دنباله‌دار ۶۷پی کلید یکی از رازهای منظومه خورشیدی را پنهان کرده

* شاید سرانجام راز نیتروژن گمشده در دنباله‌دارها گشوده شده باشد. 

نیتروژنِ این سنگ‌های آسمانی ۱۰ برابر کمتر از چیزی به نظر می‌رسد که بر پایه‌ی شناخت ما از شیوه‌ی پیدایش آنها باید داشته باشند. ولی پژوهشی تازه که روی دنباله‌دار ۶۷پی/چوریموف-گراسیمنکو انجام شده احتمالا روش دنباله‌دارها در پنهان کردن نیتروژنشان را نشان می‌دهد.

فضاپیمای روزتای سازمان فضایی اروپا که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در مداری پیرامون این دنباله‌دار می‌گشت عکس‌هایی از آن گرفت و سنجشهایی روی محیطش انجام داد. بررسی نوری که از سطح این دنباله‌دار بازمی‌تابد نشانگر وجود ترکیب‌هایی در آنست که دارند نور را از سطح آن می‌درآشامند (جذب می‌کنند)، ولی پژوهشگران در آن زمان نتوانستند بی‌درنگ این ترکیب را شناسایی کنند.

الیویه پوش از دانشگاه گرنوبل فرانسه به همراه همکارانش ویژگی‌های این نور را با نوری که از غبار سیارکیِ ساخته شده در آزمایشگاه بازمی‌تابد مقایسه کردند. این غبارِ ساختگی دانه‌های غباری همانندِ دانه‌هایی که می‌دانیم در ۶۷پی هستند را به همراه چند همنهش گوناگون دیگر در بر دارد. آنها در این مقایسه یک همخوانی خیره‌کننده با نمک‌های آمونیوم پیدا کردند، مولکولی که دربردارنده‌ی نیتروژن و هیدروژن است.

آنها همچنین همانندی‌هایی میان سنجش های آمونیوم و مشاهدات سیارک‌ها پیدا کردند که معنایش اینست که این سنگ‌ها (سیارک‌ها) هم می‌توانند برخی از این مواد شیمیایی را روی سطح خود داشته باشند، چیزی که می‌تواند به ما در توضیح این که نیتروژن گمشده کجاست کمک کند.

این همچنین می‌تواند به توضیح چگونگی شکل‌گیری سیاره‌های غول‌پیکر در سامانه‌ی خورشیدی هم کمک کند: با اندازه‌گیری میزان نیتروژن آنها و مقایسه‌ی آن با میزان نیتروژن در دنباله‌دارها می‌توانیم بفهمیم آیا هسته‌های سیاره‌ای در جوانی از دنباله‌دارها تشکیل شده بودند یا نه، این را کاتلین مندت از دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند می‌گوید.

وی می‌افزاید: «این می‌تواند آگاهی‌های ارزشمندی برای درکِ چگونگی پیدایش غول‌های یخی و شمار دنباله‌دارهای درونشان به ما بدهد.» این مهم است زیرا ما نمی‌دانیم چه نسبتی از سیاره‌های آغازین از مواد جامدی مانند سیارک‌ها و دنباله‌دارها ساخته شده بوده و چه نسبتی از گاز.

در این پویانمایی (GIF) تکه سنگی را می‌بینیم که دارد به گرد سیارک  ۶۷پی/چوریموف-گراسیمنکو می‌گردد (با دایره نشان داده شده). این پویانمایی از پیوند عکس‌هایی که فضاپیمای روزتا در اکتبر سال ۲۰۱۵ گرفته بود درست شده. یک عکاس نجومی اسپانیایی در سال ۲۰۱۹ با کاوش در بایگانی عکس‌های روزتا به وجود این جسم پی برد.

به گفته‌ی پوش، پیدا کردن نمک‌های آمونیوم به ویژه از این رو جالب است که نقش مهمی در واکنش‌های شیمیایی‌ای دارند که اسیدهای آمینه‌ی سازنده‌ی اندامگان‌های زیستی، و همچنین بازهای نوکلئوتیدی که دی‌ان‌ای را می‌سازند

وی می‌گوید: «یک سناریوی وسوسه‌انگیز هست که در آن، می‌توانیم تصور کنیم اگر دنباله‌دارهایی مانند ۶۷پی روی زمینِ آغازین می‌افتادند و نمک‌های آمونیومشان در آب حل می‌شد، احتمالا همه‌ی این واکنش‌های پیش‌زیستی رخ می‌داد.» اگر چنین چیزی رخ داده بود، دنباله‌دارها می‌توانستند نه تنها برای ساختن سیاره‌ها، بلکه برای فرگشت زندگی هم مهم بوده باشند.

یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.

-------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه نامه:

nitrogen - comet - 67P/Churyumov-Gerasimenko - European Space Agency - Rosetta - Olivier Poch - University of Grenoble - France - asteroid - ammonium salt - hydrogen - solar system - giant planet - Kathleen Mandt - Johns Hopkins University - Maryland - amino acid - nucleobase - DNA - Earth - prebiotic - Science

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان