کشف احتمالی یک ماه آتشفشانی برای یک سیاره بیگانه

اخترشناسان فکر می‌کنند شواهد احتمالی نامستقیمی برای یک "فراماه" پیدا کرده‌اند، ماهی (قمری) که به گرد سیاره‌ای بیرون از سامانه‌ی خورشیدی می‌گردد.

برداشت هنری از فراماه پیرامون سیاره‌ی فراخورشیدی وسپ-۴۹بی که با ابری از گاز سدیم در بر گرفته شده و رگه‌ای از آن هم در مسیر مدارش کشیده شده و به دام مغناطکره‌ی سیاره‌ی وسپ-۴۹بی افتاده

گمان بر اینست که شمار فراوانی از این ماه‌ها در فضا باشند، ولی تاکنون مدرک قطعی و صد در صدی برای آنها یافته نشده، بیشتر به این دلیل که آنها بسیار کوچکند.

"آپوروا اوزا" از دانشگاه برن سوییس و همکارانش نوری که از یک فراسیاره (سیاره‌ی فراخورشیدی) می‌آمد را رصد کردند- این فراسیاره که تقریبا نصف جرم مشتری را دارد، به نام "وسپ-۴۹بی" (WASP-49B) شناخته می‌شود و به گرد ستاره‌ای در فاصله‌ی ۵۵۰ سال نوری زمین  می‌گردد. 

آنها به کمک رصدخانه‌ی لاسیای شیلی چیزی را دیدند که گمان می‌رود نشانه‌ی گاز سدیم بالای این سیاره باشد. پرتوی گسیلیده از این عنصر تا ۱.۵ برابر شعاع سیاره کشیده شده؛ این بدین معناست که احتمالا این سدیم تنها از خود سیاره نیست بلکه به گمان دانشمندان، از یک ماه سنگی پیرامون این سیاره که فعالیت آتشفشانی دارد آمده، چیزی مانند آیو، ماه سیاره‌ی مشتری که از نظر آتشفشانی فعال‌ترین جرم سامانه‌ی خورشیدی‌ست.

اوزا و گروهش می‌گویند سیگنالی که دیده‌اند می‌تواند به دلیل جریانی از گاز سدیم باشد که از این به اصطلاح "فرا-آیو" رو به پایین، به درون جو سیاره سرازیر شده است. اوزا می‌گوید: «ما کاملا اطمینان داریم که تنها یک فرا-آیو می‌تواند با داده‌های این سیاره جور در بیاید.» [این فراماه با ابری از گاز سدیم در بر گرفته شده و رگه‌ای از آن هم در مسیر مدارش کشیده شده و به دام مغناطکره‌ی سیاره‌ی وسپ-۴۹بی افتاده]

اگر اوزا و همکارانش درست گفته باشند، نخستین شواهد نامستقیم از یک فراماه را به دست آورده‌اند. در گذشته چند نامزد دیگر، از جمله کپلر-۱۶۲۵بی یافته شده بودند، ولی هیچ یک تایید قطعی نشده*. با این همه، خود اوزا می‌گوید برای اثبات وجود یک ماه در آن سامانه نیاز به رصدهای بیشتری در آینده است.

اوری مالامود از بنیاد فناوری تخنیون اسراییل می‌گوید: «چیزی که آنها در اینجا می‌گویند بی‌شک پذیرفتنی است، ولی مدرک مستقیمی برای این که یک فراماه یافته‌اند نیست.» مالمود یادآوری می‌کند که با این همه، اگر حق با اوزا و گروهش باشد، پس این روش می‌تواند در آینده برای یافتن فراماه‌ها سودمند باشد.»

گزارش این دانشمندان را می‌توانید arxiv بخوانید.

--------------------------------------------

* در این پست‌ها خوانده بودید:

۱) کشف یک "ماه" فراخورشیدی که از هر نظر دانشمندان را به شگفتی واداشته

۲) هابل شواهدی قانع‌کننده برای نخستین ماه فراخورشیدی یافت

همچنین بخوانید:

زندگی روی "ماه‌های" فراخورشیدی

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

exomoon - moon - planet - solar system - Apurva Oza - University of Bern - Switzerland - exoplanet - Jupiter - Earth - WASP-49B - La Silla Observatory - Chile - sodium - radius - volcanically active - solar system - Io - exo-Io - Kepler-1625b - Uri Malamud - Technion-Israel Institute of Technology - arxiv

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان