رنگ‌هایی که شیوه نبرد دو ستاره را نشان می‌دهند
 |
| رنگ‌های اچ‌دی ۱۰۱۵۸۴ نشانگر سرعتند؛ از آبی که نماینده‌ی سریع‌ترین گازهایی که به سوی ما می‌آیند تا سرخ که نماینده‌ی سریع‌ترین گارهایی‌ست که از ما دور می‌شوند. دو ستاره‌ی این سامانه درون تک‌نقطه‌ی روشنی هستند که در مرکز ساختارِ حلقه‌ایِ سبزرنگ دیده می‌شود. |
یک جفت ستاره که زمانی در برهمکنشی گرانشی سختی با یکدیگر بودند اکنون ابر گازی زیبایی با رنگ‌های گوناگون را از خود به جا گذاشته‌اند که سرنخ‌هایی درباره‌ی چگونگی نبرد این دو به ما می‌دهد. این رویارویی در سامانه‌ی دوتایی "اچ‌دی ۱۰۱۵۸۴" که با فاصله‌ی هزاران سال نوری از زمین در صورت فلکی قنطورس جای دارد انجام می‌شد.
پیامدهای این رویارویی که به کمک ۶۶ رادیوتلسکوپ آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) در شیلی به تصویر کشیده شده به طور قطع ثابت می‌کند که زیبایی می‌تواند از ویرانی و تباهی بروید.
یکی از ستارگان این سامانه در پایان زندگی پف کرده، به یک غول سرخ تبدیل می‌شود و به اندازه‌ای گسترده می‌شود که همدم کم‌جرم‌تر را در خود فرو می‌برد. سپس ستاره‌ی کم‌جرم‌تر مارپیچ‌وار به سوی هسته‌ی غول سرخ کشیده می‌شود ولی به جای آن که با این هسته برخورد کند، با برهمکنشی که در غول سرخ انجام می‌دهد شیوه‌ی پس‌زنیِ لایه‌های بیرونی آن را به گونه‌ی چشمگیری تغییر داده و این ابر گازی رنگینی که می‌بینید را پدید می‌آورد.
این رنگ‌ها نشانگر سرعتند؛ از آبی که نماینده‌ی سریع‌ترین گازهایی که به سوی ما می‌آیند تا سرخ که نماینده‌ی سریع‌ترین گارهایی‌ست که از ما دور می‌شوند. فواره‌هایی که تقریبا در راستای خط دید ما هستند مواد سرخ و آبی را پس می‌زنند.
دو ستاره‌ی این سامانه درون تک‌نقطه‌ی روشنی هستند که در مرکز ساختارِ حلقه‌ایِ سبزرنگ دیده می‌شود. این حلقه دارد با همان سرعتِ کل سامانه در راستای خط دید جابجا می‌شود. به باور اخترشناسان این حلقه از موادی سرچشمه گرفته که همزمان با کشیده شدنِ مارپیچ‌وارِ ستاره‌ی کوچک‌تر به سوی هسته‌ی غول سرخ [از این غول] پس زده شده‌اند.
سوفیا رامستد، یکی از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه اوپسالای سوئد می‌گوید: «امروزه ما می‌توانیم فرآیندهایی را که در مرگ بسیاری از ستارگان خورشیدسان انجام می‌شود توصیف کنیم، ولی نمی‌توانیم چرایی و یا چگونگیِ دقیقِ رخ دادن این فرآیندها را تضیح دهیم.»
این رنگ‌ها نشانگر سرعتند؛ از آبی که نماینده‌ی سریع‌ترین گازهایی که به سوی ما می‌آیند تا سرخ که نماینده‌ی سریع‌ترین گارهایی‌ست که از ما دور می‌شوند. فواره‌هایی که تقریبا در راستای خط دید ما هستند مواد سرخ و آبی را پس می‌زنند.
دو ستاره‌ی این سامانه درون تک‌نقطه‌ی روشنی هستند که در مرکز ساختارِ حلقه‌ایِ سبزرنگ دیده می‌شود. این حلقه دارد با همان سرعتِ کل سامانه در راستای خط دید جابجا می‌شود. به باور اخترشناسان این حلقه از موادی سرچشمه گرفته که همزمان با کشیده شدنِ مارپیچ‌وارِ ستاره‌ی کوچک‌تر به سوی هسته‌ی غول سرخ [از این غول] پس زده شده‌اند.
سوفیا رامستد، یکی از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه اوپسالای سوئد می‌گوید: «امروزه ما می‌توانیم فرآیندهایی را که در مرگ بسیاری از ستارگان خورشیدسان انجام می‌شود توصیف کنیم، ولی نمی‌توانیم چرایی و یا چگونگیِ دقیقِ رخ دادن این فرآیندها را تضیح دهیم.»
وی می‌افزاید: «اچ‌دی ۱۰۱۵۸۴ سرنخ‌های ارزشمندی برای پاسخ به این پرسش به ما می‌دهد، زیرا اکنون در یک دوره‌ی کوتاهِ گذار میانِ گام‌های شناخته شده‌تر در فرگشت ستارگان به سر می‌برد. ما با داشتن تصویرهای پرجزییات از اچ‌دی ۱۰۱۵۸۴ می‌توانیم پیوندی میان ستاره‌ی غول‌پیکری که در گذشته بوده و پسماندی که به زودی از آن خواهد ماند برقرار کنیم.»
تلسکوپ‌های کنونی به اخترشناسان امکان کاوش در ابرهای گازی پیرامون اچ‌دی ۱۰۱۵۸۴ برای یافتن سرنخ‌هایی درباره‌ی ستارگان درونش را می‌دهند، ولی خود این دو ستاره به اندازه‌ای از زمین دور و به هم نزدیکند که نمی‌توان آنها را آشکار کرد. دستکم فعلا نمی‌شود.
با کامل و آماده شدن تلسکوپ‌های نیرومندی مانند "تلسکوپ بی‌اندازه بزرگ" (ئی‌ال‌تی)، ما هم خواهیم توانست نگاهی نزدیک‌تر به قلب این سامانه‌ی دوتایی انداخته و آگاهی‌های بیشتری درباره‌ی نبردی که آنجا در جریانست به دست آوریم.
گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی آسترونومی اند آستروفیزیکز منتشر شده.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
binary - star - HD 101584 - constellation Centaurus - radio telescope - Atacama Large Millimeter/submillimeter Array - ALMA - Chile - red giant - core - Sun-like star - Sofia Ramstedt - Sweden - Uppsala University - Extremely Large Telescope - Astronomy & Astrophysics
منبع: Astronomy.com و eso
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر