هسته کهکشان‌های بزرگ در ۱.۵ میلیارد سالگی کیهان کامل شده بود

* امروزه بیشتر کهکشان‌های بزرگ ستارگان چندانی نمی‌سازند. ولی آنها چه زمانی روند ستاره‌زایی خود را متوقف کردند؟

اخترشناسان کهکشان بزرگ و دوردستی را یافته‌اند که در زمانی حدود ۱.۵ میلیارد سال پس از مهبانگ (انفجار بزرگ) دیده می‌شود. و به نظر می‌رسد این کهکشان فرآیند ساختن ستارگان را به پایان برده است. این آغازین‌ترین نمونه‌ی شناخته شده از یک کهکشان بزرگ پرجرم است که ستاره‌زایی را به پایان رسانده. و از این کشف چنین برمی‌آید که کهکشان‌های بزرگ دیگری هم می‌توانسته‌اند نخستین گام رشد خود را در این زمان آغازین از تاریخ کیهان به پایان برده باشند.

تصویری از "میدان ژرف سوبارو/ایکس‌ام‌ام-نیوتن". کهکشان دوردستی که در آن با دایره نشان داده شده اکنون آغازین‌ترین نمونه‌ی شناخته شده از یک کهکشان بزرگ است که روند ستاره‌زایی در آن پایان یافته.

این پژوهشگران به رهبری ماسایوکی تاناکا از رصدخانه‌ی ملی اخترشناسی ژاپن، یافته‌های خود را در نشریه‌ی آستروفیزیکال جورنال منتشر کردند.

توقف ستاره‌زایی

اخترشناسان پی برده‌اند که بیشتر کهکشان‌های بزرگ در کیهانِ نزدیک [و بنابراین در روزگار نزدیک] ستاره‌ی چندانی نمی‌سازند. تاناکا می‌گوید: «این که این کهکشان‌ها چه زمانی از ستاره ساختن بازایستاده بودند از موضوع‌های برجسته در زمینه‌ی پیدایش و فرگشت کهکشان‌هاست.»

تاناکا و گروهش در جستجوی کهکشان‌های بزرگ دوردست بودند که به این کهکشانِ ویژه در ۱.۵ میلیارد سالگی کیهان برخوردند.

رشد گام به گام

این کشف همچنین نکته‌ای را به تصویری که اخترشناسان از چگونگی رشد و دگرگونی کهکشان‌های بزرگ در گذر زمان دارند می‌افزاید.

اگر به ژرفای کیهان، به کهکشان‌هایی در فاصله‌ی زمانی چند میلیارد سال پیش نگاه کنیم درمی‌یابیم که کهکشان‌های بزرگ فشرده و جمع و جور هستند. ولی کهکشان‌ها بزرگ در جهان کنونی (فاصله‌ی نزدیک) حاشیه‌های گسترده‌ای هم دارند که آنها را بسیار بزرگ‌تر نشان می‌دهد.

از همین رو اخترشناسان فکر می کنند به احتمال بسیار رشد این اجرام غول‌پیکر باید در دو گام انجام شود. در گام نخست انبوهی ستاره در مرکزشان می‌سازند که هسته‌هایی چگال را پدید می‌آورند. در گام بعدی، در ادغام با کهکشان‌های دیگر ستارگان بیشتری به دست می‌آورند که لبه‌ها و حاشیه‌های آنها را می‌سازد.

یافتن این کهکشان دوردست ککه هسته‌ای کاملا شکل گرفته دارد نشانگر اینست که نخستین گام در تصویرِ رشدِ دو-مرحله‌ایِ کهکشان‌ها می‌توانسته در زمانی آغازین، در حد تنها ۱.۵ میلیارد سال پس از مهبانگ کامل شود.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

galaxy - Big Bang - star - Masayuki Tanaka - National Astronomical Observatory - Japan - Astrophysical Journal Letters - star formation - core - Subaru/XMM-Newton Deep Field

منبع: Astronomy.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان