ژولیوس سزار و روزهای کبیسه

در سال ۴۶ پیش از میلاد، ژولیوس سزار سامانه‌ی گاه‌شماری را بازسازی کرد.

در گاهشمار ژولینی یا ژولیانی، به سفارش سوسیگنس اسکندریه و برای جبران این واقعیت که درازای یک سالِ زمین اندکی بیش از ۳۶۵ شبانه‌روز است، در هر چهار سال یک روزِ اَندَرهِلی (کبیسه) به سال افزوده می‌شد.

به بیان امروزی، زمانی که نیازست تا سیاره‌ی ما یک دور به گرد خورشید بچرخد ۳۶۵.۲۴۲۱۹ شبانه‌روزِ میانگین خورشیدی است. بنابراین اگر این روز اندرهلی به سال افزوده نشده بود و هر سالِ گاه‌شماری همان ۳۶۵ روز و بدون بازسازی می‌ماند، گاه‌شمار در هر چهار سال یک روز جابجا می‌شد و تاکنون ماه ژوییه در زمستانِ نیمکره‌ی شمالی افتاده بود (نام ماه ژوییه یا July برگرفته از نام خود ژولیوس سزار است).

با افزودن یک روز اندرهلی در هر چهار سال یک بار، سالِ گاه‌شمار ژولینی هم کمتر جابجا می‌شد.

در سال ۱۵۸۲ پاپ گریگوری سیزدهم گاهشماری بسیار هماهنگ‌تر با واقعیت را پدید آورد. روش وی این بود که روزهای اندرهلی نباید به سال‌هایی که به "۰۰" پایان می‌یافتند افزوده می‌شد مگر در مواردی که شماره‌ی سال به عدد ۴۰۰ بخش‌پذیر می‌شد.

امروزه این سامانه‌ی گاه‌‌شماری گریگوری در بیشتر جهان شناخته شده و به کار می‌رود [در ایران به آن می‌گوییم گاه‌شمار میلادی، و از نظر دقت هرگز به پای گاهشماری جلالی ما نمی‌رسد! -م].

گفتنی‌ست اصطکاک کشندی در سامانه‌ی زمین-ماه دارد به آهستگی از سرعت چرخش زمین می‌کاهد، به گونه‌ای که درازای شبانه‌روز دارد به اندازه‌ی حدود ۱.۴ میلی‌ثانیه در هر سده بیشتر می‌شود. 

[ماه دارد به آرامی از زمین دور می‌شود و فاصله‌اش از زمین در هر سال حدود ۱.۳ اینچ (۳.۸ سانتیمتر) به دلیل اصطکاک کشندی بیشتر می‌شود. [بخوانید: * چرا ماه دارد از زمین دور می‌شود؟]

این بدین معناست که روزی خواهد رسید که دیگر نیازی به روز اندرهلی نخواهد بود، روزی حدود ۴ میلیون سال دیگر.

در این تصویر چهره‌ی ژولیوس سزار را بر روی سکه‌ای که به فرمان خودش ضرب شده بود می‌بینید.

-------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

Julius Caesar - Sosigenes of Alexandria - Julian calendar - leap day - Earth - planet - Sun - Pope Gregory XIII -Gregorian Calendar - tidal friction - Moon

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان