آیا "ریز-نپتون‌ها" می‌توانند سیاره‌های سنگی پُرآب باشند؟
* یک اثر گلخانه‌ای نیرومند باعث می‌شود فراسیاره‌های "اَبَر-زمین" چهره‌ی یک "ریز-نپتون" را به خود بگیرند.
پژوهشگران در دو مقاله‌ی تازه، محیط شگفت‌انگیز فراسیاره‌های ابرزمین و ریزنپتونی را مدل‌سازی کرده‌اند که بی‌اندازه به ستارگان میزبانشان نزدیکند، به اندازه‌ای نزدیک که ستاره با تابش خود سطح آنها را می‌پَزَد.
 |
اخترشناسان تعریف‌های گوناگونی برای این دو رده از فراسیاره‌ها (سیاره‌های فراخورشیدی) دارند، ولی ابرزمین‌ها به طور کلی به عنوان دنیاهای بیگانه‌ای توصیف می‌شوند که از دید بزرگی و جرم به زمین نزدیکند، و ریزنپتون‌ها هم به عنوان دنیاهای گازی‌ای شناخته می‌شوند که جرمی نزدیک‌تر به جرم نپتون، ولی چگالی کمتر از آن دارند، با جَوی تشکیل شده از هیدروژن و هلیوم. خود نپتون حدود ۱۷ برابر پرجرم‌تر از زمین است و قطری به اندازه‌ی چهار برابر آن دارد.
پژوهشنامه‌ی نخست که روز ۱۵ ژوئن در آستروفیزیکال جورنال لترز منتشر شده، در پی مدل‌سازی‌هایی برای ریزنپتون‌های پخته شده توسط ستاره‌ی نزدیکشان، نشان می‌دهد که آنها می‌توانند یک توهم باشند. در حقیقت تابش شدید ستاره شاید بتواند کاری کند که ابرزمین‌ها -که کوچک‌تر هستند- چهره‌ی یک ریزنپتون با چگالی اندک را به خود بگیرند.
مرکز پژوهش‌های علمی فرانسه (سی‌ان‌آراس) که همکار این پژوهش است می‌گوید پایین‌تر بودنِ چگالی این فراسیاره‌ها را می‌توان این گونه توضیح داد: «یک لایه‌ی کلفت از آب که در اثر تابش شدید ستاره‌ی میزبان دستخوش یک اثر گلخانه‌ای نیرومند شده.»
پژوهشنامه‌ی دوم از دانشمندان سی‌ان‌آراس که روز ۹ ژوئن در نشریه‌ی آسترونومی اند آستروفیزیکز منتشر شده می‌افزاید هم ریزنپتون‌ها و هم ابرزمین‌ها جَوِشان می‌تواند به شدت از تابش ستاره تاثیر بگیرد. در این پژوهش گفته شده تابش شدید ستاره می‌تواند در فراسیاره‌های اندازه‌ی زمینی که دربردارنده‌ی آب هستند یک اثر گلخانه‌ای نیرومند در به وجود آورده و باعث شود جوِ آنها رشد کرده و بسیار گسترده شود. بنابراین به گفته‌ی سی‌ان‌آراس: «ریز-نپتون‌ها می‌توانند ابرزمین‌هایی با یک هسته‌ی سنگی باشند که با آب در حالت "اَبَر-بحرانی" در بر گرفته شده‌اند.» و می‌افزاید این یافته نشان می‌دهد که ابرزمین‌ها و ریزنپتون‌ها می‌توانند به یک روش ساخته شوند.
این دانشمندان می‌گویند همین پدیده می‌تواند برای فراسیاره‌های تراپیست-۱بی، سی، و دی رخ داده باشد، چیزی که بررسیِ بیشترِ این دنیاهای بیگانه را برای دقیق‌تر کردن نتیجه‌گیری‌ها درباره‌شان می‌طلبد. این گروه فراسیاره بخشی از یک دسته سیاره‌ی ظاهرا زمین‌سانند که به گرد ستاره‌ای به نام تراپیست-۱ در چرخشند؛ دستکم برخی از این سیاره‌ها می‌توانند به عنوان سیاره‌های زیست‌پذیر در نظر گرفته شوند (یعنی آب می‌تواند به حالت مایع روی سطحشان وجود داشته باشد.)
-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
greenhouse - super-Earth - exoplanet - mini-Neptune - star - planet - Earth - Neptune - hydrogen - helium - The Astrophysical Journal Letters - France - National Center for Scientific Research - CNRS - Astronomy and Astrophysics - rocky core - water - supercritical state - TRAPPIST-1 b - TRAPPIST-1 c - TRAPPIST-1 d - TRAPPIST-1 - habitable
منبع: Space.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر