نخستین نقشه از سطح یک ستاره نوترونی

ستارگان نوترونی چه شکلی‌اند؟

این ستارگان که ابعادی در اندازه‌ی یک شهر دارند به اندازه‌ای کوچک و دورند که تاکنون امکان دیدن سطحشان وجود نداشته.

ولی به تازگی دانشمندان توانسته‌اند با یک مدل‌سازی دقیق بر پایه‌ی کاهش و افزایشی که در اثر چرخش سریع یک ستاره‌ی نوترونی در تابش پرتو X آن رخ می‌داد، نخستین نقشه‌ها را از جایگاه و اندازه‌ی لکه‌های داغ روی آن به دست بیاورند.

اینجا یک نقشه‌ی تصویری از لکه‌های داغ تپ‌اختر "جی۰۰۳۰+۰۴۵۱" را می‌بینیم که بر پایه‌ی یکی از مدل‌های برتر ساخته شده و در آن، بقیه‌ی سطح ستاره هم با رنگ زیف (کاذب) آبی لکه‌ای پوشیده شده است. [گفتنی‌ست تپ‌اخترها گونه‌ای از ستارگان نوترونی‌اند]

دوره‌ی چرخش محوری جی۰۰۳۰ تنها ۰.۰۰۴۹ ثانیه است و حدود ۱۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد.

این نقشه با بهره از داده‌های تلسکوپ پرتو ایکس کاوشگر همنهش درونی ستارگان نوترونی ناسا (نایسر) که روی ایستگاه فضایی بین‌المللی سوار است پدید آمده. جایگاه‌های به دست آمده‌ی این لکه‌های داغ  که اخترشناسان را شگفت‌زده کرده و برای آنها به خوبی شناخته نشده‌اند.

به دلیل گرانش بی‌اندازه‌ی تپ‌اختر جی۰۰۳۰ که به اثرهای همگرایی گرانشی انجامیده، این ستاره بیش از نصف سطحش را رو به زمین نشان می‌دهد [بخشی از نور پشتش هم به سوی ما می‌آید].

بررسی چهره و ظاهر تپ‌اخترهایی مانند جی۰۰۳۰ به اخترشناسان کمک می‌کند تا جرم، شعاع، و فیزیک درونی ستارگان نوترونی را که جلوی رُمبش آنها و تبدیل شدنشان به سیاهچاله را می‌گیرد با دقت بیشتری برآورد کنند.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

neutron star - star - hotspot - X-ray - pulsar - J0030+0451 - NASA - Neutron star Interior Composition ExploreR - NICER - X-ray - International Space Station - gravitational lensing - Earth - black hole

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان