها را که هنوز در فرآیند پیدایش و شکل‌گیری به گرد ستاره‌اش به سر می‌برد ببینند.

در این سامانه دنباله‌دارهایی یافته شده [۱]، و همچنین یک غول گازی با نام "بتا سه‌پایه بی" که در سال ۲۰۰۹ با تصویربرداری مستقیم توسط گروه لاگرانژ شناسایی و منش‌نمایی شد [۲].

این بار، گروه لاگرانژ با بررسی داده‌های پرجزییات و پُروضوحی که در درازنای بیش از ۱۰ سال، به کمک دستگاه هارپز (HARPS) در رصدخانه‌ی لاسیای اِسوی شیلی گرد آمده، سیاره‌ی "بتا سه‌پایه سی" را به طور نامستقیم شناسایی کرده‌اند.

"بتا سه‌پایه سی" نُه برابر پرجرم‌تر از مشتری است و به ستاره‌اش نزدیک‌تر از غول پیشینِ این سامانه است، تقریبا به اندازه‌ی فاصله‌ی کمربند سیارک‌ها از خورشید. این سیاره هر دور مدارش را تقریبا در ۱۲۰۰ روز کامل می‌کند. فاصله‌ی غول پیشین (بتا سه‌پایه بی) ۳.۳ بار بیشتر از این یکی بود.

پژوهشگران امیدوارند با بهره از داده‌های فضاپیمای گایا و همچنین "تلسکوپ بی‌اندازه بزرگ" که در شیلی در دست ساخت است به آگاهی‌های بیشتری درباره‌ی این سیاره دست یابند.

این سیاره به کمک ترفند سرعت عاعی یافته شد: در همه‌ی سامانه‌ها، سیاره‌ها و ستارگانشان همگی با هم به گرد یک مرکز مشترک گرانشی می‌چرخند؛ جایگاه این مرکز مشترک به طور معمول درون ستاره است.

قرص غبار پیرامون ستاره‌ی بتا سه‌پایه و جایگاه دو سیاره‌ی بتا سه‌پایه بی و سی

بنابراین هر گاه سیاره‌ای پیرامون ستاره‌ای باشد، این ستاره هم دارای مداری می‌شود که گرچه بسیار کوچک است (بیشتر گونه‌ای لولیدن است)، ولی با روش سرعت شعاعی می‌توان به آن پی برد. روش سسرعت عاعی بر پایه‌ی اثر دوپلر است: با جابجایی ستاره، طیف نور آن هم پی در پی به آبی و سرخ می‌گراید.

از آنجایی که بتا سه‌پایه ستاره‌ای به نسبت پرجرم (تقریبا دو برابر خورشید) است که تپش‌های چشمگیری دارد (اندازه‌اش به طور دور‌ه‌ای تغییر میکند- یک متغیر دلتا سپری)، سیگنالِ به دست آمده بی‌اندازه پیچیده بود، و دانشمندان برای بررسی‌اش ناچار بودند نخست اثر این تپش‌ها را از آن کم کنند. در واقع این نخستین بارست که سیاره‌ای با این روش پیرامون چنین ستاره‌ای یافته می‌شود.

--------------------------------------------

یادداشت‌ها:

۱] اینجا خواندید: * دو خانواده از دنباله دارها پیرامون یک ستاره بیگانه شناسایی شد 

۲] اینجا خواندید: * سیاره‌ای غول‌پیکر برای ستاره‌ی بتا سه‌پایه

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Anne-Marie Lagrange - CNRS - Institut de Planétologie et d’Astrophysique de Grenoble - planet - β Pictoris - planetary system - star - gas giant - HARPS - ESO - La Silla Observatory - Chile - β Pictoris c - Jupiter - Sun - asteroid belt - β Pictoris b - GAIA - Extremely Large Telescope - Chile - radial velocity - Doppler effect - spectrum - pulsation

منبع: CNRS

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان