گرمای زندگی‌بخش در زیر خاک مریخ

میلیاردها سال پیش در سیاره‌ی بهرام، احتمالا انرژی زمین‌گرمایی (ژئوترمال) به اندازه‌ای بوده که می‌توانسته بخشی از یخ‌های زیرسطحی را آب کند و محیطی پدید بیاورد که شاید برای زندگی مناسب باشد.

بررسی سیاره‌ی سرخ نشان می‌دهد که حدود ۴ میلیارد سال پیش دارای آب مایع روی سطحش بوده، گواهِ چنین چیزی هم کانی‌های یافته شده روی این سیاره است که در محیطی پُرآب و حتی در بستر رودهای باستانی پدید آمده‌اند.

با این وجود، از آنجایی که درخشندگی خورشید در آن زمان ۳۰ درصدِ امروز بوده و همچنین خود بهرام میدان مغناطیسی‌اش را در روزهای آغازین زندگی‌اش از دست داد و دستِ باد خورشیدی را برای تاراندنِ جوِ نگهبانش باز گذاشت، توضیح وجودِ این آب بدون یک چشمه‌ی گرماییِ کافی دشوار بوده است.

اکنون لوجندرا اوجا از دانشگاه راتگرز نیوجرسی و همکارانش می‌گویند راه حلی دارند. به گفته‌ی آنها، آب می‌توانسته به کمک انرژی زمین‌گرمایی زیر سطح بهرام پدید آمده و در درازنای صدها میلیون یا چه بسا میلیاردها سال به حالت مایع در آنجا بماند. بخشی از این آب می‌توانسته به سطح راه پیدا کرده باشد.

آنها بر پایه‌ی مدل‌سازیِ بهرام می‌گویند عنصرهای پرتوزا (رادیواکتیو) مانند اورانیوم، توریم و پتاسیم در پوسته و گوشته‌ی سیاره می‌توانسته‌اند گرمای مانده‌ای به اندازه‌ی کافی پدید بیاورند که پایه‌ی بخشی از یخسارهای بهرام را آب کند.

اوجا می‌گوید: «مطلقا هیچ شکی نیست که بهرام آب داشته.»«ما به خودمان گفتیم "خوب، اگر ۴ میلیارد سال پیش سطح بهرام واقعا سرد بوده، نمی‌شود بگوییم کانال‌ها[ی رودها] و این کانی‌هایی که می‌بینیم، توسط انرژی زمین‌گرمایی پدید آمده‌اند؟"»

وجود انباشت‌های بزرگ‌تری از این عنصرهای پرتوزا در گذشته‌ی دور به معنای اینست که برخی از بخش‌های سطح بهرام می‌توانسته‌اند گرمایی تا ۴ برابرِ امروز را ترجربه کرده باشند، این چیزی‌ست که محاسبه‌های این دانشمندان نشان می‌دهد. این گرما برای آب  کردن پایه‌ی یخسار، که کلفتی‌اش به ۲ کیلومتر هم می‌رسید بسنده می‌کرده.

نکته‌ی مهم اینست که این آب شدن می‌توانسته زیستگاه‌هایی احتمالی [برای جانداران احتمالی] در دوره‌های بلندی از زمان فراهم کرده باشد. اوجا می‌گوید: «زندگی می‌توانسته پناهگاهی تنها زیر سطح پیدا کند، جایی که هنوز این انرژی زمین‌گرمایی را دارد.»«با این پژوهش، می‌توانیم جاهایی را در بهرام شناسایی کنیم که می‌توانسته‌اند [در گذشته] زیست‌پذیرتر باشند.»

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده است.

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

geothermal energy - Mars - mineral - planet - riverbed - sun - magnetic field - Lujendra Ojha - Rutgers University - New Jersey - radioactive - element - uranium - thorium - potassium - crust - mantle - ice sheet - habitable - Science Advances

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان