زیر سطح ماه در سمت پنهانش چه چیزی پنهان شده؟
* اکنون دیگر به لطف تصویرهای راداری خودروی یوتو-۲ی چینی می‌دانیم زیر سطح ماه در سمت پنهان آن چگونه است.
یوتو-۲ در روز ۳ ژانویه‌ی ۲۰۱۹ به همراه ماه‌نشین "چانگ ئی ۴" که نخستین فرود پیروزمند بر سمت پنهان ماه را انجام داد به ماه رفت؛ سمت پنهان ماه نیمکره‌ای‌ست که هرگز رو به زمین نمی‌شود. این کاوشگر از آن هنگام تاکنون سرگرم بررسی حوضه‌ی برخوردی "قطب جنوب-آیتکن" که بزرگ‌ترین و پیرترین دهانه‌ی برخوردی ماه است بوده.
 |
| سطح سمت پنهان ماه بر پایه‌ی بررسی‌های راداری خودروی یوتو-۲ و تا مرز نفوذ آن را می‌توان سه بخش دانست: ۱)سنگپوشه‌های معمولی و ریزدانه ۲) خاک درشت‌دانه با سنگ‌های بزرگ ۳) لایه‌های یکی در میانِ خاک ریزدانه و درشت دانه |
این خودرو پیش‌تر عکس‌ها و ویدیوهایی از سطح ماه فرستاده بود. اکنون پژوهشگران یافته‌های پرجزییاتی که از رادار پربسامد و نفوذگر در سطحش -که برای بررسی زیر سطح تا ژرفای ۴۰ متری به کار برده بود- دریافت شده را هم منتشر کرده‌اند .
لایه‌ی بالایی (تا ژرفای ۱۲ متر زیر سطح) به نظر می‌رسد بیشترش غبار و خاک نرم (ریزدانه) است. یان سو از آکادمی علوم چین در پکن و عضو گروه بررسی‌کننده‌ی این داده‌ها می‌گوید ذرات این خاک احتمالا هنگامی پدید آمده‌اند که برخورد شهاب‌سنگ‌های کوچک و تابش نور خورشید کم کم خاک بالایی را تخریب کردند.
از ژرفای ۱۲ متری تا ۲۴ متری دانه‌های خاک درشت‌تر است و سنگ‌های بزرگ در میانشان جای دارد. به گفته‌ی سو، این سنگ‌ها احتمالا آوارهای به جا مانده از برخورد سیارک‌ها و شهاب‌سنگ‌های بزرگ به سطح ماه هستند.
لایه‌ی پایین‌تر از آن که تا مرز نفوذ رادار، یعنی تا ژرفای ۴۰ متری ادامه دارد از لایه‌های یکی در میانِ خاک درشت‌دانه و ریزدانه تشکیل شده. سو می‌گوید لایه‌های درشت‌دانه احتمالا آوارهای به جا مانده از برخوردها هستند، ولی مواد ریزدانه می‌توانند دستاورد هوازدگی آهسته در دوره‌های پس از هر برخورد باشند.
سطح زیرین در سمت پیدای ماه در گذشته توسط خودروی چینی یوتو، نیای یوتو-۲ بررسی شده بود. یوتو که در سال ۲۰۱۳ از ماه‌نشین چانگ-ئی ۳ جدا شده و به راه افتاده بود از رادار پربسامد نفوذگر در سطح برای بررسی دهانه‌ای به نام دریای رگبارها بهره جسته بود.
در دریای رگبارها، رادار تنها تا ۱۰ متر می‌توانست به زیر سطح نفوذ کند، احتمالا به این دلیل که یک لایه‌ی چگال و فشرده‌ی گدازه که از فعالیت‌های آتشفشانی گذشته در آنجا مانده بود جلوی سیگنال را می‌گرفت. سو می‌گوید: «ساختار زیر سطح در جایی که چانگ-ئی ۴ نشسته (سمت پنهان ماه) پیچیده‌تر است، و یک زمینه‌ی زمین‌شناختی به کلی متفاوت را نشان می‌دهد.»
یوتو-۲ هنوز دارد سمت پنهان ماه را می‌نوردد، و شاید بتواند با بهره از رادار نفوذگر در سطح کم‌بسامد، که می‌تواند چندصد متر زیر سطح را ببینید، چیزهای بیشتری درباره‌ی آنچه زیر پایش پنهان شده به ما بگوید.»
گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده.
-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
far side - moon - radar - China - Yutu-2 - Chang’e 4 - Earth - South Pole–Aitken - impact crater - meteorite - Yan Su - Chinese Academy of Sciences - Beijing - asteroid - nearside - Yutu - Chang’e 3 - Mare Imbrium - lava - volcanic event - frequency - Science Advances
منبع: نیوساینتیت
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر