تابش نور در پی برخورد دو سیاهچاله
 |
| برداشت هنری از یک ابرسیاهچاله که با قرصی از گاز و مواد در بر گرفته شده. دو سیاهچاله‌ی کوچک‌تر که دارند با هم ادغام می‌شوند هم در این قرص دیده می‌شوند. |
هنگامی که دو سیاهچاله مارپیچ‌وار به گرد هم چرخیده و به هم نزدیک می‌شوند و سرانجام برخورد می‌کنند، امواج گرانشی می‌گسیلند- چین و شکن‌هایی در بافت فضازمان که با دستگاه‌های بی‌اندازه دقیق و حسمند روی زمین دریافت می‌شوند. از آنجایی که سیاهچاله‌ها و ادغام آنها به طور کامل تاریکند، این رویدادها هم برای تلسکوپ‌ها و دیگر دستگاه‌های نور-یاب نادیدنی‌اند. ولی نظریه‌هایی هم در این باره هست که می‌گوید چگونه یک ادغام سیاهچاله‌ای می‌تواند با برانگیختن مواد پیرامونش یک سیگنال نوری تولید کند.
اکنون دانشمندان با بهره از "تاسیسات اجرام گذرای زوییکی" (زی‌تی‌اف) در رصدخانه‌ی پالومار نزدیک سن دیه‌گو، که از آنِ کلتک است، چیزی را دیده‌اند که می‌تواند درست همین سناریو باشد. این اگر تایید شود، نخستین تابشِ نوریِ شناخته شده از یک جفت سیاهچاله‌ی برخوردگر خواهد بود. [تاسیسات اجرام گذرای زوییکی یک برنامه‌ی پیمایش آسمان است که اجرامی با تغییر نور سریع را دنبال می‌کند-م]
این ادغام در ۲۱ می ۲۰۱۹ توسط دو آشکارساز امواج گرانشی -رصدخانه‌ی تداخل‌سنج لیزی امواج گرانشیِ بنیاد ملی علوم آمریکا (لایگو) و آشکارساز اروپایی ویرگو- شناسایی شده و رویداد جی‌دبلیو۱۹۰۵۲۱جی نامیده شده بود. آن آشکارسازی به دانشمندان جی‌تی‌اف اجازه داد تا به جستجوی سیگنال‌های نور از جایی که امواج گرانشی آمده بود بپردازند. لایگو و ویرگو همچنین تاکنون ادغام‌هایی میان اجرام کیهانی چگالی که ستاره‌ی نوترونی نامیده می‌شوند را هم دیده‌اند، و اخترشناسان نورهایی که در آن برخوردها گسیلیده شده بود را هم شناسایی کرده‌اند.
به گمان این پژوهشگران، دو سیاهچاله‌ی برخوردگر که هر یک ده‌ها برابر خورشید جرم داشتند، خودشان در مدار یک سیاهچاله‌ی ابرپرجرم سوم بوده‌اند که میلیون‌ها برابر خورشید جرم داشته و با قرصی از گاز و مواد دیگر در بر گرفته شده بود [این دو سیاهچاله‌ی کوچک‌تر هم گویا در دل مواد این قرص بوده‌اند]. هنگامی که آن دو سیاهچاله با هم ادغام شدند، یک سیاهچاله‌ی تازه و بزرگ‌تر را ساختند که یک آن دستخوش یک تکان ناگهانی شده و به سویی پرتاب شده بوده. بر پایه‌ی این پژوهشنامه، احتمالا این یاهچاله در اثر این لگد در این قرص گازی جابجا شده و همین به گسیلش نور انجامیده.
دنیل استرن، یکی از نویسندگان این پژوهش تازه از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (جی‌پی‌ال) در جنوب کالیفرنیا می‌گوید: «این آشکارسازی بی‌اندازه هیجان‌انگیز است. چیزهای بسیاری هست که با بهره از سیگنالی که این دو سیاهچاله‌ی برخوردگر ناخواسته پدید آورده‌اند می‌توانیم درباره‌ی آنها و محیطی که در آنند بیاموزیم. بنابراین چیزی که زی‌تی‌اف دیده، به همراه چیزی که می‌توانیم از امواج گرانشی بفهمیم، راهی تازه در بررسی ادغام‌های سیاهچاله‌ای و نیز قرص پیرامون ابرسیاهچاله‌ها می‌گشاید.» گفتنی‌ست جی‌پی‌ال هم بخشی از کلتک است.
یافته‌های زی‌تی‌اف در مقاله‌ی تازه‌ای که در فیزیکال ریویو لترز منتشر شده توضیح داده شده است. این پژوهشگران در گزارش خود یادآوری کرده‌اند گرچه نتیجه گرفته‌اند که نور دیده شده توسط زی‌تی‌اف به احتمال بسیار دستاورد یک ادغام سیاهچاله‌ای بوده، ولی نمی‌تانند احتمال‌های دیگر را هم به طور کامل نادیدن بگیرند.
-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
black hole - gravitational wave - Earth - Caltech - Zwicky Transient Facility - ZTF - Palomar Observatory - San Diego - National Science Foundation - Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory - LIGO - European - Virgo - GW190521g - neutron star - Physical Review Letters - Sun - supermassive black hole - Daniel Stern - NASA - Jet Propulsion Laboratory - Southern California
منبع: jpl
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر