شش "ماه" احتمالی در منظومه‌های بیگانه یافته شده
سامانه‌ی خورشیدی ما پر از ماه (قمر) است -بیش از ۲۰۰ تا دارد- ولی هنوز نتوانسته‌ایم به طور قطع هیچ ماهی که به گرد سیاره‌ای در ورای سامانه‌ی خودمان می‌گردد را پیدا کنیم. اما اکنون اخترشناسان شش فراسیاره (سیاره‌ی فراخورشیدی) یافته‌اند که شاید ماه‌هایی طبیعی داشته باشند.
 |
کریس فاکس و پل ویگرت از دانشگاه وسترن کانادا داده‌هایی تلسکوپ فضایی کپلر را بررسی کرده و به جستجوی پدیده‌ای به نام "تغییر زمان‌سنجی گذر" در آنها پرداختند. هنگامی که یک فراسیاره از چشم ما از جلوی ستاره‌اش می‌گذرد (پدیده‌ی گذر)، یک کاهش در نور ستاره می‌بینیم.
اگر سیاره خودش تنها باشد، کاهش‌های دوره‌ای با الگویی دقیق در نور ستاره خواهیم دید. ولی اگر گرانشِ جرم یا جرم‌های دیگری که پیرامونش هستند بر مدارش اثر بگذارد -چیزی مانند یک ماه یا یک سیاره‌ی دیگر- آنگاه انحراف‌هایی را در آن الگو خواهیم دید که به نام تغییرات زمان‌سنجی گذر شناخته می‌شود. فاکس و ویگرت نور هشت فراسیاره را که "تغییرات زمان‌سنجی گذر"هایی داشتند دیدند؛ این تغییرات به اندازه‌ی کافی چشمگیر بودند که بتوانند نشانگر فراماه‌هایی در مدار آن فراسیاره‌ها باشند، ولی آن اندازه شدید نبودند که نشانگر فراماه‌های آن چنان بزرگی باشند که بتوان آنها به گونه‌ای سرراست‌تر دید.
این دانشمندان شبیه‌سازی‌هایی انجام دادند که سیاره‌های درون آنها، یا یک ماه داشتند و یا سیاره‌ی دیگری در مدارشان همراهشان بود. پژوهشگران پی بردند که از آن هشت فراسیاره، مشاهداتِ دو تایشان را می‌شد با "سیاره‌ی همراه" بهتر توجیه کرد، ولی گویا شش تای دیگر می‌توانند فراماه (ماه فراخورشیدی) داشته باشند.
فاکس می‌گوید: «تا اینجا باید آنها را نامزد (کاندیدای) فراماه بنامیم. همه چیز به خوبی جور در می‌آید ولی شانس این هم هست که سیاره‌ای باشد که می‌تواند همین اثرها را پدید بیاورد.»
با این همه، اخترشناسان دیگری هستند که می‌گویند حتی نامیدن این سیگنال‌ها به نام "نامزد" هم شاید زیاده‌روی باشد. الکس تیچی از دانشگاه کلمبیا در نیویورک می‌گوید: «از آنجایی که فراماه‌ها گریزپا هستند، و یافتن یکی از آنها بسیار شگفت‌انگیز و فراعادی است، باید در کاربرد واژگان دقت کنیم.»
بدون رصدهای بیشتر، سیگنال‌هایی که فاکس و ویگرت دیده‌اند را به همان خوبی می‌توان با سیاره‌های پنهان هم توضیح داد. دیوید کیپینگ، او هم از دانشگاه کلمبیا می‌گوید: «در واقع یافتن جرمی که "تغییرات زمان‌سنجی گذر" آن را نتوان با یک فراماه توضیح داد بسیار کمیاب است، حتی اگر دلیلش چیز دیگری باشد.»
فاکس می‌گوید این فراماه‌های احتمالی برای اثبات شدن بسیار کار دارند، ولی اگر رصدهای بیشتر تاییدشان کند، یافتن یک فراماه بی‌اندازه هیجان‌انگیز خواهد بود: «هنگامی که به یافتن جاهایی در کیهان برای زندگی و جاهایی که می‌تواند میزبان زندگی باشد فکر می‌کنیم، به طور معمول نخست به یاد سیاره‌ها می‌افتیم. ولی این سیاره‌ها می‌توانند ماه‌هایی هم داشته باشند که زندگی بتواند روی آنها هم پدید بیاید.»
پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در تارنمای arxiv در دسترس است.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
solar system - moon - planet - exoplanet - Chris Fox - Paul Wiegert - Western University - Canada - Kepler space telescope - transit timing variation - star - transit - exomoon - Alex Teachey - Columbia University - New York - David Kipping - arxiv
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر