سیاره‌هایی که خوراک ستارگان می‌شوند

ستارگان گاهی لقمه‌های بزرگ‌تر از دهانشان برمی‌دارند. اگر ستاره‌ای یک سیاره را ببلعد، این می‌تواند اثرهای شگفت‌آور و عجیبی برایش داشته باشد، از جمله این که می‌تواند آغاز به از هم پاشیدن کند. شناخت این اثرها می‌تواند به ما در بررسی چگونگی شکل‌گیری سامانه‌های گوناگون سیاره‌ای کمک کند.

سیاره‌های بسیاری در جای جای کیهان وجود دارند که سرانجامشان می‌تواند فرو رفتن به کام ستارگانشان باشد، یا به دلیل نزدیکی بیش از اندازه‌ به ستاره‌شان، و یا به دلیل پف کردن ستاره‌شان در زمان پیری. ما شواهدی را در این باره یافته‌ایم، از جمله ابرهایی از آوارهای به جا مانده، و ستارگانی پر از عنصرهایی که نمی‌توانسته از آن خودشان باشد.

الکساندر استفان از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، و همکارانش تاثیر سیاره‌هایی که توسط ستارگانشان بلعیده می‌شوند را بر روی این ستارگان بررسی کردند. آنها پی بردند که فرو رفتن یک سیاره به درون یک ستاره می‌تواند باعث درخشان‌تر شدن ستاره برای چند سده یا چند هزاره شود. و همچنین سرعت چرخش (اسپین) ستاره هم افزایش می‌یابد زیرا با خوردن سیاره، انرژی آن را هم دریافت کرده.

استفان می‌گوید: «برهم‌کنش‌های میان ستاره و سیاره نمی‌تواند ستاره را این گونه نابود کند، ولی بی‌شک می‌تواند آن را بیاشوبد.» اغلب، هنگامی که یک ستاره سیاره‌ای را می‌خورد، چرخش ستاره آغاز به سریع‌تر شدن می‌کند تا جایی که شروع به از هم گسیختن کند و لایه‌های بیرونی‌اش را به فضا پس بزند؛ این لایه‌های پس‌زده شده در آنجا یک سحابی تخت و شگفت‌انگیز از گاز و غبار می‌سازند.

این درخشان‌تر شدن و این سحابی نامعمول از نشانه‌هایی هستند که با آنها می‌توانیم ستارگانی را که دارند سیاره‌شان را می‌خورند، یا تازه این کار را کرده‌اند را پیدا کنیم. این می‌تواند به ما در شناخت اجرام نامعمولی در فضا که توضیحشان دشوار است کمک کند- از جمله "ستاره‌ی تبی" که شاید دلیل رفتار شگفت‌آورش ابری از آوارها باشد که آن را در میان گرفته.

این همچنین می‌تواند به ما کمک کند تا درباره‌ی دیگر سامانه‌های سیاره‌ای در سرتاسر کیهان بیاموزیم. استفان می‌گوید: «هنگامی که به سیاره‌ها نگاه می‌کنیم، تنها بازماندگان را می‌بینیم- سیاره‌هایی که نابود شده‌اند را نمی‌توانیم به طور مستقیم ببینیم. اگر بتوانیم این کار را بکنیم و این ستارگان را بیابیم، خواهیم توانست یک جمعیت فراسیاره‌ای را آنگونه که ساخته شده بوده، پیش از آن که شماری از آنها خورده شوند توصیف کنیم.»

چنین چیزی شاید در حدود پنج میلیارد سال دیگر در سامانه‌ی خورشیدی خودمان هم رخ دهد، زمانی که خورشید پف کند و یک غول سرخ شود، تیر و ناهید و حتی چه بسا زمین را هم ببلعد. استفان می‌گوید: «این برهم‌کنش‌ها بخشی از لایه‌های بیرونی خورشید را از آن جدا می‌کنند، و خورشید برای بیگانگان ستاره‌ای خنک دیده خواهد شد. گرچه ما دیرزمانی پیش از آن خواهیم مرد.»

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی arxiv در دسترس است.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

star - planet - planetary system - Alexander Stephan - University of California - Los Angeles - planet - Tabby’s star - solar system - sun - red giant - Mercury - Venus - Earth - arxiv

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان