یک تلسکوپ در نخستین روز کارش بهترین تصویری که تاکنون از سطح خورشید دیده‌ایم را گرفت

تصویر کاملِ تلسکوپ خورشیدی دنیل کی. اینوی از سطح خورشید. تلسکوپ اینوی می‌تواند منطقه‌ای به پهنای ۳۸۰۰۰ کیلومتر را به تصویر بکشد. پهنای این تصویر ۵۱ ثانیه‌ی قوس، هم‌ارز ۳۶۵۰۰ کیلومتر است. این تلسکوپ این عکس را در طول موج ۷۸۹ نانومتر از سطح دیدارپذیرِ خورشید گرفت. رنگ واقعی این نور سرخ پررنگ است؛ ولی این عکس برای بهتر نشان دادنِ شدت نور در هر پیکسل، باز رنگ‌آمیزی شده. در این تصویر می‌توانیم برای نخستین بار ساختارهایی به کوچکی ۳۰ کیلومتر را ببینیم. سطح دیدارپذیرِ خورشید پوشیده از سلول‌های همرفتی به بزرگی صدها کیلومتر است و در آنها، پلاسمای "جوشان" گرما را به سطح انتقال می‌دهد. تصویر بزرگ‌تر (7.7 مگ)

این بهترین تصویریست که تاکنون از سطح خورشید گرفته‌ایم. این عکس به کمک "تلسکوپ خورشیدی دنیل کی. اینوی" (دی‌کیست، DKIST)، در نخستین روز کار رصدی این تلسکوپ گرفته شده. تلسکوپ دی‌کیست که بزرگ‌ترین تلسکوپ خورشیدی دنیاست در هاوایی ساخته شده و نامش را از سناتور هاوایی، دنیل کن اینوی که سال ۲۰۱۲ درگذشت گرفته.

الگوی لانه زنبوری که در این تصویر دیده می‌شود از "سلول"های پلاسمایی پدید آمده که در سرتاسر سطح خورشید در گردش و جابجایی‌اند و گرما را از مرکز آن بیرون می‌کشند. مرکز این سلول‌ها که روشن است جایی را نشان می‌دهد که پلاسما دارد بالا می‌آید، و لبه‌های تیره‌ی آنها جایی‌ست که پلاسما دارد دوباره به درون خورشید برمی‌گردد. هر سلول صدها کیلومتر پهنا دارد- به اندازه‌ی کشور فرانسه یا حتی بزرگ‌تر.

توماس ریمل، مدیر دی‌کیست می گوید واگشود (وضوح) تصویر دی‌کیست پنج برابر واگشودِ تصویرهای بهترین تلسکوپ خورشیدیِ پیشین است. این تصویر ساختارهایی به کوچکی ۳۰ کیلومتر را روی سطح خورشید نشان می‌دهد.

چنانچه اینجا می‌بینید، تلسکوپ خورشیدی اینوی می‌تواند سلول‌های پلاسما به اندازه‌ی ایالت تگزاس را ببیند ولی همچنین می‌تواند ساختارهایی به اندازه‌ی جزیره‌ی منهتن را هم آشکار کند. اینجا مربع بزرگ‌تر روی سطح خورشید تصویر کامل تلسکوپ اینوی را در بر دارد. پهنای مربع کوچک‌تر درون آن (همان تصویر پیوست) ۷۰۰۰ کیلومتر است. تصویر بزرگ‌تر (۵.۳ مگ)

ویدیوی دورِ تندِ زیر ۱۰ دقیقه از آشوب و تلاطم سطح خورشید را در ۱۴ ثانیه نشان می‌دهد و پهنه‌ای را به اندازه‌ی حدود ۲۰ میلیون کیلومتر مربع در بر دارد.

ریمل می‌گوید: «ما اکنون کوچک‌ترین جزییات را روی بزرگ‌ترین جرم سامانه‌ی خورشیدی دیده‌ایم. چیزی که در گذشته آن را مانند نقطه‌ای درخشان می‌دانستیم، یک ساختار، اکنون دارد به چندین ساختار کوچک‌تر بخش می‌شود.» این نخستین بارست که توانسته‌ایم این ساختارهای کوچک را ببینیم.

و این تازه آغاز کار است. این تصویر و ویدیو روز ۱۰ دسامبر گرفته شده بودند، در نخستین روز کارِ این تلسکوپ، و چندین ابزار علمی‌اش هنوز روی آن سوار نشده بودند. به گفته‌ی ریمل، در شش ماه آینده دی‌کیست توان این را به دست خواهد آورد که به جز عکس گرفتن از این ساختارهای کوچک روی سطح خورشید، میدان مغناطیسی آنها را هم بسنجد.

وی امیدوارست این سنجش‌ها به ما کمک کند تا دریابیم چرا لایه‌ی تنُک بیرونی خورشید -تاج آن- بسیار داغ‌تر از سطحش است.

ریمل می‌گوید: «میدان‌های مغناطیسی در کوچک‌ترین اندازه‌ها کلید حل این رازند.» دی‌کیست همچنین به ما در پیش‌بینی فوران‌های خورشیدی یاری خواهد رساند؛ در این فوران‌ها، خورشید ابرهایی از پلاسما را به سوی زمین می‌فرستد که می‌توانند برای ماهواره‌ها و شبکه‌های برق خطرناک باشند.

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام، توییتر، و یا فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان ببینید

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

sun - Daniel K. Inouye Solar Telescope - DKIST - Hawaii - star - cell - plasma - France - Thomas Rimmele - solar system - magnetic fields - corona - solar eruption - Earth - electric grid

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان