ماه هنوز کربن دارد، آیا فرضیه برخورد بزرگ باید اصلاح شود
* کره‌ی ماه از خود کربن آزاد می‌کند؛ این چیزی‌ست که می‌تواند شناخت ما از چگونگی شکل‌گیری آن را تغییر دهد.
شوییچی یوکوتا از دانشگاه ازاکای ژاپن با بهره از داده‌هایی که فضاپیمای ماه‌گرد ژاپنی کاگویا در درازنای یک سال و نیم گرد آورده بود دریافته که ماه تقریبا از سرتاسر سطحش یون‌های کربن به بیرون می‌گسیلد.
برخی مناطق ماه، مانند پهنه‌های گسترده‌ی بازالتی آن، یون کربن بیشتری می‌گسیلد تا جاهای دیگری مانند بلندی‌ها. این دشت‌ها از مواد جوان‌تری ساخته شده‌اند، و به گفته‌ی یوکوتا، چون دوره‌ی زمانی کوتاه‌تری در معرض فضا بوده‌اند کربن بیشتری آزاد می‌کنند. مناطق کهن‌تر در معرض هوازدگیِ فضایی بیشتری بوده‌اند و از همین رو بخش بزرگی از کربن خود را تاکنون از دست داده‌اند.
این پژوهشگران گسیلش‌های کربن ماه را با برآورد کربنی که از دو سرچشمه‌ی بیرونی می‌آید مقایسه کردند -باد خورشیدی و برخورد ریزشهاب‌واره‌ها- و پی بردند که میزان کربنی که از این راه آزاد می‌شود با میزانِ دیده شده همخوانی ندارد. یوکوتا می‌گوید: «گسیلش کربنی که دیده شده بیشتر از آنست که از فضای بیرونی آمده باشد.» پژوهشگران به همین دلیل بر این باورند که ماه خودش دارای ذخیره‌ی کربن ویژه‌ی خود است.
این یافته نشان می‌دهد که ماه دارای کربن گریزگر (فرّار) است، که یا هنگام شکل‌گیری ماه در آن جاسازی شده یا این که میلیاردها سال پیش [از جایی] به دست آورده بوده. ترکیبات گریزگز نقطه‌ی جوش پایینی دارند و به طور معمول در پوسته یا جو اجرام سیاره‌ای پیدا می‌شوند، ولی گمان می‌رفت ذخیره‌های این مواد در ماه اندک باشد.
در گذشته بررسی سنگ‌هایی که فضانوردان آپولو از ماه آورده بودند نشان داده بود که کربن و دیگر عنصرهای گریزگر تنها در گذشته‌ی ماه در آن بوده‌اند.
این نبودِ عنصرهای گریزگر یک نکته‌ی کلیدی برای انگاره‌ی "برخورد بزرگ" بوده- فرضیه‌ی به طور گسترده پذیرفته شده‌ای که بر پایه‌ی آن، ماه در پی برخوردی سهمگین میان زمینِ جوان و جرمی به اندازه‌ی سیاره‌ی بهرام پدید آمده بوده. این برخورد به دماهای بسیار بالایی انجامیده بوده که می‌بایست مواد گریزگر را آزاد و ناپدید می‌کرده.
ولی کشف این که کربن گریزگر هنوز در ماه وجود دارد نشان می‌دهد که در زمان ساخته شدن ماه دماهای ملایم‌تری در کار بوده. یوکوتا می‌گوید: «چشمداشتِ ما انجامِ گونه‌ای پیرایش (اصلاح) در مدل تولد ماه است.»
گزارش یافته‌های این پژوهشگران در نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده است.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
moon - carbon - Japan - Kaguya lunar orbiter - Shoichiro Yokota - Osaka University - Japan - carbon ion - basaltic plain - space weather - solar wind - micrometeoroid - volatile - boiling point - crust - planetary body - Apollo - element - giant impact - Earth - Mars - Science Advances
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر