شناسایی ستاره‌ای که از قلب کهکشان به بیرون پرتاب شده

در روزگاری که نیاکان بشر داشتند راه رفتن روی دو پا را می‌آموختند، ستاره‌ای از چنگ ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشانمان گریخت و با سرعت خیره‌کننده‌ی ۶ میلیون کیلومتر بر ساعت راهی بیرون شد.

اکنون پنچ میلیون سال پس از این پرتاب چشمگیر، یک گروه از پژوهشگران به رهبری سرگی کوپوزوف از مرکز کیهان‌شناسی مک‌ویلیامز در دانشگاه کارنگی ملون این ستاره را که "اس۵ اچ‌وی‌اس۱" نام دارد در صورت فلکی درنا مشاهده کرده است. این ستاره در فاصله‌ای به نسبت نزدیک (۲۹۰۰۰ سال نوری) از زمین دیده شده و دارد با سرعت بی‌سابقه‌ای در فضا پیش می‌رود- حدود ۱۰ برابر سریع‌تر از بیشتر ستارگان کهکشان.

داگلاس بوبر، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «سرعت این ستاره به اندازه‌ای بالاست که بی بروبرگرد از کهکشان بیرون خواهد رفت و دیگر هرگز باز نخواهد گشت.»

کوپوزوف هم می‌گوید: «این بسیار هیجان‌انگیز است، زیرا ما مدت‌هاست بر این گمانیم که سیاهچاله‌ها می‌توانند ستارگان را با سرعت‌هایی بسیار پرتاب کنند. ولی تاکنون هیچ پیوند بی‌ابهامی میان ینین ستارگان پرسرعتی با مرکز کهکشان ندیده بودیم.»

این ستاره به کمک تلسکوپ انگلیسی-استرالیایی (ای‌ای‌تی، AAT) که یک تلسکوپ ۳.۹ متری‌ست، و ماهواره‌ی گایای سازمان فضایی اروپا یافته شد. این کشف در بخشی از "پیمایش طیفی جریان‌های ستاره‌ای جنوب" (اس۵، S5) که یک همکاری میان اخترشناسان شیلی، آمریکا، بریتانیا، و استرالیا است انجام گرفت.

مسیر ستاره‌ی اس۵ اچ‌وی‌اس۱ که ز مرکز کهکشان به بیرون پرتاب شده و جایگاه آن در آسمان شبِ زمین

اکنون که این ستاره دیده شده، پژوهشگران می‌توانند رد مسیر آن را دنبال کنند که به "کمان ای*" می‌رسد، ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان راه شیری. این ستاره همچنین نمونه‌ای باورنکردنی از "سازوکار هیلز" (مکانیسم هیلز) است، که ۳۰ سال پیش توسط اخترشناس جک هیلز پیشنهاد شده بود. در این سازوکار، ستارگان پس از یک برهم‌کنش میان یک سامانه‌ی دوستاره‌ای و سیاهچاله‌ی مرکز کهکشان‌ها، از مرکز آن کهکشان به بیرون پرتاب می‌شوند.

تینگ لی از رصدخانه‌های کارنگی و دانشگاه پرینستون که رهبری پیمایش اس۵ را بر عهده داشتند می‌گوید: «این نخستین نمایش عملی برای سازوکار هیلز است. دیدن این ستاره به راستی شگفت‌انگیز است، زیرا می‌دانیم که حتما در مرکز کهکشان ساخته شده، جایی بسیار متفاوت با فضای پیرامونمان. این مهمانی از یک سرزمین شگفت‌انگیز است.»

گزارش یافته‌های این دانشمندان در شماره‌ی ۴ نوامبر ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

supermassive black hole - galaxy - Sergey Koposov - Carnegie Mellon University - McWilliams Center for Cosmology - star - S5-HVS1 - Crane - constellation Grus - Earth - Douglas Boubert - University of Oxford - Anglo-Australian Telescope - AAT - European Space Agency - Gaia - Southern Stellar Stream Spectroscopic Survey - S5 - Chile - U.S. - U.K. - Australia - Sagittarius A* - Milky Way - Hills Mechanism - Jack Hills - binary-star system - Ting Li - Carnegie Observatories - Princeton University - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان