امروز شاید دو تکه زباله فضایی بزرگ به هم برخورد کنند

احتمال می‌رود دو فضاپیمای کهنه به زودی درفرازای حدود ۱۰۰۰ کیلومتری سطح زمین با هم برخورد کنند. اگر چنین شود، این برخورد می‌تواند آبشاری از آوارها پدید بیاورد که آن هم به نوبه‌ی خود می‌تواند ماهواره‌های دیگر را با خطری بی‌اندازه بزرگ روبرو کرده و زنجیره‌ای از برخوردها را در پی بیاورد.

یکی از این دو جسم ماهواره‌ی ناوبری پاروس شوروی است که در ۱۹۸۹ به فضا رفت و دیگری یک بالابرنده‌ی موشک چینی است که در ۲۰۰۹ راهی فضا شده بود. هیچ یک از آنها روشی برای پیشران روی خود ندارد، بنابراین هیچ راهی برای دور کردن آنها از هم نخواهیم داشت.

جاناتان مکداول از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین می‌گوید: «این روزها چنین [فضاپیمایی] کمیاب است، و ماهواره‌ها به طور معمول دارای پیشرانی هستند که در پایان ماموریتشان می‌توان به کمکش مدار آنها را به اندازه‌ای پایین آورد که به درون جو زمین برگردند و به دریا بیفتند یا در جو بسوزند.» ولی شمار این اجسام کهنه در مدار بسیار است و هیچ راهی برای جلوگیری از برخورد آنها به هم وجود ندارد.

به گفته‌ی لئولبز (LeoLabs)، شرکتی که کار ردگیری زباله‌های فضایی را انجام می‌دهد، این دو جسم در روز ۱۶ اکتبر از فاصله‌ی کمتر از ۱۲ متری هم خواهند گذشت، با شانس برخوردی بالاتر از ۱۰ درصد. این برخورد می‌تواند هر دو فضاپیما را به ابری از ترکش‌ها تبدیل کند که به درون مدار پرتاب شده و چه بسا به ماهواره‌های دیگر کوبیده شوند.

[گفتنی‌ست به برآورد شرکت لئولبز، زمان و جای این برخورد احتمالی ساعت ۰۰:۵۶ به وقت گرینویچ روز پنجشنبه ۱۶ اکتبر، در فرازای ۹۱۹ کیلومتری اقیانوس اتلس جنوبی، درست بیرون از ساحل جنوبگان خواهد بود. جرم این دو روی هم حدود ۲۸۰۰ کیلوگرم است و با سرعت نسبی ۵۲۹۵۰ کیلومتر بر ساعت به سوی هم می‌آیند.-منبع]

مک‌داول می‌گوید: «اگر برخوردی روی دهد، تکه‌های آواری وارد مدارهایی بیضوی خواهند شد و از مسیرهای مداری بسیاری خواهند گذشت. اگر چنین چیزی داشته باشید کمی نگران‌کننده است- در مسیرش آرامش نخواهد داشت.»

بخشی از نگرانی‌ها به این دلیل است که چنین ابری از ترکش‌ها می‌تواند سناریویی به نام "نشانگان کسلر" (سندروم کسلر) را پدید بیاورد که در آن، آوارها پشت سرهم به دیگر ماهواره‌ها برخورد می‌کنند وترکش‌های دیگری با آسیب‌های دومینویی در پی می‌آورند.

به برآورد م‌کداول، گذرهای نزدیکی مانند نمونه‌ی روز ۱۶ اکتبر سالی یکی دو بار رخ می‌دهند ولی برخورد میانشان عملا یک بار در هر دهه است. ولی با پرتاب شمار روزافزونی از ماهواره‌ها در این روزها، شانس چنین برخوردهایی هم می‌تواند بالا رود. مک‌داول می‌گوید: «اگر کاری نکنیم این مشکل بدتر خواهد شد.»

اگر افزودن انبوه زباله‌های فضایی را در مدار متوقف نکنیم و پاکسازی مدار را آغاز نکنیم، برخوردهای ماهواره‌ای می‌توانند به پدیده‌ای عادی تبدیل شوند.

--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:
Earth - Soviet - Parus navigation satellite - Chinese - booster - South Atlantic Ocean - Antarctica - propulsion - Jonathan McDowell - Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics - LeoLabs - Kessler syndrome - domino

منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان