پدیده کمیاب " ابرهای شب‌تاب سرخ"
ابرهای شب‌تاب (ان‌ال‌سی‌ها) به رنگ‌های آبی کهربایی شناخته شده‌اند ولی هفته‌ی گذشته در سوئد، پی-ام هدین عکاس رنگ دیگری را دید: سرخ تیره. وی می‌گوید: «پسر ۱۷ ساله‌ام با دوستانش بیرون رفته بود و از آنجا به من این پیامک را داد: "شب‌تاب!". بیرون را نگاه کردم و چیزی که دیدم را واقعا نشناختم. قله‌ی ابرها به رنگ سرخ بود.»
 |
| این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
هدین سوار خودرویش شد و برای بهتر دیدن به جایی با آسمان باز رفت. در فیلمی که او گرفته پویایی ابرها و دگرگونی تاج کهربایی‌شان دیده می‌شود. او می‌گوید: «همه‌ی اینها در حدود نیمه شب محلی رخ می‌داد.»
ابرهای شب‌تاب بلندترین ابرهای زمینند. این ابرها که از ذرات به جا مانده از فروپاشی شهاب‌واره‌ها ریشه می‌گیرند در فرازایی از سطح زمین به نام لبه‌ی فضا، ۸۳ کیلومتر بالاتر از سطح زمین شناورند. ویدیوی هدین ابرهای معمولی را هم نشان می‌دهد که زیر ابرهای شب‌تاب، به رنگ تیره و در فراز پایین جابجا می‌شوند. ابرهای شب‌تاب به اندازه‌ای بالا هستند که اگرچه روی زمین شب است، ولی آنها هنوز می‌توانند نور خورشید را دریافت کرده و بازبتابانند.
این نخستین بار نیست که کسی ابر شب‌تاب سرخرنگ می‌بیند. در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۹ هم نمایش چشمگیری از ابرهای شب‌تاب سرخ بر فراز اروپا دیده شد. با این وجود آنها کمیابند و به طور کامل شناخته نشده‌اند.
برای این که بفهمیم چه چیزی ابرهای شب‌تاب را سرخ کرده، نخست باید بپرسیم چه چیزی آنها را آبی می‌کند؟ پاسخ این پرسش ازون است. پژوهشگران در دهه‌ی ۱۹۷۰ نشان دادند که بیشتر نوری که از خورشید به ابرهای شب‌تاب می‌خورد نخست از درون لایه‌ی ازون (ازون‌سپهر) زمین می‌گذرد. ازون نور سرخ را درمی‌آشامد (جذب می‌کند)، ولی به نور آبی اجازه‌ی گذر می‌دهد. این نورِ فیلترشده به ابرهای شب‌تاب رنگی لاجوردی می‌بخشد.
اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید
ولی از ریشه‌ی رنگ سرخ اطمینان کمتری داریم. یک پنداشت، و شاید بهترین پنداشت، از مقاله‌ای که سال ۱۹۸۸ در نشریه‌ی اتمسفریک اند ترستریال فیزیکز با عنوان "لبه‌ی رنگی ابرهای شب‌تاب" منتشر شد به دست بیاید.
به نوشته‌ی نویسندگان این پژوهشنامه: «ابرهای شب‌تاب از نور خورشید که در راستای کج از از درون جو گذشته روشن می‌شوند. پرتوهای پایین‌تر می‌توانند از تنها چند کیلومتر بالاتر از سطح دریا بگذرند.» پرتوهای پایین به شدت به سرخی گراییده (مانند غروب) و در اثر شکست خم می‌شوند؛ برخی از آنها می‌توانند تغییر مسیر داده و به قله‌ی ابرهای شب‌تاب برسند [در اثر همین شکست راستایشان تغییر می‌کند و رو به بالا می‌روند-م].
آیا این پنداشت درستی‌ست؟ حتی بسیاری از کارشناسان در پژوهش ابرهای شب‌تاب هم مطمئن نیستند. این نشان می‌دهد که هر چشم‌اندازی کمی راز در خود دارد.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
Noctilucent cloud - NLC - Sweden - P-M Hedén - Earth - meteoroid - edge of space - Europe - ozone layer - Atmospheric and Terrestrial Physics - refraction
منبع: spaceweather
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر