کشف سیاره‌های زمین‌سانی که برای بررسی جَوِشان بسیار به ما نزدیکند
 |
| برداشت هنری از تاره‌ی کوتوله‌ی سرخ گلیزه ۸۸۷ و سامانه‌ی سیاره‌هایش |
تنها ۱۱ سال نوری دورتر از زمین، دو سیاره‌ی سنگی و داغ به گرد یک ستاره‌ی سرخ کوچک که به گونه‌ی نامعمولی آرام است می‌گردند. این واقعیت که آنها بسیار به زمین نزدیکند (در استاندارد اخترشناسی)، از آنها هدف‌هایی به نسبت آسان برای بررسی ساخته، و از آنجایی که یک سیاره‌ی سوم احتمالی هم در منطقه‌ی زیست‌پذیر این ستاره هست، این سامانه فریبندگی ویژه‌ای برای دانشمندان پیدا کرده است.
ستاره‌ی گلیزه ۸۸۷ (جی‌جی ۸۸۷ ،GJ 887) یک کوتوله‌ی سرخ به جرم یک دوم خورشید اسست. ساندرا جفرز از دانشگاه گوتینگن آلمان به همراه همکارانش این سیاره‌ها را با بهره از "جستجوگر سرعت شعاعی سیاره‌ها با دقت بالا" (هارپس، HARPS) در رصدخانه‌ی لاسیای شیلی یافتند. آنها برای این کار، به لَنگش‌های (وول خوردن‌های) نور ستاره که در اثر کشش گرانشی سسیاره‌ها پدید آمده بود نگاه کردند.
آنها لنگش‌هایی با سه الگو را یافتند: یکی نشانگر سیاره‌ای بود که هر ۹.۳ روز یک بار به گرد ستاره می‌گردد، دیگری نشانگر سیاره‌ای بود که هر مدار را در ۲۱.۸ روز کامل می‌کند، و سومی هم سیاره‌ای که مدارش ۵۰ روز زمان می‌برد. هر دوی آن سیاره‌های درونی دارای مداری تنگ‌تر از مدار تیر به گرد خورشید هستند (در فاصله‌ای کمتر از مدار سیاره‌ی تیر به گرد ستاره‌شان می‌گردند).
این دو سیاره‌ی درونی داغ‌تر از آنند که پشتیبان زندگی باشند، با دمای ۱۹۵ درجه‌ی سانتیگراد برای سیاره‌ی نزدیک‌تر و ۷۹ درجه‌ی سانتیگراد برای سیاره‌ی دورتر. ولی سیاره‌ی سوم، اگر وجود داشته باشد، می‌تواند درون کمربند زندگیِ ستاره باشد، یعنی منطقه‌ای که آب می‌تواند روی سطح یک سیاره به حالت مایع بماند، نه یخ بزند و نه بخار شود.
تنها یک مشکل هست و آن هم این که شاید اصلا سیاره‌ی سومی وجود نداشته باشد. پژوهشگران ستاره‌ی جی‌جی ۸۸۷ را تا ۸۰ شب رصد کردند، بنابراین زمان کافی برای دیدنِ بیش از یک مدار برای این سیاره‌ی سوم نداشته‌اند. به گفته‌ی جفرز، یک احتمال هست که آن لنگشِ ظاهریِ ۵۰ روزه از خود ستاره باشد، از همین رو پژوهشگران دارند رصدهای بیشتری انجام می‌دهند تا بتوانند وجود سیاره‌ی سوم را ثبت کنند.
خوشبختانه این ستاره چندان متغیر نیست. کوتوله‌های سرخ معمولا شراره‌های ستاره‌ای سهمگینی دارند که می‌تواند جو سیاره‌هایشان را پس بزند و نابود کند، و همچنین لکه‌های ستاره‌ای تیره‌ای دارند که می‌تواند به سیگنال سیاره‌ها آسیب برساند، ولی هر دوی این ویژگی‌ها در جی‌جی ۸۸۷ بسیار کم هستند.
جفرز می‌گوید: «جی‌جی ۸۸۷ یکی از غیرفعال‌ترین ستاره‌هایی‌ست که تاکنون دیده‌ایم. این بهترین ستاره‌ی نزدیک به زمین برای اینست که بفهمیم سیاره‌هایش جو دارند یا نه و اگر دارند ویژگی‌های جَوِشان را بررسی کنیم، و از بود و نبود زندگی در آنها آگاه شویم.» وی می‌افزاید در آینده با تلسکوپ فضایی جیمز وب که بر پایه‌ی برنامه، در ۲۰۲۱ به فضا خواهد رفت تواناییِ بررسیِ جو این سیاره‌ها را خواهیم داشت.
گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده.
-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
Earth - star - planet - habitable zone - GJ 887 - red dwarf - sun - Sandra Jeffers - University of Göttingen - Germany - High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher - HARPS - La Silla Observatory - Chile - Mercury - stellar flare - starspot - James Webb Space Telescope - Science
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر