آب‌های سطح ماه بیشتر از آنست که می‌پنداشتیم!

در این تصویر دهانه‌ی کلاویوس روی ماه را می‌بینیم با تصویری که آب به دام افتاده در خاک آن را نشان می‌دهد، به همراه تصویری از هواپیمای ۷۴۷-اس پیِ رصدخانه‌ی پوش‌سپهری اخترشناسی فروسرخ ناسا (سوفیا، SOFIA) که آب را در ماه یافته. تصویر بزرگ‌تر

دانشمندان برای نخستین بار آب را در بخش‌های آفتابگیرِ ماه هم شناسایی کرده‌اند، بنابراین آب روی ماه شاید بیش از آنچه پنداشته می‌شد فراوان و در دسترس باشد، چیزی که می‌تواند خبری خوب برای فضانوردان آینده باشد.

پل هین از دانشگاه کلرادو، بولدر به همراه همکارانش، با بهره از از تصویرها و سنجش‌های دماییِ مدارگرد شناسایی ماه ناسا به نقشه‌برداری از مناطق سرد و همیشه در سایه‌ی ماه پرداختند، جاهایی که پنداشته می‌شود به دلیلِ آفتابگیر نبودن، محتمل‌ترین جاها برای داشتن آب یخ زده باشند.

در گذشته هم شواهد بسیاری برای وجود آب روی ماه به دست آمده بود، ولی تاکنون گمان می‌رفت این "تله‌های سرد" تنها به دهانه‌های ژرف، با پهنای چند کیلومتری محدود می‌شوند. ولی این گروه دریافته‌اند که "ریز-تله‌های سرد"ی هم آنجا وجود دارد - منطقه‌هایی در اندازه‌های چند متری و چند میلیمتری که همیشه در سایه‌اند و بنابراین می‌توانند یخ‌های در دسترس‌تری را در خود داشته باشند.این پژوهشگران برآورد کردند که تله‌های سرد روی هم رفته حدود ۴۰ هزار کیلومتر مربع، یا تقریبا ۰.۱ درصد سطح ماه را پوشانده‌اند.

هین می‌گوید: «ما داریم شمار میلیاردها و میلیاردها از این تله‌های سرد را در ابعادی که پیش از این دیده نشده می‌بینیم. این شانسی برای استخراج بسیار ساده‌ترِ یخ است. ما فکر می‌کنیم این موضوع از این نظر که چه چیزی برای فضانوردان ماه امکان‌پذیر خواهد بود یافته‌ای انقلابی‌ست.»

یک پژوهش جداگانه هم وجود یخ آب (H2O) را به جای هیدروکسیل (OH)، که مشاهدات پیشین نتوانسته بودند از هم تشخیصشان دهند، تایید کرد. کیسی هانیبال از مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا در مریلند، به همراه همکارانش از تلسکوپ سوفیای ناسا برای دیدن شناسه‌های طیفی‌ای که ویژه‌ی آب هستند [در بخش‌های همیشه در سایه‌ی دهانه‌ی آفتابگیرِ کلاویوس] بهره جستند. وی می‌گوید: «من فریادی از هیجان سر دادم.» تلسکوپ سوفیا که بر یک هواپیما سوار است می‌تواند به بلندای آسمان رفته و دیدگاهی پاکیزه از درون جو زمین داشته باشد.

هانیبال می‌گوید خوانش‌ها با حضور تک مولکول‌های آبِ جاسازی شده در دانه‌های سطح ماه همخوانی دارند: «انتظار می‌رود این شکل از آب به طور گسترده در ماه وجود داشته باشد.»

هانیبال می‌گوید: «آب یک نیاز کلیدی برای زندگی انسانست ولی بردنش به فضا گران در می‌آید. یافتن آب روی ماه شاید بدین معنا باشد که می‌توانیم به جای بردن آب با خودمان، آبی که آنجاست را به کار ببریم.»

ولی ویلیام بوتکه از بنیاد پژوهش جنوب باختر در کلرادو می‌گوید هنوز روشن نیست که چنین آبی در درازمدت تا چه اندازه پایدار است: «فضانوران شاید دردسرهای بسیار بزرگی هم برای استخراج این آب داشته باشند. برای نمونه، شاید فضانوردان برای پر کردن یک بطری نیاز به پردازش چند هزار کیلوگرم سنگ داشته باشند.»

گزارش این دانشمندان در دو پژوهنامه (۱ و ۲) در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.

--------------------------------------------
پژوهشی دیگر در همین باره که سال ۲۰۱۸ انجام شده بود:
* آب در سرتاسر سطح کره ماه پیدا می‌شود!

--------------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
 NASA - water - moon - Paul Hayne - University of Colorado - Boulder - Lunar Reconnaissance Orbiter - cold trap - H2O - hydroxyl - OH - Casey Honniball - Goddard Space Flight Center - Maryland - SOFIA - Earth - molecule - William Bottke - Southwest Research Institute - Colorado - Nature Astronomy

منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان