ابرخوشه‌ای از کهکشان‌ها در دست ساخت

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۳.۳ مگ)

اخترشناسان به کمک رصدخانه‌ی پرتو X چاندرا و چند تلسکوپ دیگر نقشه‌ای پرجزییات از یک برخورد کمیاب میان چهار خوشه‌ی کهکشانی پدید آورده‌اند. جرم هر یک از این چهار خوشه دستکم صدها تریلیون برابر جرم خورشید است و سرانجام همگی به هم پیوسته و یکی از پرجرم‌ترین و بزرگ‌ترین اجرام کیهان را پدید خواهند آورد.

خوشه‌های کهکشانی بزرگ‌ترین ساختارهایی در کیهانند که با نیروی گرانش یکپارچه شده‌اند. آنها از صدها یا حتی هزاران کهکشانِ جای گرفته در گاز داغ تشکیل شده‌اند و دربردارنده‌ی انبوهی از ماده‌ی نادیدنیِ تاریک، حتی بیشتر از ماده‌ی معمولی هستند. گاهی دو خوشه‌ی کهکشانی با هم برخورد می‌کنند، مانند آنچه در "خوشه‌ی گلوله" دیده می‌شود، ولی گاهی نیز همزمان بیش از دو خوشه با هم رویارو می‌شوند.

داده‌های این تلسکوپ‌ها یک مگا-ساختار را در سامانه‌ای به نام آبل ۱۷۵۸ در فاصله‌ی حدود ۳ میلیارد سال نوری زمین، در صورت فلکی تازی‌ها نشان می‌دهد. این سامانه از دو جفت خوشه‌ی کهکشانیِ برخوردی تشکیل شده که دارند به سوی هم پیش می‌روند. دانشمندان نخست در سال ۲۰۰۴ با بهره از داده‌های چاندرا و ماهواره‌ی اروپایی ایکس‌ام‌ام-نیوتن، آبل ۱۷۵۸ را به عنوان یک سامانه‌ی چهار-خوشه‌ای شناسایی کرده بودند.

داده‌های پرتو X چاندرا در این تصویر به رنگ آبی و سفید نشان داده شده‌اند که به ترتیب، گسیلش‌های کم‌نورتر و درخشان‌تر را می‌نمایانند. اینجا همچنین داده‌های نور دیدنی (مریی) از "پیمایش آسمانی دیجیتال اسلون" (اس‌دی‌اس‌اس) هم به چشم‌انداز افزوده شده. داده‌های چاندرا برای نخستین بار یک موج شوک را در گازهای داغِ دو جفت خوشه‌ی شمالی نشان می‌دهد- موج شوک در این گازها مانند چیزی‌ست که از پرواز یک هواپیما با سرعت زِبَرصوت پدید می‌آید. پژوهشگران به کمک همین موج شوک توانستند سرعت این دو خوشه را نسبت به یکدیگر حدود ۳ تا ۵ میلیون کیلومتر بر ساعت برآورد کنند.

این دانشمندان همچنین در این رصدها از داده‌های رادیویی تلسکوپ رادیویی غول‌پیکر موج متری (جی‌ام‌آرتی، GMRT) و داده‌های پرتو X رصدخانه‌ی ایکس‌ام‌ام-نیوتنِ سازمان فضایی اروپا هم بهره جستند.

دو خوشه‌ی شمالی سامانه‌ی آبل ۱۷۵۸. درباره‌اش اینجا خوانده بودید: * شمال، جنوب، شرق، غرب: چهره‌های یک خوشه کهکشانی

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskiesم

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

Chandra X-ray Observator - cluster - Sun - Bullet Cluster - Abell 1758 - Earth - quadruple galaxy cluster - XMM-Newton - European Space Agency - ESA - X-rays - Sloan Digital Sky Survey - shock wave - sonic boom - supersonic - Giant Metrewave Radio Telescope - GMRT

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان