گل‌هایی از "باد ستاره‌ای"

پروژه‌ی بزرگ-مقیاس اتمیوم (ATOMIUM) دارد با همکاری آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در شیلی انجام می‌شود.

هدف این برنامه نقشه‌برداری از بادهای ستاره‌ای که از ده‌ها ستاره‌ی غول سرخ وزیده می‌شود است، هدفی بلندپروازانه که به لطف واگشودِ (وضوحِ) بالای آلما امکان‌پذیر شده.

انتظار می‌رفت وزش بادهای این ستارگان -که گاه میلیون‌ها برابر نیرومندتر از بادهای خورشیدی است- کروی باشد، مانند خود ستاره‌ای که از آن بیرون زده‌اند. ولی آنچه که پژوهشگران به رهبری لین دسین از دانشگاه کاتولیک لوون بلژیک دیدند این بود بادهای ستاره‌ایِ کروی نبود، بلکه چیزی به کلی متفاوت بود.

آنها دریافتند که بادهای ستاره‌ای در هیچ یک از نمونه‌های نقشه‌برداری شده کروی نبودند، بلکه پیکره‌هایی گوناگون داشتند، از جمله ساختاری مانند گلبرگ‌های ظریف یک گل سرخ؛ یکی از نمونه‌ها را در این تصویر می‌بینید که بادهای پیرامون ستاره‌ای به نام "آر عقاب" را نشان می‌دهد [چند نمونه‌ی دیگر را اینجا ببینید].

الگوهای دیده شده در این بادهای ستاره‌ای همانندی خیره‌کننده‌ای با الگوهای دیده شده در سحابی‌های سیاره‌نما (سیاره‌ای) داشتند. به گفته‌ی این گروه پژوهشی، الگوی بادهای ستاره‌ایِ غول‌های سرخ زیر سرِ فرآیندی به نام برهم‌کنش دوتایی است.

در برهم‌کنش دوتایی چنانچه از نامش بر می‌آید دو جرم درگیرند. این نظریه می‌گوید شکلِ بادهای ستاره‌ای دستاورد نفوذِ یک ستاره‌ی دیگر، یا یک سیاره‌ی بزرگ است.

بادهای ستاره‌ای پیشگام سحابی‌های سیاره‌نما هستند، و همانندیِ ظاهری در ساختارهایشان نشان می‌دهد همان فیزیکی که به بادهای ستاره‌ای شکل می‌دهد به سحابی‌های سیاره‌نما هم شکل می‌دهد، و بنابراین فرآیند برهم‌کنش دوتایی عامل کلیدی در پیکرتراشی و ریخت دادن به سحابی‌های سیاره‌نماست.

-------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:
 ATOMIUM - ALMA - Atacama Large  Millimeter/submillimeter Array - Chile - ESO - red giant - star - stellar wind - Sun - R Aquilae - petal - rose - planetary nebula - Leen Decin - KULeuven - Belgium - binary interaction - planet - morphology

منبع: eso
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان