کوتوله‌های قهوه‌ای بادهای بی‌اندازه نیرومندی دارند
 |
کوتوله‌های قهوه‌ای، اجرامی که در گستره‌ی میان سیاره‌ها و ستارگان جای می‌گیرند، بادهایی نیرومند و توفَنده دارند که در سرتاسر سطحشان می‌وزند. روشی که دانشمندان برای سنجیدنِ این بادها به کار بردند می‌تواند به ما در بررسی رویدادهای سطح برخی از فراسیاره‌ها (سیاره‌های فراخورشیدی) هم کمک کند.
کوتوله‌های قهوه‌ای که به نام "ستارگان ناکام" هم شناخته می‌شوند دارای جرمی میان ۱۳ تا ۷۲ برابر جرم مشتری هستند. آنها به همان شیوه‌ی ستارگان ساخته می‌شوند، ولی هرگز به اندازه‌ای رشد نمی‌کنند که واکنش‌های هسته‌ای پایدار در هسته‌شان به راه بیاندازند، از همین رو در کامل‌ترین گامِ شکل‌گیری، از بسیاری جهات رفتاری مانند غول‌های گازی بسیار بزرگ خواهند داشت.
كاتلین آلرز در دانشگاه باکنل پنسیلوانیا به همراه همکارانش یک کوتوله‌ی قهوه‌ای در فاصله‌ی ۳۴.۵ سال نوری زمین، به نام 2MASS J10475385+2124234 را بررسی کردند و نخستین سنجش‌های مستقیم را روی بادهای این دسته اجرام انجام دادند. آنها طول موج‌های فروسرخ را به کمک تلسکوپ فضایی اسپیتزر، و طول موج‌های رادیویی را به کمک آرایه‌ی بسیار بزرگ کارل جی. جانسکی در نیومکزیکو رصد کردند.
داده‌های فروسرخ نوری را دنبال می‌کردند که از جو کوتوله‌ی قهوه‌ای می‌آمد، و یک ویژگی بازآینده (تکرارشونده) را در جو نشان می‌داد -شاید یک ابر یا شاید هم یک تفتگاه (لکه‌ی داغ)- که پژوهشگران توانستند جابجایی‌اش به گرد هسته را در درازنای دو سال دنبال کنند. داده‌های رادیویی هم چرخش میدان مغناطیسی را دنبال می‌کرد، چیزی که با چرخش هسته‌ی درونی کوتوله‌ی قهوه‌ای کنترل می‌شود.
آنها پی بردند که هسته‌ی این جرم تقریبا هر ۱.۷۶ ساعت، و جو آن هم هر ۱.۷۴ ساعت یک دور می‌چرخند. این بدین معنی‌ست که بادهایی با سرعت حدود ۶۵۰ متر بر ثانیه رو به خاور در سرتاسر این کوتوله‌ی قهوه‌ای می‌وزند، بسیار سریع‌تر از بادهای هر سیاره‌ای در سامانه‌ی خورشیدی.
شاید در آینده با دستگاه‌های نیرومندتری مانند تلسکوپ جیمز وب که در آینده خواهد آمد بتوانیم از همین روش برای بررسی آب و هوا و توان زیست‌پذیری سیاره‌هایی که بسیار همانند خودمانند هم بهره بگیریم.
آلرز می‌گوید: «این امکان هست که بشود این روش را برای چیزهایی مانند سیاره‌های زمین‌سان هم به کار برد، و این بسیار عالی خواهد بود که بتوانیم به یک سیاره‌ی زمین‌ان نگاه کنیم و بتوانیم سرعت وزیدن بادهایش را اندازه بگیریم. ولی این قطعا در آینده‌ی دور شدنی خواهد بود.»
گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده.
-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
brown dwarf - planet - star - exoplanet - failed star - Jupiter - nuclear reaction - gas giant - Katelyn Allers - Bucknell University - Pennsylvania - 2MASS J10475385+2124234 - infrared - wavelength - Spitzer Space Telescope - radio - Karl G. Jansky Very Large Array - New Mexico - magnetic field - interior core - solar system - James Webb Space Telescope - terrestrial planet - Science
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر