تصویر تازه و خیره‌کننده هابل از مشتری و اروپا

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

این تازه‌ترین تصویر تلسکوپ فضایی هابل از سیاره‌ی مشتری است که در روز ۲۵ اوت ۲۰۲۰ گرفته شده، زمانی که این سیاره در فاصله‌ی ۶۵۳ میلیون کیلومتری زمین بود. دیدِ روشن هابل گزارشی به‌روز شده از وضعیت جو پرآشوب این سیاره‌ی غول‌پیکر به پژوهشگران می‌دهد، از جمله یک توفان چشمگیر تازه، و یک عموزاده‌ی لکه‌ی سرخ بزرگ که دوباره دارد رنگش را تغییر می‌دهد. این تصویر تازه همچنین اروپا، ماه یخزده‌ی مشتری را هم در بر دارد.

یکی از ویژگی‌های خیره‌کننده‌ای که در این تصویر دیده می‌شود در عرض‌های شمالی میانه‌ی سیاره است- یک توفانِ کشیده‌ی روشن سفیدرنگ که با سرعت ۵۶۰ کیلومتر بر ساعت در حرکت است. این توفان از ۱۸ اوت ۲۰۲۰ خروش خود را آغاز کرده، از آن هنگام تاکنون یکی دیگر هم پدیدار شده است.

تصویر تازه‌ی چند-طول موجی در طیف‌های
فرابنفش/دیدنی/فروسرخ-نزدیک که تلسکوپ
هابل در ۲۵ اوت ۲۰۲۰ ازمشتری گرفت

اگرچه بروز و پدیدار شدن توفان‌ها در این منطقه پدیده‌ای رایج است -اغلب چند تا با هم- ولی این یکی به نظر می‌رسد نسبت به توفان‌های دیده شده‌ی پیشین، ساختارهای بیشتری پشتش باشد. چند توده‌ی کوچک و تیره، با چرخش پادساعتگرد که  در گذشته دیده نمی‌شدند [تازه‌اند] هم پشت سرش می‌آیند. به گمان پژوهشگران این شاید آغاز یک لکه‌ی دیرپا در نیمکره‌ی شمالی باشد که چه بسا با لکه‌ی سرخ بزرگِ افسانه‌ای که بر نیمکره‌ی جنوبی مشتری فرمان می‌راند هماوردی کند.

این تصویر هابل به ما نشان می‌دهد که لکه‌ی سرخ بزرگ که گردشی پادساعتگرد در نیمکره‌ی جنوبی مشتری دارد، با پیشروی در ابرهای جلویش آبشاری از نوارهای سفید و نخودی پدید می‌آورد. لکه‌ی سرخ بزرگ اکنون به فام‌های سرخ است، با هسته و بیرونی‌ترین نوارش که پررنگ‌تر از جاهای دیگرش هستند.

به گفته‌ی پژوهشگران، پهنای کنونی لکه‌ی سرخ بزرگ حدود ۱۵۸۰۰ کیلومتر است، به اندازه‌ی کافی بزرگ برای آن که بتواند زمین را ببلعد. این ابَر-توفان با توجه به عکس‌های تلسکوپی که تاریخشان به سال ۱۹۳۰ برمی‌گردد، همچنان دارد کوچک‌تر می‌شود، ولی گویا نرخ کوچک شدنش آهسته‌تر شده. دلیل این آب رفتن هنوز به کلی یک راز است.
شود

پژوهشگران پی برده‌اند که گویا یک ساختار دیگر هم تغییر کرده: بیضی بی‌ای (Oval BA) که اخترشناسان به آن لکه‌ی سرخ کوچک (جونیور) هم می‌گویند و اینجا درست زیر لکه‌ی سرخ بزرگ دیده می‌شود. این ساختار که در سال ۲۰۰۶ به رنگ سرخ در آمده بود، چند سالیست که دارد کمرنگ می‌شود و اکنون دوباره به رنگ آغازینش که سفید بود درآمده. هر چند که هسته‌اش گویا دارد رو به تیرگی می‌رود و رنگی سرخ به خود می‌گیرد. این می‌تواند نشانگر بازگشتِ رنگِ لکه‌ی سرخ کوچک به چیزی همسان با رنگ عموزاده‌اش باشد.

سمت چپ: تصویری که تلسکوپ فضایی هابل در ۲۵ اوت ۲۰۲۰ در طیف دیدنی (مریی) از سیاره‌ی مشتری گرفت. سمت راست: تصویری چندطول موجی از مشتری که تلسکوپ فضایی هابل در همان روز در طیف فرابنفش/دیدنی/فروسرخ-نزدیک گرفت. این چارچوب در اندازه‌ی بزرگ‌تر

در تصویر هابل می‌بینیم که مشتری دارد ابرهای سفید فراز بالایش را پاکسازی می‌کند، به ویژه در راستای استوای سیاره که با یک مه‌دودِهیدروکربنیِ  نارنجی‌رنگ پوشیده شده.

اروپا، ماه یخ‌زده‌ی مشتری در سمت چپ این غول گازی دیده می‌شود. به باور دانشمندان، اروپا میزبان اقیانوسی [از آبِ] مایع زیر پوسته‌ی یخی‌اش است، چیزی که این ماه را به یکی از هدف‌های اصلی برای جستجوی دنیاهای زیست‌پذیرِ بیرون از زمین تبدیل کرده است. در سال ۲۰۱۳ خبر آمد که تلسکوپ فضایی هابل بیرون زدنِ توده‌هایی از بخار آب را از سطح سخت اروپا دیده. یک یا چند تا از این توده‌های منطقه‌ای نزدیک قطب جنوب آن بودند. کاوشگر ماه‌های یخی مشتری (جوس، JUICE)، فضاپیمای سازمان فضایی اروپا که برای پرتاب در ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی  شده هدف دارد تا مشتری و سه تا از بزرگ‌ترین ماه‌هایش را بررسی کند: گانیمد، کالیستو، و اروپا.

هابل همچنین در ۲۵ اوت ۲۰۲۰ یک تصویر تازه‌ی چند-طول موجی در طیف‌های فرابنفش/فروسرخ-نزدیک/دیدنی (مریی) از مشتری گرفت که دیدگاهی کاملا تازه از این غول گازی به پژوهشگران می‌دهد. داده‌های تصویری فروسرخ-نزدیکِ هابل، در پیوند با داده‌های فرابنفش، نمای همه‌رنگی (پانکروماتیک) بی‌همتایی از آن فراهم می‌کند که بینش‌هایی درباره‌ی فرازا و پراکندگی ریزگردها و ذرات این سیاره به ما می‌دهد. این کامل‌کننده‌ی تصویر هابل در نور دیدنی است که الگوهای همیشه در تغییرِ ابرهای آن را نشان نمایان می‌کند.

بیضی بی‌ای (Oval BA) در سال ۲۰۰۰ پدیدار شد. این توفان در آغاز سفیدرنگ بود ولی در سال ۲۰۰۶ به رنگ سرخ در آمد و لقب لکه‌ی سرخ کوچک را گرفت. این عکسی‌ست که تلسکوپ فضایی هابل در سال ۲۰۰۶ از آن گرفته بود- تصویر بزرگ‌تر

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:
Jupiter - NASA - ESA - Hubble Space Telescope - planet - Earth - Great Red Spot - moon -  Europa - latitude - Oval BA - Red Spot Jr. - equator - hydrocarbon - smog - gas giant - habitable world - JUpiter ICy moons Explorer - Ganymede - Callisto - wavelength - ultraviolet - visible - infrared - panchromatic - haze

منبع: spacetelescope
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان