شباهت انفجار ستارگان به انفجار گازها روی زمین

پسماند ابرنواختر تیکو یا اس‌ان ۱۵۷۲، یک ابرنواختر از گونه‌ی یکم‌ای (Ia) که نورش ۴۰۰ سال پیش به زمین رسید. اندازه‌ی بزرگ‌تر

هنگامی که یک ستاره منفجر می‌شود چه چیزی رخ می‌دهد؟ شگفت‌انگیز است ولی پاسخ این پرسش همان چیزی‌ست که در انفجار گاز همین جا روی زمین رخ می‌دهد.

برای این که انفجاری رخ دهد باید فشار بالا برود. الکسی پولودنِنکو از دانشگاه کنتیکت به همراه گروهش به بررسی این پرداختند که چنین چیزی در انفجارهایی که در فضای باز و نامحدود رخ می‌دهند چگونه انجام می‌شود، مانند ابرنواخترهای گونه‌ی یکم ای (Ia) که در آنها، یک ستاره‌ی کوچک و بسیار چگال به نام کوتوله‌ی سفید منفجر می‌شود.

پولودننکو و همکارانش به این فکر افتادند که آیا همانندی‌هایی میان این رویدادهای ستاره‌ای و انفجارهای محیط باز روی زمین، مانند آنچه سال ۲۰۰۵ در انبار سوخت بانسفیلد بریتانیا رخ داد وجود دارد یا نه.

پولودننکو می گوید: «در بانسفیلد یک نشت سوخت رخ داد و ابری از آمیزه‌ی هوا و بخار سوخت بر فراز سطح پدید آمد.» چیزی که نمی‌دانیم اینست که چگونه این ابر بخار به مدت کافی یکپارچه ماند تا انفجار رخ دهد- همین مساله‌ای که در انفجارهای ستاره‌ای نیز با آن روبروییم.

برای بررسی این موضوع، پژوهشگران آمیزه‌ای از متان و هوا را در یک تاسیسات آزمایشگاهی آتش زدند و فشار انفجاری که پدید آمده بود را با حسگرها اندازه گرفتند؛ همزمان، سرعت شعله‌ها را هم به کمک یک دوربین سریع ردیابی کردند. آنها همچنین یک همسنجی (مقایسه‌) میان این فرآیند با یک شبیه‌سازی رایانه‌ای از یک ابرنواختر یکم ای انجام دادند.

این دانشمندان پی بردند که آتش گرفتنِ آمیزه‌ی گاز و هوا یک آشفتگی پرسرعت پدید آورد و با شعله‌ور کردن آتش، فرآیند سوختن را شدیدتر کرد. هنگامی که سوختن به اندازه‌ی کافی سریع باشد، فشار به اندازه‌ای سریع بالا می‌رود که زمانی برای پخش و پراکنده شدن نمی‌یابد و سرانجام باعث یک انفجار می‌شود.

پولودننکو می‌گوید به نظر می‌رسد همین فرآیند پشت انفجارهای ابرنواختری باشد: «ما در شبیه‌سازی‌ها می‌بینیم که در ستارگان هم چنین چیزی رخ می‌دهد، با همین سازوکار.»

جزییات یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

star - Earth - Alexei Poludnenko - University of Connecticut - type Ia - supernova - white dwarf - Buncefield - UK - methane - Science

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان