ابرهای گازی بسیار پرسرعتی که می‌توانند ستاره‌زایی را در کهکشان راه شیری سرکوب کنند

تصویر تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) از مرکز کهکشان- اندازه‌ی بزرگ‌تر (۴.۷ مگ)

بادی که از مرکز کهکشان‌مان می‌وزد دارد باری شگفت‌انگیز را با خود می‌برد. به نظر می‌رسد این باد دارد دو توده‌ی گازی چگال را به جلو می‌راند، و این ابرهای شگفت‌آور سرعتی بیش از آنچه باید داشته باشند دارند. دور شدن آنها از مرکز کهکشان می‌تواند به روند ستاره‌زایی در آنجا آسیب برساند.

مرکز کهکشان راه شیری جای پرآشوبی‌ست، پر از فرآیندهای پرانرژی مانند پیدایش ستارگان و فروکشیده شدن مواد به کام ابرسیاهچاله‌ای که آنجاست. همه‌ی این انرژی‌های آزاد شده باعث می‌شوند گازهایی -به طور عمده هیدروژن- از مرکز کهکشان به بیرون رانده شوند و چیزی را که باد کهکشانی نامیده می‌شود پدید بیاورند.

انریکو دی‌تئودورو از دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند به همراه همکارانش با بهره از تلسکوپ رهیاب آتاکاما (اَپکس) که رادیوتلسکوپی در شیلی است به رصد این فرآیند پرداختند. بیشتر این گاز داغ و تنک (رقیق) است، ولی این دانشمندان دو توده ابر گازیِ بسیار سردتر و چگال‌تر را دیدند که دارند به سوی بخش‌های بیرونی کهکشان رانده می‌شوند.

دی‌تئودورو این را بسیار نامنتظره می‌داند. بییشتر گازهای درون باد کهکشانی بسیار سبک است و از همین رو به آسانی از مرکز کهشان به بیرون پس زده می‌شود، ولی این ابرهای مولکولی سنگین‌ترند، با جرم دستکم ۳۸۰ و ۳۷۵ برابر خورشید. با این وجود دارند به ترتیب با سرعت‌های ۲۴۰ و ۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه پیش می‌روند.

دی‌تئودورو می‌گوید: «مشکل اینجاست که کهکشان راه شیری به اندازه‌ی کافی انرژی ندارد که این ابرهای گازی را این گونه جابجا کند. مانند اینست که بخواهید با فوت کردن یک توپ بیسبال را حرکت دهید.» هنوز روشن نیست انرژی‌ای که این توده‌های چگال را تا چنین سرعت‌های بالایی شتاب داده از کجا می‌آید.

بیشترِ هیدروژنی که در این دو ابر سردِ گازی است از همان گونه هیدروژنی‌ست که معمولا در ساختن ستارگان به کار می‌رود، بنابراین پس زده شدنِ نامنتظره‌ی آن از مرکز کهکشان می‌تواند پیامدها و مفاهیم عمده‌ای داشته باشد. دی‌تئودورو میگوید: «ما شاید فرآیندی را داریم می‌بینیم که در درازنای چند میلیارد سال کهکشان را آرام و بدون ستاره‌زایی در آن منطقه خواهد کرد.» اگر این دو ابر سرد [پدیده‌هایی] رایج باشند، این می‌تواند روند ستاره‌زایی را در کل کهکشان دگرگون کند.

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر منتشر شده.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:
galaxy - Milky Way - star formation - supermassive black hole - hydrogen - galactic wind - Enrico Di Teodoro - Johns Hopkins University - Maryland - Atacama Pathfinder Experiment - radio telescope - Chile - baseball - Nature

منبع: نیوساینتیت
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان