اگر آسمان را با چشم پرتو X می‌دیدیم!

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

چه می‌شد اگر دیدِ پرتو X داشتید؟

اگر می‌توانستید پرتوهای ایکس را ببینید، آسمان شب برایتان چشم‌اندازی ناآشنا و شگفت‌انگیز پیدا می‌کرد.

فوتون‌های پرتو ایکس حدود ۱۰۰۰ برابر پرانرژی‌تر از فوتون‌های نور دیدنی (مریی) هستند و در انفجارهای سهمگین و محیط‌های نجومی با دمای بالا پدید می‌آیند.

در این طول موج، آسمان به جای ستارگان آشنا و پایدار، پر می‌شد از ستارگان شگرف، کهکشان‌های فعال، و پسماندهای داغ ابرنواخترها.

تصویر پرتو ایکسی که اینجا می‌بینید یک نمایش بی‌سابقه‌ی پرجزییات از سرتاسر آسمان در طیف پرتو ایکس است که از داده‌های تلسکوپ ای‌روزیتا (eROSITA) به دست آمده. این تلسکوپ که به همراه ماهواره‌ی اسپکتر-آرجی (Spektr-RG) است، سال گذشته به فضا رفت و اکنون پیرامون نقطه‌ی لاگرانژ ۲ (ال۲) در سامانه‌ی خورشید-زمین می‌گردد. [این نقطه ۱.۵ میلیون کیلومتر با زمین فاصله دارد و روی پیوند خورشید-زمین، در آن سوی زمین است. ویژگی این مدار اینست که به تلسکوپ اجازه می‌دهد تا به همراه زمین و هم‌ردیف با آن به گرد خورشید بچرخد. گفتنی‌ست تلسکوپ جیمز وب هم وارد همین نقطه خواهد شد، اینجا بخوانید].

نقطه‌ی لاگرانژ ۲ (ال۲) با فاصله‌ی ۱.۵ میلیون کیلومتر از زمین، روی خط پیوند زمین- خورشید و در آن سوی زمین است

در این تصویر صفحه‌ی کهکشان راه شیری و مرکز آن دیده می‌شود با یک پس‌زمینه‌ی فراگیر و افشان از پرتوی ایکس، حباب میدان‌ستاره‌ایِ داغی که به نام شاخک یا مهمیز قطب شمال شناخته می‌شود، پسماندهای ابرنواختری داغی مانند بادبان، حلقه‌ی ماکیان، و ذات‌الکرسی ای، ستارگان دوتایی پرانرژی از جمله ماکیان ایکس-۱ و ماکیان ایکس-۲، ابر ماژلانی بزرگ (ال‌ام‌سی)، و خوشه‌های کهکشانیِ گیسو، دوشیزه، و کوره.

این نخستین پیمایش اروزیتا بود و بیش از یک میلیون چشمه‌ی پرتو ایکس را در بر دارد که برخی از آنها هنوز شناخته نشده‌اند و بی‌شک گزینه‌هایی برای پژوهش‌های آینده خواهند بود.

بالا از راست به چپ:
تپ‌اختر خرچنگ، خوشه‌ی قنطورس، ابرخوشه‌ی شپلی، خوشه‌ی دوشیزه، کژدم ایکس-۱، خوشه‌ی گیسو، ماکیان ایکس-۱، ابرحباب ماکیان، ذات‌الکرسی ای.
پایین از راست به چپ:
سحابی شکارچی، پسماند ابرنواختر بادبان، خوشه‌ی کوره، ابر ماژلانی بزرگ، حلقه‌ی ماکیان، ماکیان ایکس-۲، خوشه‌ی برساووش، پسماند ابرنواختر جی۱۵۶.۲+۰۵.۷.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

X-rays - visible light - photon - star - active galaxy - supernova remnant - eROSITA - Spektr-RG - L2 - Sun - Earth - plane - Milky Way galaxy - interstellar bubble - North Polar Spur - Vela - Cygnus Loop - Cas A - binary star - Cyg X-1 - Cyg X-2 - LMC - Coma - Virgo, - Fornax clusters of galaxies.

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان