چرا دنباله‌دار سوان ناگهان روشن‌تر شد؟

این یک پویانمایی (gif) است، برای کامل شدنش شکیبایی کنید. اندازه‌های بزرگ‌تر: ۴.۷ مگ و ۱۶.۲ مگ

در این هفته، بک طغیان نامنتظره در دنباله‌دار سوان (سی/۲۰۲۰ اف۸) مایه‌ی شگفتی رصدگران در نیمکره‌ی جنوبی شد که روشن‌تر شدنِ آن را عملا با چشم نامسلح دیدند.

چه رخ داده بود؟ شاید تکه‌هایی از آن کنده شده و ابرهایی از گاز و غبار را زیر نور خوشید آزاد کرده بود. بی‌شک دُمش مانند آوارهای یک انفجار به نظر می‌رسد.

ولی کارل باتامز از پژوهشگاه نیروی دریایی در واشنگتن دی‌سی این گونه فکر نمی‌کند. وی می‌گوید: «نورافشانی‌های ناگهانی لزوما به معنی تکه تکه شدن نیستند، و در تصاویر زمینی سوان هم تاکنون نشانه‌ای از یک فروپاشی دیده نشده.» به گفته‌ی وی، شاید با دنباله‌دار گریزگر و پرخروشی روبرو باشیم.

دنباله‌دار سوان در ۱۱ آوریل و زمانی یافته شد که ستاره‌شناس آماتور استرالیایی، مایکل ماتیاتزو متوجه یک "شکُفتگی" در عکس‌های دوربین سوانِ فضاپیمای سوهو (دوربین SWAN) شد. دوربین سوان گاز هیدروژن در سامانه‌ی خورشیدی را ردیابی می‌کند، و این دنباله‌دار را زمانی که داشت به طور ناگهانی توده‌ای هیدروژن آزاد می‌کرد به دام انداخته بود. این شاید نخستین برون‌ریزی سوان بوده.

دومین برون‌ریزی در اواخر آوریل آغاز شد و سوان را تبدیل به دنباله‌داری که با چشم نامسلح دیده می‌شد کرد.

منحنی نوری دنباله‌دار سوان درخشش ناگهانی آن در یک شب را نشان می‌دهد

دنباله‌دارهای تازه‌وارد [آنهایی که برای نخستین بار به بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی می‌آیند-م] این گونه هستند- آنها با نزدیک شدن به خورشید برای نخستین بار، ترَک می‌خورند، می‌شکنند، و رگه‌هایی از مواد گریزگر (فرّار) در آنها روباز می‌شود. دنباله‌دار سوان دقیقا یک چنین جرمی‌ست. دنباله‌دار سوان مداری هذلولی دارد، که نشان می‌دهد پیش از این هرگز به اینجا پای نگذاشته بوده. نور خورشید نخستین بارست که [با این شدت-م] بر سطحش می‌تابد، با نتایجی که نمی‌توانیم آنها را پیش‌بینی کنیم.

شاید برون‌ریزی‌های بیشتری در راه باشد. روزهای ویژه برای ما ۱۲ می است که سوان از کنار زمین می‌گذرد (با فاصله ۰.۵۶ ای‌یو) و ۲۷ می که به نزدیک‌ترین نقطه‌ی مسیرش به خورشید می‌رسد (۰.۴۳ ای‌یو، نزدیک مدار تیر). هر چه در آن تاریخ‌ها رخ دهد، بینندگان نیمکره‌ی جنوبی در جایگاه نخست تماشاگرانش خواهند بود.

باتامز می‌گوید: «به هیچ وجه شگفت‌زده نمی‌شوم اگر در هفته‌های آینده که به خورشید نزدیک‌تر می‌شود یک برون‌ریزیِ دیگر [یا چه بسا چند برون‌ریزیِ] ببینم.»

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Comet SWAN - C/2020 F8 - Australia - Michael Mattiazzo - SOHO - solar system - hydrogen - naked eye - hyperboli - Earth - Mercury - sun

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان