امسال نمایش ابرهای رنگین‌تاب از هر سالی چشمگیرتر است

در آسمانِ مدار شمالگان نمایش‌هایی دیدنی از ابرهای پوش‌سپهری (استراتوسفری) قطبی یا پی‌اس‌سی (PSC) در جریانست. چاد بلکلی، مدیر خدمات گردشگری شفق "نورها بر فراز لاپلند" در آبیسکوی سوئد می‌گوید: «بی‌هیچ پرسشی، این بهترین نمایشی‌ست که همه‌ی ما تاکنون در زندگی‌مان دیده‌ایم.» پیج الیس، راهنمای گردشگران هم روز ۲۹ دسامبر این ویدیو را از ابرهایی با رنگ‌های شفق-مانند گرفت:

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید

بلکلی می‌گوید: «این ابرها به اندازه‌ای درخشان بودند که بسیاری از گردشگران روی زمین فکر کردند دارند به شفق‌های قطبیِ روزهنگام نگاه می‌کنند. ناچار بودم برایشان توضیح دهم که آنها در حقیقت ابرهایی در پوش‌سپهر (استراتوسفر) جو هستند.»

ابرهای پوش‌سپهری قطبی بر فراز یوکه‌سیروی سوئد- ۳۱ دسامبر

ابرهای پوش‌سپهری قطبی که به نام ابرهای رنگین‌تاب هم شناخته می‌شوند دارای ارزش خبری هستند زیرا به طور معمول هیچ ابری در پوش‌سپهر جو زمین نیست.

پوش‌سپهر که میزبان لایه‌ی ازون است به طور معمول جایی بدون ابر و کاملا ترانما (شفاف) است. این لایه بسیار خشک است و مولکول‌های آب در آن از هم بسیار جدا هستند. ولی اگر دما تا ۸۵- درجه‌ی سانتیگراد پایین بیاید، این مولکول‌ها ناگهان آغاز به نزدیک شدن به هم و انباشته شدن کرده و بلورهایی از یخ می‌سازند که همان پی‌ا‌س‌پی‌ها را پدید می‌آورند. پی‌اس‌سی‌ها به مراتب کمیاب‌تر از شفق‌های قطبی هستند.

بلکلی می‌گوید: «هم در آبیسکو و هم در کیرونای سوئد، روستاییان محلی که بالاتر از ۷۰ سال سن دارند همگی تایید می‌کنند که تاکنون چیزی با این اندازه، مقیاس، یا شدت ندیده‌اند. [امسال] تنها در یک مورد تا حدود ۲۵ درصد آسمان پوشیده از این ابرها شد. این درصد در زمستان‌های گذشته نزدیک به ۱ یا ۲ درصد بوده.»

یوران استراند عکاس از یمتلاند سوئد که دو روز پیش آنجا بود می‌گوید این ابرها به اندازه‌ای درخشان بودند که حتی چشم‌انداز پیرامون را هم روشن کردند: «من امروز برخی از درخشان‌ترین پی‌اس‌سی‌ها در همه‌ی سال‌هایی که به تماشای آسمان می‌پردازم را می‌ببینم.» گفتنی‌ست این ابرها به اندازه‌ای در آسمان بالایند که حتی در شب هم می‌توانند دیده شوند.

پی‌ا‌پی‌ها بسیار رنگینند زیرا از گونه‌ی ویژه‌ای یخ درست شده‌اند. پرتوهای خورشید در فراز بالای آسمان با گذشتن از درون این بلورهای ریز یخ که پهنایی حدود ۱۰ میکرون دارند، تابش رنگین‌کمانی ویژه‌ای پدید می‌آورند که رنگین‌تر از ابرهای رنگین‌کمانی معمولی لایه‌ی وردسپهر (تروپوسفر، پایین‌ترین لایه‌ی جو) است.

ابرهای پوش‌سپهری قطبی در هنگام شب هم می‌توانند دیده شوند. عکس از کوالیای نروژ-۳۱ دسامبر

ابرهای پوش‌سپهری قطبی بر فراز کوالیای نروژ- ۳۱ دسامبر- تصویر بزرگ‌تر

 --------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

polar stratospheric cloud - PSC - Arctic Circle - Chad Blakley - Lights over Lapland - aurora - Abisko - Sweden - Paige Ellis - stratosphere - ozone - molecule - Kiruna - Göran Strand - Jämtland - ropospheric cloud

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان