لبخند بزنید و دست تکان دهید: شاید بیگانگان هم بتوانند شما را ببینند!

سه دهه پس از آن که اخترشناس، کارل سیگن پیشنهاد کرد تا فضاپیمای وویجر۱ از فاصله‌ی چند میلیارد کیلومتری عکسی از زمین بگیرد (همان که به پدید آمدن تصویر نمادین "نقطه‌ی آبی کمرنگ" انجامید)، اکنون دو اخترشناس پیشنهادِ چشم‌انداز کیهانی و یگانه‌ی دیگری را داده‌اند.

برخی از فراسیاره‌ها (سیاره‌های بیرون از سامانه‌ی خورشیدی) دارای یک خط دید سرراست و مستقیم برای دیدن ویژگی‌های زیستی زمین، از ژرفای فضا هستند.

لیزا کلتنگر، استادیار اخترشناسی در دانشگاه کرنل و مدیر بنیاد کارل سیگن در این دانشگاه به همراه جاشوا پِپِر، استادیار فیزیک دانشگاه لیهای ۱۰۰۴ ستاره‌ی رشته‌ی اصلی (مانند خورشید خودمان) را تا فاصله‌های ۳۰۰ سال نوری از زمین شناسایی کرده‌اند که می‌توانند دارای سیاره‌هایی زمین‌سان در منطقه‌ی زیست‌پذیرِ خود باشند و باید بتوانند نشانه‌های شیمیایی زندگی در زمین را تشخیص دهند.

گزارش این دانشمندان با نام "چه ستارگانی می‌توانند زمین را مانند یک فراسیاره‌ی گذرنده ببینند؟" در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.

کلتنگر می‌گوید: «بیایید دیدگاه را وارونه کنیم و از چشم دیگر ستارگان نگاه کنیم و بپرسیم رصدگران بیگانه چه دیدگاهی باید داشته باشند تا بتوانند زمین را مانند یک سیاره‌ی گذرنده [که از دید آنها از جلوی ستاره‌اش، خورشید می‌گذرد] ببینند.» یک سیاره‌ی گذرنده سیاره‌ای‌ست که از روی خط دیدِ میان یک بیننده و یک ستاره‌ی دیگر -مانند خورشید- می‌گذرد و سرنخ‌هایی درباره‌ی همنهش (ترکیب) جو خود به بیننده می‌دهد.

وی می‌افزاید: «اگر بیننده‌ای در آنجا باشد که دارد جستجو می‌کند، باید بتواند نشانه‌های یک زیست‌کره را در جوِ نقطه‌ی آبی کمرنگ ما ببیند. و ما حتی می‌توانیم برخی از درخشان‌ترینِ این ستاره‌ها را بدون دوربین دوچشمی یا تلسکوپ در آسمان شبمان ببینیم.»

کلتنگر می‌گوید برای اخترشناسان زمینی، رصد پدیده‌ی گذر یک راهکار کلیدی برای منش‌نمایی (توصیفِ) سیاره‌های زیست‌پذیرِ فراخورشیدی است، راهکاری که اخترشناسان با پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا در سال آینده از آن بهره خواهند جست.

ولی سیاره‌های چه سامانه‌هایی می‌توانند ما را پیدا کنند؟ کلید این راز در بُرجگاه (دایره‌البروج) زمین است -صفحه‌ی مدار زمین به گرد خورشید. برجگاه جایی‌ست که فراسیاره‌هایی که دید به زمین دارند و می‌توانند گذر زمین از جلوی خورشید را ببینند در آن هستند- بودن در این صفحه به گونه‌ای کارآمد به رصدگر راهی می‌دهد تا زیست‌کره‌ی پرجنب و جوش ما را ببیند.

پپر و کلتنگر فهرست این ۱۰۰۴ ستاره‌ی نزدیک را با بهره از کاتالوگ ستارگانِ "کاوشگر پیمایشی فراسیاره‌های گذرنده‌"ی ناسا (تس) پدید آوردند.

پپر می‌گوید: «تنها درصد بسیار کوچکی از فراسیاره‌ها این شاتس را خواهند داشت که به طور کتره‌ای هم‌تراز با خط دید ما باشند، به گونه‌ای که ما هم بتوانیم گذرشان [از برابر ستاره‌شان] را ببینیم. ولی همه‌ی این ستارگانی که در پژوهشمان، در همسایگی خورشید شناسایی کرده‌ایم می‌توانند گذر زمین از جلوی خورشید را ببینند و توجهشان به آن جلب شود.»

کلتنگر می‌گوید: «اگر ما سیاره‌ای را با زیست‌کره‌ی پرجنب و جوش پیدا کنیم کنجکاو می‌شویم که بدانیم کسی آنجا هست که به ما نگاه کند یا نه. اگر داریم به دنبال زندگی هوشمند در کیهان می‌گردیم، شاید آن هم بتواند ما را پیدا کند و بخواهد با ما تماس بگیرد.»«ما تازه نقشه‌ای از ستارگان را برای این که بدانیم نخست باید کجا را نگاه کنیم پدید آورده‌ایم.»

این پژوهش با سرمایه‌گذاری بنیاد کارل سیگن و ابتکارهای خطشکن (Breakthrough Initiative) انجام خواهد شد.

--------------------------------------------
نوشته‌ی دیگری در همین باره که سال ۲۰۱۶ منتشر شده بود:
* اگر بیگانگان فضایی هم به روش خود ما دنبالمان بگردند چه؟

--------------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
Carl Sagan - Voyager 1 - Earth - Pale Blue Dot - exoplanet - planet - solar system - Earth - Lisa Kaltenegger - Cornell University - Carl Sagan Institute - Joshua Pepper - Lehigh University - habitable zone - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society - star - transit - sun - biosphere - extrasolar planet - NASA - James Webb Space telescope - star system - ecliptic - plane - Transiting Exoplanet Survey Satellite - TESS - Breakthrough Initiative

منبع: دانشگاه کرنل
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان