یک توپ گلف در فضا!

در پژوهش تازه‌ای که به رهبری پی‌یر ورناتزا (آزمایشگاه اخترفیزیک مارسی فرانسه)، و با بهره از دستگاه‌های رصدخانه‌ی جنوبی اروپا انجام گرفته، سیارک پالاس رصد شده و برای نخستین بار با واگشود زاویه‌ایِ (وضوح زاویه‌ایِ) بی‌اندازه بالا به تصویر کشیده شده است. این رصد پیروزمند با جزییات عالی با به کار بردن تصویرگر SPHERE که مجهز به اپتیک سازگار است در تلسکوپ بسیار بزرگ (وی ال‌تی) امکان‌پذیر شد.

یابنده‌ی سیارک پالاس یک ستاره‌شناس آلمانی به نام هاینریش ویلهلم ماتیاس اولبرس در ۲۸ مارس ۱۸۰۲ بود. این سیارک نامش برگرفته از نام ایزدبانوی یونانی، آتنای پالاس است و یکی از سیارک‌های بسیاری‌ست که در ده‌ی ۱۹ میلادی یافته شدند. پالاس در آغاز به عنوان یک سیاره رده‌بندی شده بود ولی با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، در رده‌ی سیارک‌ها جای گرفت. امروزه آن را به عنوان سومین سیارک بزرگ در سامانه‌ی خورشیدی می‌شناسیم، با میانگین قطر ۵۱۲ کیلومتر [پالاس یکی از سیارک‌های کمربند سیارک‌هاست و برآورد می‌شود به تنهایی ۷ درصد جرم کل این کمربند را در بر داشته باشد-م].

اگرچه پالاس بزرگ‌ترین سیارک سامانه‌ی خورشیدی پس از سرس و وستا است، ولی بر خلاف این سه تاکنون هیچ فضاپیمایی با آن دیدار نکرده. دلیلش هم مدار آنست که نسبت به صفحه‌ی مداری زمین بیش از اندازه کج است (انحراف مداری دارد) و رسیدن به آن چالش‌برانگیز خواهد بود.

در این تصویرهای تازه می‌بینیم که سطح پالاس ویژگی‌های مکان‌نگاشتی (توپوگرافیک) بسیار شگفت‌انگیزی دارد، که نشان می‌دهد تاریخ پربرخوردی داشته. دهانه‌های بزرگ بیشماری در هر دو نیمکره‌ی آن به چشم می‌خورد که سطح آن را همانند توپ گلف کرده. دو حوضه‌ی برخوردی بزرگ روی سطحش دیده می‌شود که آنها نیز می‌توانند مربوط به یک برخورد خانواده-ساز باشند: برخوردی که باعث شد جرم برخوردگر بشکند و به چندین تکه‌ی کوچک بخش شود [این تکه‌های کوچک هر یک سیارکی را ساختند که با هم به نام سیارک‌های خانواده‌ی پالاس شناخته می‌شوند. به گمان اخترشناسان، سیارک "۳۲۰۰ فیتون" که مادر بارش شهابی دوپیکری یا جوزایی است نیز عضو همین خانواده است-م].

لکه‌ی روشنی که در نیمکره‌ی جنوبی پالاس دیده می‌شود (تصویر سمت راست) هم بسیار یادآور ته‌نشست‌های نمکی در سیارک سرس است.

-------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

Pierre Vernazza - Laboratoire d’Astrophysique de Marseille - France - ESO - asteroid - Pallas - angular resolution - Adaptive-Optics - AO - SPHERE - Very Large Telescope - VLT - German - Heinrich Wilhelm Matthäus Olbers - Greek - goddess - Pallas Athene - planet. - Solar System - Ceres - Vesta - plane - Earth - topographic - craters - golf ball - salt deposit

منبع: eso

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان